Qarshi davlat universiteti nemis tili va adabiyoti kafedrasi nemis tili

3 kurs davomida 
-
Faktlarga asoslangan yozma nutq: 
-
hisobotlar (uchrashuv hisobotlari, tashrif hisobotlari); 
-
tadqiqot hisobotlari; 
-
yaxshi va yomon tomonlarini baholash va tahliliy hisobot 
Insholar: 
fikr bildiruvchi insho; 
“qarshi yoki qarshi emaslik fikrini bayon etuvchi” insho tanqidiy bayonlar 2- 
kursdagiga qaraganda batafsil va keng bo‘lishi lozim; 
-
voqea-hodisalar sharhi; 
-
maqola sharhi 
Xatlar va rasmiy hujjatlar: 
-
rasmiy xatlar; 
-
ariza; 
-
ilova xati; 
-
tavsiyanoma; 
-
tushuntirish xati va b. 
Mazkur modul davomida talabalar yakka holda, juftlikda va kichik guruhlarda 
ishlaydilar. 
O‘qish va o‘qitishga yondashuv: 
-
topshiriqlarga asoslangan amaliy ish; turli matnlar tahlili (gazeta, jurnal 
maqolalari) matnlarni o‘rganilayotgan chet tili va ona tilida parallel, qiyoslagan 

---

11 
holda tahlil qilish; 
- darsdan tashqari yozma vazifalar; 
Yozma nutq jarayoni quyidagicha tashkil etiladi: 
•
Yozma nutq uchun tayyorgarlik mashqlari; 
•
Dastlabki (xomaki); 
•
O‘zaro qayta ko‘rib chiqish; 
•
O‘z-o‘zini baholash. 
3-Modul. Kommunikativ grammatika va leksika 
Mazkur modul talabalarga 1-4 semestrlar davomida o‘qitiladi. 
Modul talabalarning til modellari va strukturalari xaqidagi bilimlarini 
oshirish bilan birga o‘rganilayotgan til grammatikasini muloqotda 
to‘g‘ri qo‘llashni, muloqot jarayonida grammatik formalarni to‘g‘ri 
ishlatishni o‘rgatish orqali lingvistik kompetensiyani rivojlantirishga 
qaratilgan. 
Barcha mavzular kommunikativ yondashuvni qo‘llash orqali 
taqdim etilishi muhim axamiyatga ega. Kurs davomida talabalar quyidagi 
mavzularni o‘zlashtiradilar: 
-
Artikllar va aniqlovchilar; 
-
Ot (qo‘shma otlar, sanoqli/sanoqsiz otlar); 
-
Olmoshlar 
-
Sonlar 
-
Fe’l (m.n.: fe’l zamonlari, fe’l mayllari, nisbatlari, modal fe’llar, fe’lli 
birikmalar, fe’lning noaniq shakllari: infinitiv, hozirgi/o‘tgan zamon 
ravishdoshlari, h.k.) 
-
Sifat (qiyosiy daraja, orttirma daraja) 
-
Ravish (ravish yasalishi) 
-
Bog‘lovchilarning turlari va kontekstda qo‘llanilishi. 
-
Sintaksis: sodda, murakkab va qo‘shma gaplar: ergashgan qo‘shma gaplar 
-
Grammatik kategoriyalar: o‘zlashtirma gaplar, faraz ma’nosini ifodalash 
-
Grammatik formalar/funksiyalar 
-
So‘roq so‘zlar, savol/javob va inkor 

---

12 
-
O‘zlashtirma gaplar 
Kommunikativ leksika moduli 1-4 semestrlar davomida o‘qitiladi. 
Mazkur modulning maqsadi talabalarning lug‘at boyligini oshirish va lug‘at 
boyligini boyitib borishning maqbul usullaridan foydalanishni o‘rgatish 
xamda o‘rganilayotgan chet tili leksikasining muloqotdagi xususiyatlarini 
farqlash va muloqotda qo‘llay olish qobiliyatlarini rivojlantirishdir. Barcha 
mavzular kommunikativ yondashuvni qo‘llash orqali taqdim etilishi muhim 
axamiyatga ega. 1-3 kurs davomida: 
-
Sinonimlar, antonimlar, omonimlar; 
-
So‘z oilalari (mas., hayvonot olamiga oid so‘zlar); 
-
Turg‘un birikmalar; 
-
Idiomatik til birliklari; 
-
Adabiy til va sheva (dialekt) o‘rtasidagi farqlar; 
-
Leksik tizim; 
-
So‘z yasalishi xususiyatlari; 
-
Qisqartmalar; 
-
Predloglar. 
-
Uslublarni bir-biridan farqlashga yo‘naltirilgan qator idiomatik til birliklar 
va og‘zaki so‘zlashuvdagi so‘zlar; 
-
Jargon va idiomalarni qo‘llash; 
-
Ibora va ifodalarni muloqotning turli vaziyatlarida ishlata olish (muloqotga 
kirishish uchun so‘z navbati olish, vaqtdan yutish maqsadida muqaddima va 
xulosa iboralarini ishlatish kabi); 
-
Tinglovchini 
chalg‘itmagan holda so‘zlarga ekvivalent bo‘lgan 
terminlarni qo‘llash; 
-
Leksik bog‘liqlik - sinonim, antonim, omonimlarni o‘rinli qo‘llay olish; 
-
Leksik birliklar; 
-
Ma’lum mavzuga doir so‘zlar yig‘indisi (atrof-muhit, inson xarakteri va b.); 
-
O‘zgarmas iboralar va leksik birliklar; 
-
Ma’lum bir so‘zning dialektlarda turlicha qo‘llanilishi; 
-
Frazeologik birliklar, fe’llar; 
-
So‘z yasalishining o‘ziga xos xususiyatlari; 

---

13 
-
Qisqartma so‘zlar; 
-
So‘z birikmalari; 
-
Genetik jihatdan bir oilaga mansub so‘zlar; 
-
Lug‘at bilan ishlay olish (bir va ikki tilli, kitob/ elektron/ onlayn lug‘atlar); 
-
Notanish so‘z manosini kontekstdagi ma’nosiga ko‘ra taxminan aniqlay 
olish.