Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Sezgi a’zolarini tekshirish.
Bunda ko’rish, eshitish, hid bilish va ta’m bilish a’zolarining 
holati aniqlanadi.
Ko’rish a’zolarini tekshirish. Ko’rish a’zolarini kuzatganda qovoqlarning, ko’z shilliq 
pardalarining (kon’yunktiva), ko’z olmasi, ko’z qorachig’i holatiga e’tibor beriladi.
Kasalliklar paytida: qovoqlar shishib, ko’z bekilib (mexanik urilishlarda, meningitda, itlarning 
o’lat, parrandalarning difterit kasalliklarida) qolishi; yuqori qovuqning pastga tushishi - ptoz 
(qovoqni ko’tarib turuvchi muskullar falajlanganda); pastki qovoqning tushishi (botulizmda); 
uchinchi qovoqning tushishi (qotmada) kuzatilishi mumkin. Hayvonlarning ko’rish - ko’rmasligini 
aniqlash uchun biror to’siqdan o’tkazib ko’riladi. Buning uchun yirik hayvonlar uzun arqonda biror 
to’siqdan: ariqdan, balandlikdan o’tkazib ko’riladi. Kichkina hayvonlar har xil narsalar qo’yilgan 
xonaga kiritilib, kuzatiladi. Bundan tashqari hayvonlarning yurishiga ham e’tibor beriladi. Sog’lom 
hayvonlar ko’rsa erkin, odatdagidek yuradi, to’siqlardan sakrab yoki aylanib o’tadi. Hayvonlar 
ko’rmasa qo’rqib, xurkib, sekin, oyoqlarini baland ko’tarib, quloqlarini dikkaytirib yuradi, to’siqqa 
borib o’raladi. 
Kasalliklarda ko’z olmasi ichkariga botishi enoftalm (organizm suvsizlanganda, uzoq davom 
etuvchi diareyada, dispepsiya, gastroenterit kasalliklarida, zaharlanishlarda) yoki tashqariga bo’rtib 
chiqishi - ekzoftalm (buqoqda, leykozda, kuchli og’riq paydo bo’lganda) holatlarini kuzatish 
mumkin. 
Ko’z olmasinning bir tomonga tortib qolishi ko’zni harakatlantiruvchi nervlar va muskullar 
falajlanganda, bir tomonda o’sma o’sganda rivojlansa, ko’zning qaltirashi - nistagm muskullar 
tonusi pasayganda, bosh miyaning o’tkir yallig’lanishida, quloq kasalliklarida kuzatiladi. Ko’z 
qorachig’i sog’lom hayvonlarda o’rtacha kattalikda bo’ladi. Bangidevona bilan zaharlanganda, bosh 
miyada o’smalar yoki senuroz pufakchasi rivojlanganda va meningitda ko’z qorachig’ikengaysa; 
morfiy va opium bilan zaharlanganda; miya qutichasi bosimi oshganda ko’z qorachig’i kichrayadi. 
Kon’yunitiva tekshirilganda suyuqlik oqishi, rangi, namligi anilandi.