Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

Emulsiyalarni uzluksiz ajratish tindirgichi
bir necha qismdan iborat (5-
rasm). Emulsiya qurilmaning chap qismiga beriladi va u erdan o`rta separastion 
kameraga uzatiladi. 
Chap to`siq 2 aralashma sathi balandligini rostlash imkonini beradi. 
Separastion qismda boshlang`ich aralashma og`irlik kuch ta’sirida fazalarga 
ajraydi. Engil faza tepaga ko`tariladi va tindirgichning yuqorisidagi shtusterdan 
oqib chiqadi. Og`ir faza esa, o`ng to`siq 3 ostidan o`tib pastga tushadi va qurilma 
tubidagi shtusterdan oqib chiqadi.
 
Tindirish uskunalari. 
Neft-gazni qayta ishlash va neft kimyosi 
korxonalarida turli tuzilishga ega bo‘lgan tindirish uskunalari (neft ushlagichlar, 
4-rasm. Ko`p qavatli tindirgich. 
1 - taqsimlovchi moslama; 2 - trubalar; 
3 - stakan; 4 - eshkakli aralashtirgich; 
5 – to`kish konusi; 6 –qirg`ich; 
7 - kollеktor; 8 - rom. 

---

196 
tindirgichlar, qum ushlagichlar, gaz separatorlari va hokazo) qo‘llaniladi. 6-rasmda 
tarkibida neftni ushlagan oqova suvlarni neftdan tozalash uchun mo‘ljallangan 
tindirish uskunasi (neft ushlagich) ko‘rsatilgan. Uzluksiz ishlab turishlik uchun 
neft ushlagich eng kamida o‘zaro parallel ishlaydigan ikkita seksiyadan iborat 
bo‘ladi. Har bir seksiyaning qobig‘i (1) bo‘lib, uning ichida kurakli transportyor 
(4) joylashgan bo‘ladi. Ushbu transportyor uzatma (3) yordamida harakatga 
keltiriladi va oqova suv tarkibidan yuzaga ajralib chiqqan neft mahsulotlarini 
yig‘ib hovuzcha (7) ga tushiradi. Oqova suv yuzasida yig‘ilib qolgan neft 
mahsulotlarining balandligi 100 mm oshmasligi kerak. Odatda kurakli transportyor 
sakkiz soat davomida bir marta harakatga keltiriladi. G‘alvirsimon to‘siq (2) 
oqimning uskuna ko‘ndalang kesimi bo‘yicha bir me’yorda taqsimlanishiga 
yordam beradi, yaxlit to‘siq (6) esa toza suv qatlamini tindirish qismidan ajratib 
turishga xizmat qiladi.
6-rasm.
Neft ushlagich: 
1–qobiq; 2–g‘alvirsimon to‘siq; 3–kurakli transportyorning uzatmasi; 4–kurakli transportyor; 
5–neftni yig‘uvchi quvur; 6–to‘siq; 7–chuqurcha; 8–gidroelevator; 9–elektr uzatmali 
zadvishkalar. Oqimlar: I–oqova suv; II–tozalangan suv; III–gidroelevatorga beriladigan suv;
IV–chiqindi. 
Neft ushlagich qo‘l kuchi bilan harakatlanib, neft tomchilarini ushlab 
qolishga mo‘ljallangan quvurlar (5) bilan ham jihozlangan. Hovuzchadagi 
cho‘kmalar gidroelevator (8) yordamida uzatiladi. Gidroelevatorga suvni berish va 
cho‘kmani uzatish jarayonlari zadvijkalar (9) yordamida amalga oshiriladi. Har bir 
seksiyaga oqova suvlar alohida beriladi. Oqova suvlarning neft ushlagichlardagi 
o‘rtacha tezligi 5 mm/soat ga teng bo‘ladi. Sanoatda bitta seksiyaning ish 
unumdorligi 18, 36, 54, 81 va 198 m
3
/soat ga teng bo‘lgan neft ushlagichlar 
ishlatiladi. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1.
Cho‘ktirish uskunalarining yuzasini qaysi tenglama orqali aniqlash 
mumkin? 
2.
Oqova suvlardan neftni tozalash uchun mo‘ljallangan tindirish 
uskunasining ishlashi qaysi prinsipga asoslangan?