Qarshi davlat universiteti tuproqshunoslik va ekologiya kafedrasi

Parazitlarning tarqalishi. 
Parazitlarning moslashish yо„llaridan biri, ular tuzilishining 
soddalashishidir. Bunday soddalashish holatini о„simlik va hayvon parazit formalarida uchratish 
mumkin. Masalan, lentasimon chuvalchanglar (Cestoides) xayvonlar oshqozonidagi suyuqlik 
ichida tо„yib shularni shimib yashaydi. 
Gulli о„simliklar ichida parazit hayot kechiradiganlarga zarpechak, shumg„iya kabilar 
misol bо„ladi. Beda, tol, pista, kanop kabi о„simliklarga yopishib, ularning qurib nobud 
bо„lishiga olib keladi. Zarpechak xо„jayin-о„simlik ildizlari ajratgan moddalar ta‟sirida 
rivojlanadi. 

---

18 
Parazitlarning tabiiy xususiyatlari. 
Ular boy ozuqadan foydalanadi, va katta ozuqa 
manbaiga ega bо„lishdan tashqari, uldar tashqi muhit ta‟siridan mutloq saqlangan holda 
yashaydi.
Shuning uchun ham parazitlar tanasi murakkab differenirovkaga ega emas va evolyusion 
jarayonda ularning tuzilishi ikkinchi marta soddalashgan, tananing kо„p organlari yо„qolgan. 
O‟SIMLIK VA HAYVONLARNING HAYОT FORMALARI 
Ma„lumki o‟simlik va hayvonlarni sistematikasi organizmlarni shajarasi 
(qarindosh yaqinligi) yaqinligiga qarab belgilanadi. Bir guruhga kiruvchi bir -biriga 
yaqin hayvonlar bir-biriga o‟xshamasligi mumkin. Agar ular har xil sharoitda 
yashasalar. Masalan, bir-biriga sistematik yaqin bo‟lgan tekinxo‟r krab (dengiz 
qiskichbaqasi), dengizlarda chig‟anokda yashovchi turga o‟xshamaydi, faqat ularni 
ichki tuzilishi ularni bir-biriga yaqinligini ko‟rsatadi. 
Tirik organizmlarni ekologik klassifikatsiyasiga (ma„lum muhitda) sistematik 
jihatdan bir-biridan uzoq turlar kirishi mumkin. 
Ekologik klassifikatsiya har xil 
kriteriya (mezon, o‟lchov) lariga qarab belgilanishi mumkin: ovqatlanishi, 
harakati, muhit harorati, namligi, tu zlar kontsentratsiyasi, bosim va boshqalarga