Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

Oksidlovchi agent – oksidlanish jarayonida ishtirok etayotgan birikma. (elektron yo‘qotilishiga sabab bo‘luvchi vosita)

Qaytaruvchi agent – qaytarilish jarayonida ishtirok etayotgan birikma. (elektron yo‘qotilishiga sabab bo‘luvchi vosita)

Oksidlovchi agent – qaytariladi: elektron qabul qiladi.

Qaytaruvchi agent – oksidlanadi: elektron ajratib chiqaradi.

7-rasm. Asosiy guruh elementlarning eng yuqori va eng quyi oksidlanish darajalari

Oks/qay. jarayonida elementlar. Yuqorida oksidlanish-qaytarilish jarayonini tahlil qilayotganimizda keltirib o‘tilgan misollarda biz faqatgina elementlar bilan cheklanib qoldik, biroq oksidlanish- qaytarilish reaksiyalarining turli xil ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. Ularni klassifikatsiya qilish reagent va mahsulot soni bilan aniqlanadi. Shunga ko‘ra ular: birikish, parchalanish va almashinish reaksiyalariga bo‘linadi.

Birikish Oks/qay. reaksiyalari. Ikki elementning birikish reaksiyasi:

1. 
   Metall va metallmas o‘rtasidagi reaksiya, ion bog‘lanishli birikma hosil bo‘lishi.
   

2. 
   Ikki metallmas o‘rtasidagi reaksiya, kovalent bog‘lanish birikma hosil bo‘lishi.