Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Ta’m bilish a’zolarini tekshirish. 
Ta’m bilish reseptorlari hayvonlarning tilida joylashadi. 
Shuning uchun hayvonda ta’m bilish buzilsa, og’iz ochilib, til tekshiriladi. Ta’m bilishni tekshirish 
uchun oziqaga ko’p miqdorda achchiq moddalar (achchiq qalampir, murch, gorchisa) qo’shib 
beriladi. Hayvonning ta’m bilish a’zolari ishlasa, ko’p miqdorda achchiq moddalar qo’shilgan 
oziqadan oladi, bir - ikki marta chaynaydi va oziqani tili bilan tashqariga chiqarib tashlaydi. 
Reflekslarni tekshirish.
Refleks organizmdagi reseptorlar, nerv tolalari, bosh miya va orqa 
miya, muskullar va boshqa a’zolarning mudofiqlashgan holda ish baxarishi natijasida amalga 
oshiriladi. Yuqoridagi a’zolarning birortasi o’z vazifasini bajarmasi, refleks yoyi yuzaga chiqmaydi. 
Oddiy reflekslar orqali markaziy nerv sistemasi, periferik nerv muskul apparati, nerv tolalarining 
o’tkazuvchanligi va har xil a’zolarning ish holatini aniqlash mumkin. Organizmda yuzaki va chuqur 
reflekslar farqlanadi.
Yuzaki reflekslar. Bularga teridagi va shilliq pardalardagi reflekslar kiradi. Teri reflekslari 
mexanik, termik va issiqlik ta’sirotlari natijasimda yuzaga keladi. Teri refleksiga yelka, qorin, 
urug’don yon tomonidagi teriga biror yengil buyum tegizilsa, hayvon teri osti muskullarining 
qisqari bilan; qorin devorlariga tegilganda qorin devori muskullarinin qisqari bilan; urug’don 
xaltasi yonidagi teriga ta’sirot berganda urug’donning yuqoriga ko’tarilishi bilan, tuyoqqa urib 
ko’rgshanda hayvon oyog’ini ko’tarishi bilan javob beradi.
Shilliq pardalar refleksiga kon’yunitiva, aksa, yo’tal reflekslari kiradi. Ko’z kon’yunitivasiga 
qog’oz bo’lakchasi bilan ta’sirot berganda ko’zni yumishi bilan; burun shilliq pardasi qitiqlanganda 
aksa urish yoki pishqirish bilan; kekirdakning 1-2 halqasini qisganda yo’tal bilan sog’lom hayvonlar 
javob beradi. 
Chuqur reflekslarga paylar, muskullar va suyaklarning reflekslari kiradi. Bulardan eng ko’p 
tizza va axill reflekslari tekshirish paytida qo’llaniladi. Tizza refleksi tekshirilganda tizza pastidagi 
uzun payga bolg’acha bilan urib ko’riladi. Sog’lom hayvonlar bunga oyog’ini ko’tarishi bilan javob 
beradi.
Axill refleksini tekshirganda, bolg’acha bilan shu pay uriladi. Sog’lom hayvonlar bunga 
javoban oyoq poshnasini ko’taradi. Kasalliklar paytida bu reflekslar kuchsizlanishi, kuchayishi 
yoki umuman bo’lmasligi mumkin. Reflekslarning pasayishi yoki umuman bo’lmasligi 
falajlanishlar paytida kuzatiladi. Markaziy harakatlanuvchi nevron jarohatlansa, reflekslar 
kuchayadi. Chuqur reflekslarning pasayishi sezuvchi nervlarning jarohatlanganligidan; umuman 
bo’lmasligi - periferik nervlarning jarohatlanganligidan; kuchayishi miya po’stlog’i sohasining 
tormozlanish xususiyati pasayganligidan dalolat beradi.