9-Laboratoriya ishi



Download 82,73 Kb.
Sana01.06.2022
Hajmi82,73 Kb.
#628873
Bog'liq
9 laboratoriya



9-Laboratoriya ishi.
Mavzu. Yarim o‘tkazgichli diodning bir tomonlama o‘tkazuvchanligini o‘rganish


Yarim o‘tkazgichli diodning bir tomonlama o‘tkazuvchanligini tekshirish.


Asbob va jihozlar


O'zgarmas tok manbayi, yarim o‘tkazgichli diod, milliampermetr, reostat, voltmetr, lampochka, bir qutbli kalit va ulash simlari.


O'zgarmas tok manbayi Jhp-3000A





O'zgarmas tok milliampermetr





O'zgarmas tok voltmetr





Reostat





Bir qutbli kalit





Yarimo‘tkazgichli diod


Ulash simlari





Elektr chirog‘i





Dars boshida turli muhitlarda elektr tokining o‘tish tabiati to‘g‘risida qisqacha nazariy ma’lumot beriladi. Yarim o‘tkazgichli asbob-diodning bir tomonlama elektr o‘tkazuvchanligini o‘rganish qurilmasi yig‘ilib, belgilangan tartibda tajriba o‘tkaziladi. Ishda elektr o‘quv asboblaridan foydalanilganligi uchun texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish tartibi eslatib o‘tiladi. Tajriba natijalari va xulosalari daftarga yozib olinadi.


Ishning nazariy asosi


Odatda yarimo‘tkazgichlarning o‘tkazuvchanligi uncha katta bo‘lmaydi, chunki ularda erkin elektronlar soni juda kam. Agar yarimo‘rkazgich tarkibiga ozgina boshqa turdagi yarimo‘tgazgich atomlari kiritilsa, yarimo‘tkazgichning elektrik qarshiligi keskin o‘zgaradi. Kiritilayotgan aralashma atomining xususiyatiga qarab o‘tkazuvchanlik turi aniqlanadi. Ikki turdagi o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan asbobni yarimo‘tkazgichli diod deb atash qabul qilingan. Yarimo‘tkazgichli diodni elektr sxemada ^| kabi belgilanadi. Yarimo‘tkazgichli diod elektr tokini faqat bir yo‘nalishda o‘tkazadi.


Qurilmaning tuzilishi va ishlashi




To‘g‘ri
ulash

Tok kuchi (mA)

























Kuchlanish (V)

























Teskari
ulash

Tok kuchi (mA)

























Kuchlanish (V)




























Qiziqarli tajriba
Diodning bir tomonlama tok o‘tkazishini quyidagi sodda tajriba yordamida kuzatish mumkin. Tok
manbayi, elektr chirog‘i va dioddan iborat elektr zanjirini yig‘amiz (2-rasm).
1 I





b)
a)


2-rasm
Laboratoriya universal ta’minlash manbayining iste’molchiga kuchlanish beruvchi musbat qutbi kalit orqali diodning bir uchiga ulanadi. Diodning ikkinchi uchu elektr chirog‘i orqali manbaning manfiy qutbiga ulanadi. Laboratoriya universal ta’minlash manbayi tok tarmog‘iga


ulangach kalit qo‘shiladi. Diod zanjirga 2-a, rasmda ko‘rsatilgandek ulansa elektr chirog‘i yonadi. Diodning bu ulanishi to‘g‘ri ulanishdir. Diod zanjirga 2-b, rasmda ko‘rsatilgandek ulansa, elektr chirog‘i yonmaydi. Chunki, diod zanjirga teskari ulangan bo‘ladi. Kuzatilgan tajriba asosida xulosa chiqaring.


Nazorat uchun savollar

  1. Yarimo‘tkazgichli moddalarga misollar keltiring.

  2. Yarimo‘tkazgichli diodning tuzilishi va ishlashini tushuntiring.

  3. Yarimo‘tkazgichli diodning qo‘llanilishiga misollar keltiring.


O‘zingizni sinab ko‘ring


  1. Donor aralashmali yarimo‘tkazgichlar qanday turdagi o‘tkazuvchanlikka ega.

A) elektronli; B) teshikli; C) elektron-teshikli; D) ionli;

  1. Yarim o‘tkazgichlarning elektr qarshiligi temperatura ortishi bilan qanday o‘zgaradi?

A) ortadi; B) 0‘zgarmaydi; C) kamayadi; D) avval kamayib, so ‘ngra ortadi.

  1. To‘rt valentli kremniy kristaliga ozroq besh valentli mishyak atomlari qo‘shilsa, qanday turdagi o‘tkazuvchanlik hosil bo‘ladi?

  1. elektronli; B) teshikli; C) elektron-teshikli; D) ionl


Download 82,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish