Qarshi muhandislik iqtisodiyot

Bir naychali (kosali) asboblar
. Bu asboblar ikki 
naychali asboblarning bir turi bo‘lib, ikkinchi naycha 
o‘rniga keng idish (kosa) ishlatiladi (11.2-rasm). Ortiqcha 
bosim 
ta’sirida kosadagi suyuqlik sathi pasayib, 
naychadagi sath oshadi. Bu hol uchun quyidagini yozish 
mumkin: 
12.1-rasm. Ikki naychali manometer. 
).
(
)
(
1
орт





g
H
h
P
(12.11) 
Kosali manometrning afzalligi shundaki, naychadagi suyuklik meniskining 
holati bir marta hisoblanadi. Bu asbobning kamchiligi idishdagi suyuqlik saghining 
pasayishi natijasida 
Н
ga teng xato sodir bo‘lishidadir. Aniq asboblar uchun 
quyidagi munosabat o‘rinli: 
,
S
s
H
h

(12.12) 
bunda:
S
— idish kesimining yuzi, m2; s— naycha kesimining yuzi, m2; 
(12.11) va (12.12) tenglamalardan quyidagi kelib chiqadi:
).
)(
1
(
1
орт





S
s
hg
P
(12.13) 
Agar 
S
s
nisbat
400
1
dan ortiq bo‘lmasa, 
Н
kattalikni e’tiborga olmasa bo‘ladi: 
).
(
1
орт




hg
P
(12.14) 

---

69 
Suyuqlikli manometrlar bilan o‘lchanadigan bosimning yuqorigi o‘lchash 
chegarasi asbobning katta kichikligiga bog‘liq. 
Tajribada ular 0,196 MPa (2 kGk/sm2) dan oshmaydigan bosimni o‘lchash 
uchun ishlatiladi. 
Mikromanometrlar.
Juda 
kichik 
bosimlarni o‘lchash uchun og‘ma naychali 
mikromanometrlar ishlatiladi (11.3-rasm). Naycha 
og‘ma vaziyatda bo‘lgani sababli o‘lchanayotgan 
bosimni muvozanatlaydigan suyuqlik ustunining 
uzunligi quyidagicha bo‘ladi: