Qarshi kurashning

Xalqaro terrorizm. 
Xalqaro terrorizm tushunchasi davlatlar, xalqaro 
tashkilotlar, siyosiy partiya va harakatlarni beqarorlashtirishga qaratilgan 
siyosiy qo'poruvchilik faoliyatini ifodalaydi. U alohida siyosiy arboblarni 
o ‘ldirish yoki ularga qasd qilish orqali xalqaro ijtimoiy-siyosiy aks- 
sado beradigan buzg‘unchi siyosiy harakatlarni ifodalash uchun ham 
ishlatiladi.
Terrorchilik harakatlarining:
— xalqaro huquq himoyasidagi ob’ekt yoki sub’ektlarga qarshi 
qaratilgani;
— mustaqil davlatlar chegaralarini buzish orqali amalga oshirilishi;
— a ’zolari ikki yoki undan ortiq davlat fuqarolari, shu jum ladan, 
yollanm a shaxslar bo'lgan ekstremistik guruhlar tom onidan sodir 
etilishi;
— ekstremistik guruhlar tarkibida qo‘poruvchilik harakatlari bo‘yicha 
xorijlik yo‘riqchilarning qatnashishi;
— ekstremistik guruh a ’zolarining boshqa davlatlar hududida tashkil 
etilgan maxsus lagerlarda tayyorgarlik ko‘rishi;
— tayyorgarlik ko‘rish va qo'poruvchilikni sodir etishda xorijiy 
davlatlar va ekstremistik uyushmalar yordamidan, xalqaro tus olgan
66

---

noqonuniy qurol-yarog4 savdosi va narkobiznesdan keladigan moliyaviy 
m anbalardan foydalanilishi uning xalqaro terrorchilik xuruji ekanini 
ko‘rsatuvchi asosiy belgilardan hisoblanadi.
Muayyan mamlakat hududida sodir etilgan terrorchilik xurujida qayd 
etilgan u yoki bu belgilarning bo‘lishi, unga xalqaro maqom berilishi va 
shundan kelib chiqib, unga mos choralar ko'rilishiga olib keladi.
Terrorizmning moliyaviy manbalari. 
Zamonaviy terrorizm xilma- 
xil moliyaviy manbalardan oziqlanishi hisobiga faoliyat qamrovini 
kengaytirishga, moddiy-texnik bazasini m ustahkamlashga harakat 
qilmoqda. Bunda, shartli ravishda ichki va tashqi manbalarni ajratish 
mumkin.
Ichki m anbalar sirasiga terrorchi tashkilotlarning ochiq, rasmiy 
faoliyat yurituvchi tuzilmalaridan keladigan daromadini ham da jinoiy 
yo‘l bilan topilgan va uyushma a ’zolarining badal to ‘lashi hisobiga 
olinadigan mablagMarni kiritish mumkin.
T errorchi guruhlar ko'pgina hollarda ikkinchi bir shaxs yoki 
tashkilotlar nom idan kapital tez aylanadigan (bank ishi, savdo, 
restoranlar ochish, qurilish, transport) sohalarda faoliyat ko‘rsatuvchi 
korxonalar ochishga e ’tibor qaratmoqdalar. Jumladan, manbalarda «al- 
Qoida» tashkiloti Yaqin Sharq va Shimoliy Afrika mamlakatlarida 
transport, qimmatbaho metall qazib olish, baliqchilik kabi yo‘nalishlarda 
darom ad manbalarini shakllantirgani qayd etiladi.
Ayni paytda, terrorchi tashkilotlar daromad orttirish maqsadida 
bosqinchilik, tovon undirish, giyohvand m oddalarning noqonuniy 
savdosi, qim m atbaho metall va toshlar kontrabandasi, soxta pul va 
qimmatli qog‘ozlar ishlab chiqish, shuningdek, fohishabozlik uylari 
va qimorxonalar ochish ham da totalizatorlar tashkil qilish kabi jinoiy 
usullardan ham keng ko‘lamda foydalanishini ta’kidlash zarur.
1999-yilda Qirg‘izistonga bostirib kirgan, o ‘zini « 0 ‘zbekiston 
islomiy harakati» deb ataydigan tashkilot jangarilari m uzokara olib 
borish uchun kelgan vakillarni 50 ming dollar hisobiga q o ‘yib 
yuborgani, 2003-yilning 27-m artida «Sharqiy Turkiston ozodlik 
tashkiloti»ga m ansub terro rc h ila r Q irg 'izisto n d a 19 ta xitoylik 
savdogarni o ‘ldirib, ularning katta miqdordagi pulini o ‘zlashtirganlari 
bunga misol bo‘la oladi23
Shu bilan bir qatorda, BM T m a’lumotlariga ko‘ra, transmilliy 
jinoiy guruhlar giyohvand m oddalar savdosidan yiliga 400 milliard 
dollar darom ad oladi va ushbu mablag'ning bir qismi terrorchilik 
guruhlari ixtiyoriga o‘tkaziladi24