Qishloq xo`jaligi korxonalari faoliyatini rejalashtirish tizimi rejalashtirishning asosiy tamoyillari va usullari

Me’yoriy-resurs usulida korxona ishlab chiqarish jarayonining asosiy omillari bo`yicha ishlab chiqarish salohiyatiga baho beriladi. Ishlab chiqarish salohiyati deganda korxonada mavjud mehnat, moddiy va moliyaviy resurslarning hajmi va ular o`rtasidagi o`zaro bog`liqlik va mutanosiblik darajasi tushuniladi.

Ishlab chiqarish salohiyatini aniqlashda korxonaning er resurslari, asosiy vositalari va aylanma mablag`lari hamda mehnat resurslariga natural yoki qiymat shaklida baho beriladi.

Me’yoriy-resurs usuli qat’iy ravishda rejalashtirishning normativ bazasiga tayanadi. Unga ilmiy asoslangan normalar va normalashtirish mezonlari kiradi. Norma deganda ma’lum bir texnikaviy-iqtisodiy ko`rsatkichlarning ilmiy jihatdan yo`l qo`yilishi mumkin bo`lgan chegaraviy miqdoriga aytiladi.

Qishloq xo`jaligida moddiy resurslar sarfining, mehnat sarflari va ish haqining, tabiiy kamayish miqdorining va boshqa ko`rsatkichlarning normalari mavjud. Normativlar esa ish vaqti, mehnat va moliyaviy resurslarning sarflarining cheklangan hajmlarini ifoda etadi.

Rejalashtirish tamoyillari va uslubiyotidan foydalanib ichki xo`jaligi rejalashtirish tizimi ko`rsatkichlari ishlab chiqiladi.
Rejalashtirish tizimi ko`rsatkichlari
ejalashtirish uchun talab etiladigan dastlabki ma’lumotlar hamda istiqbol, joriy, operativ va biznes-rejalarni ishlab chiqish - rejalashtirish tizimini (12-chizma) tashkil etadi.

Rejalashtirish uchun talab etiladigan dastlabki (birlamchi) ma’lumotlarga quyidagilar kiradi:

- xo`jaligining o`tgan yillarda erishgan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish ko`rsatkichlari;

Qishloq xo`jaligi korxonalarida ichki rejalashtirish

tizimi ko`rsatkichlari
davlat buyurtmalari bo`yicha nazorat ko`rsatkichlari;

-ilmiy-ishlab chiqarish tavsiyalari;

-ilmiy asoslangan limitlar, normalar va normativlar;

-istiqbolda rivojlanishning texnikaviy-iqtisodiy prognoz ko`rsatkichlari;

-hududiy xo`jaliл yuritish tizimining shart-sharoitlari va usullari.

Rejalashtirish uchun dastlabki ma’lumotlar bazasi sifatida o`tgan yillarda korxona erishgan ishlab chiqarish natijalari va boshqa ijtimoiy-iqtisodiy ko`rsatkichlar asos qilib olinadi. Buning uchun o`tgan yillar uchun statistik, moliyaviy va operativ hisobotlar ko`rsatkichlari chuqur tahlill etiladi va ular asosida joriy yoki kelgusi yillar uchun reja ko`rsatkichlari belgilab olinadi.

Davlat buyurtmalari va erkin sotish bo`yicha mahsulot ishlab chiqarishga ishlatiladigan moddiy, mehnat va moliyaviy resurslarni sarflash normativlari, ilmiy-ishlab chiqarish sohasida to`plangan tajribalar va tavsiyalar, istiqbolda rivojlanishning prognoz ko`rsatkichlari rejalashtirish jarayonining haqqoniyligi va ilmiy asoslanganligini ta’minlaydi.

Qo`yilgan maqsad va vazifalarning mazmunidan kelib chiqib rejalarning quyidagi shakllarini ajratib ko`rsatish mumkin: