Qiziriq pedagogika kolleji

Xatoliklar va uni hisobga olish.

Fizik kattaliklarni o'lchash ikki usulda ya'ni bevosita o'lchash va bilvosita o'lchash usullarida bajariladi. Bevosita o'lchasbda asbob izlanayotgan kattalikning qiymatini ko'rsatadi. Bilvosita o'lchash bevosita o'lchab topilgan kattaliklar orqaii h'isobiab topiladi.

O'lchashdagi xatoliklami baholashda quyidagi usuldan foydalanish tavsiya etiladi :
Bilvosita aniqlanadigan f kattalik bevosita o'lchanadigan, masalan, ikki x, у kattaliklarning funksiyasi bo'lsin:
f=f(x,y)
x, у kattaliklarni takror o'lchashlarda olingan natijalar
-х₁;х₂;x₃;…x_nva y₁;y₂;y₃;…yn bo'lsin.
Bunda n - o'lchashlar soni. Наг bir o'lchashdagi f funksiyaning qiymatlari:
F₁ = f( х_1, y₁,); f₂ = f( x₂, y₂);...; f_n= f( x_n, y_n)
f funksiyaning o'rtacha qiymati:
f=(f₁ + f₂ + ...+ f_n)/n
Har bir o'lchashdagi absolyut xatolik:
 f₁₌f-f₁;  f₂ = f-f₂;...;  f_n = f-f_n
Absolyut xatoliklarning o'rtacha qiymati:
 f=(\Af₁| + | f₂| + ... + |Af_n|)/n
Nisbiy xatolik:
E = ( f/f) 100%
O'lchash natijasi :
f(x,y) = f(x,y)+ Af
ko'rinishda yoziladi.


Mavzu: Kinematika
1- laboratoriya ishi: Gorizantal qiya otilgan jism harakatini o`rganish.
Maqsad: Jismning uchish uzoqligining otish burchagiga bog'liqligini tekshirish.
Asbob va jihozlar:
Ballistik to'pponcha, metall sharcha, olchov lentasi, 2-3 varaq oq va qora qog'oz (kopirovka).
Ishning nazariy asosi
Gorizontga qiyalatib otilgan jismning uchish uzoqligi  , maksimal ko'tarilish balandligi to'liq uchish vaqti t_u quyida keltirilgan ifodalar yordamida aniqlanadi:
  (3)
Uchish uzoqligi   va qiya otilish burchagi a ma'lum bo'lsa, (1) ifodaga ko'ra jismning otilish tezligi quyidagicha hisoblanadi:
  (4)