|
Ichki ragʻbatlantirishni ishning oʻzi beradi. Bunga mehnat jarayonidan qoniqish hosil qilish hissi, koʻzlangan natija yoki maqsadga erishish, mehnatning ijtimoiy ahamiyatini anglash va shu asosda oʻz-oʻzidan gʻururlanish kiradi. Ish jarayonida davlat xizmatchisi oʻz ehtiyojini oʻzi kabilar, ya’ni boshqa kishilar bilan munosabatda boʻlish orqali qondiradi.
Tashqi ragʻbatlantirish – korxona, tashkilot tomonidan beriladi. Qoʻshimcha ta’tillar, xizmat avtomobili, mukofotlar – shular sirasiga kiradi. Davlat sektoridagi xodimlarni mukofotlash dasturini ishlab chiqishning murakkabligi shundaki, agar mukofotlash individual tarzda tashkil etilmagan boʻlsa, guruhli yondashuv talab etiladi. Zero, bir vaqtning oʻzida barcha davlat boshqaruvi xodimlariga bir xil dasturiy mukofotlash tizimini qoʻllash maqsadga muvofiq emas.
7.3. Xodimlarni mukofotlash turlari
Ba’zi korxona yoki tashkilotlarda toʻlovlar miqdori sir tutiladi. Bu koʻp hollarda adolatsizlikka yoʻl qoʻyilmoqda, degan shubha tugʻdiradi.
Bugungi kunda xalqaro ekspertlar ishtirokida davlat sektorida mehnatga haq toʻlash tizimini isloh qilish boʻyicha yoʻl xaritasi loyihasi ishlab chiqilmoqda. Yoʻl xaritasi ikki bosqichdan iborat boʻlib, bir yarim yildan uch yilgacha boʻlgan muddatda amalga oshirilishi nazarda tutilmoqda.
Birinchi bosqichda ish haqi va kadrlar boshqaruvi masalalari boʻyicha mustaqil davlat organi, shuningdek, islohotlarni muvofiqlashtirish uchun mas’ul boʻlgan idoralararo komissiya tashkil etilishi nazarda tutilgan. Bu bosqichda davlat sektorida mehnatga haq toʻlashni belgilash metodologiyasi, jumladan ish haqi miqdoriga ta’sir qiluvchi mezon (omil)larni hamda har bir lavozim boʻyicha funksional majburiyatlarni belgilash metodologiyasi ishlab chiqiladi. Ushbu bosqichda ish haqi miqdorini aniqlashning yangi tizimini 5-6 ta tarmoq vazirliklari va idoralarda tajriba sifatida qoʻllash rejalashtirilmoqda.
Ikkinchi bosqichdagi eng asosiy vazifa boʻlib, barcha vazirliklar, idoralar va davlat tashkilotlari, shu jumladan ularning hududiy boʻlinmalarining toʻliq funksional tahlilini oʻtkazish, shuningdek mehnatga haq toʻlash va tariflarning yangi tizimini bosqichma-bosqich joriy etishdan iborat boʻladi.
Davlat sektorida mehnatga haq toʻlash va bandlik tizimini isloh qilish natijasida quyidagi strategik maqsadlarga erishish kutilmoqda:
davlat sektorida mehnatga haq toʻlash fondining moliyaviy barqarorligiga erishish;
davlat sektorida mehnat resurslarining samaradorligi va natijaviyligini oshirish;
kadrlar boshqaruvi va nazorati tizimini takomillashtirish;
davlat sektorida davlat xizmatchilari mehnatiga mutanosib ish haqi toʻlanishining shaffofligi, adolatliligi va tengligini ta’minlash hisobidan har tomonlama munosib ish jarayonini joriy etish.
Shuningdek, davlat boshqaruvi xodimlarini mukofotlash toʻgʻrisidagi qaror ish beruvchining vakili tomonidan qabul qilinadi va davlat organining huquqiy hujjati (buyruq va h.k.) bilan rasmiylashtiriladi. Huquqiy akt davlat xizmatchilari va tegishli davlat organi xodimlari jamoatchiligining e’tiboriga e’lonlar taxtasi (burchagi)da yoki boshqa usulda joylashtirish orqali yetkaziladi. Qonunda nazarda tutilgan har qanday mukofotlash turlari bir vaqtning oʻzida pul ragʻbatlarini toʻlashni oʻz ichiga oladi. Ragʻbatni e’lon qilishda, davlat organining faxriy yorligʻi bilan taqdirlashda va davlat organiga ragʻbatlantirishning boshqa turlarida bir martalik mukofot, yubileylar munosabati bilan pul mukofoti va boshqalar shaklida toʻlanishi mumkin. Mukofotlarni toʻlash tartibi ish beruvchi vakilining qarori bilan belgilanadi. Bir martalik ish haqining hajmi ish haqi fondini hisobga olgan holda belgilanadi. Qonunda davlat boshqaruvi tashkilotida koʻp yillik samarali mehnat faoliyati uchun nafaqa olish (pensiyaga chiqish) munosabati bilan bir martalik mukofot toʻlanishi nazarda tutilgan.
Oʻzining rasmiy vazifalarini bunuqson, vijdonan va samarali bajaradigan davlat xizmatchisini mukofotlash ma’lum bir voqea (yubiley yoshi, organ tashkilotining tashkil etilgan kuni va b.) sodir boʻlishi bilan bogʻliq. Bundan tashqari, davlat xizmatchilarini mukofotlash va ragʻbatlantirish masalalarini hal etishda munosabatlarda qoʻllaniladigan huquqiy tartibga solish orqali ham amalga oshirilishi mumkin.
Shunday qilib, ish beruvchining vakiliga davlat xizmatchilarini mukofotlash va ragʻbatlantirish masalalarini tartibga solish uchun taqdim etiladigan imkoniyatdan samarali foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
