Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

Muammoli ta’lim texnologiyasining asosi
- insonning fikrlashi muammoli 
vaziyatni hal etishdan boshlanishi hamda uning muammolarni aniqlash, tadqiq 
etish va yechish qobiliyatiga ega ekanligidan kelib chiqadi. Muammoli ta’lim 
o‘quvchilarning ijodiy tafakkuri va ijodiy qobiliyatlarini o‘stirishda ahamiyatga 
ega. 
Muammoli ta’limning bosh maqsadi
- o‘quvchilarning muammoni to‘liq 
tushunib yetishiga erishish va ularni hal eta olishga o‘rgatishdan iborat. 
Muammoli ta’limni amaliyotda qo‘llashda asosiy masalalardan biri 
o‘rganilayotgan mavzu bilan bog‘liq muammoli vaziyatlarni yaratishdan iborat. 
Muammoli o`qitish usullari quyidagilar: 
- tadqiqiy usul; 
- evristik usul; 
- muammoli vaziyatlar yaratish usuli. 
O`qitishning tadqiqiy usullari quyidagicha yaratiladi: 
-
nostandart masalalar tuzish; 
-
shakllantirilmagan savollar berish; 

---

107 
-
ortiqcha ma’lumotlar mavjud masalalar berish; 
-
o`zining amaliy kuzatuvlari asosida mustaqil umumlashtirish; 
-
yo`riqnomalardan foydalanmasdan qandaydir ob’ekt mohiyatini bayon 
etish; 
-
olingan natijalarni qo`llash chegaralarini va darajalarini aniqlash; 
-
hodisaning namoyon bo`lish mexanizmini aniqlash; 
-
“bir lahzada” toppish kabi topshiriqlarni berish mumkin. 
Muammoli vaziyatlar yaratish quyidagicha: 
- o`qituvchi o`quvchilarga dars mavzusi bilan bog`liq ziddiyatli holatni 
tushuntiradi va uni yechish yo`lini topishni taklif qiladi; 
- bir masalaga doir turli nuqtai-nazarlarni bayon qiladi; 
- hal etish uchun yetarli bo`lmagan yoki ortiqcha ma’lumotlar bo`lgan yoki 
savolning quyilishi noto`g`ri bo`lgan masalalarni yechishni taklif etadi va 
boshqalar. 
Muammoli vaziyat turlari: 
-
nizo vaziyati; 
-
inkor vaziyati; 
-
faraz vaziyati; 
-
tanlash vaziyati; 
-
nomunatosiblik vaziyati.