Qarshi davlat universitet ijtimoiy fanlar kafedrasi «tasdiqlayman»

5-MAVZU: MAFKURAVIY TAJAVVUZ VA AXBOROT XAVFSIZLIGI
Reja:
Kirish
1.Mavkuraviy tajavvuz va unga qarshi milliy xavfsizlikni ta’minlash zaruriyati
2.Mafkuraviy gegemonizmning vujudga kelishi
3.Axborot kommunikatsiyalarida mavkuraviy xurujlarning namoyon bо‘lishi va unga qarshi himoya (profilaktika) vositalari
4.Axborot xurujiga qarshi axborot xavfsizligini ta’minlashning zaruriyati va ahamiyati
Xulosa
Kirish
Hozirgi kunda bizning turmush tarzimizga, ruhiyatimizga nisbatan qilinayotgan mavkuraviy tajavvuz, ma’naviy-ma’rifiy hurujlarning usullari, uslublari, shaxs rо‘hiyatini manipulyatsiya qilishning yangi texnologiyalari shakllanib borayapti. Zararli g‘oyalarni turli kinofilmlar, televideniye kо‘rsatuvlari va radio eshittirishlari shaklida, gazeta-jurnallar, internet tarmog‘i va boshqa yо‘nalishlarda uzluksiz ravishda tiqishtirilib, bizning milliy qadriyatlarimizni barbod etishga, mafkuraviy immunitetimizni susaytirishga, yoshlarimizni soxta g‘oyalarning ta’siriga olishga muntazam harakat qilinmoqda. Yot, zararli g‘oyalarning mamlakatimizga kirib kelishi xalqning milliy g‘oyasini (maqsad va intilishlarini), taraqqiyot yо‘lini о‘ziga xos va mos bо‘lmagan yо‘nalishga burib yuborish, mamlakatlarning ijtimoiy, ma’naviy, siyosiy hayotini о‘zgartirib yuborishi mumkin. Begona g‘oyalarning mamlakatga kirib kelishi va fuqarolar о‘rtasida tarqalishi katta xavf, salbiy oqibatlarini keltirib chiqarishi mumkin.
Mafkuraviy, ma’naviy, g‘oyaviy tajavvuzlarning maqsadi, shaxs , jamiyat va davlat taraqqiyotiga salbiy ta’siri, ularga qarshi axborot xavfsizligini, milliy havfsizlikni ta’minlash zaruriyatini talaba yoshlarga tushuntirish va mafkuraviy immunitetni kuchaytirish, qabul qilingan axborotlarni tahlil qilish malakasini shakllantirish dolzarb ahamiyatga ega
1.Mavkuraviy tajavvuz va unga qarshi milliy xavfsizlikni ta’minlash zaruriyati
Insoniyat tarixida axborot asri deb tan olinayotgan, ya’ni XXI asrda turli xil eski va yangi mafkuralarning о‘zaro kurashi har qachongidan ham kо‘ra shiddatli tus olmoqda. Darhaqiqat hozirgi davrda dunyoda ikki qarama-qarshi qutb barham topgan b¢lsa-da, turli xil maqsad va manfaatlarni ifoda etuvchi mafkuralar tortishuvi tо‘xtagani yuq. Natijada bugungi kunda ham ba’zan bir-biriga mutlaqo zid dunyoqarashlar, siyosiy, milliy, diniy oqimlar, mazhab va sektalar о‘rtasidagi fikr talashuvlari goho bahs-munozara doirasidan chiqib qonli tо‘qnashuvlar, ommaviy qirg‘inlarga sabab bо‘lmoqda. Bu mustaqillik uchun katta xavf-xatar va mafkuraviy tajavvuz hisoblanadi. Mafkuraviy tajavvuz, xuruj yuzakiqaragandabirdanvabevositakо‘zga tashlanmasligimumkin. Chunki, mafkurainsonongi, tafakkuridashakllanadi. Shungabinoan, ongni, tafakkurnitahlikagasoluvchiharqandaytahdidlarningoldiniolish, ulargayо‘lqо‘ymaslikzarur.
Tinchvaosoyishtamehnatqilibyashashgada’vatetuvchimilliy g‘oyagatahdidsolishimumkinbо‘lganо‘rtaasrlardamavjudbо‘lganmusulmonxalifaliginitiklashniо‘zoldigamaqsadqilibqо‘yganmuayyantashkilotlarmavjudligi, ularkattamablag‘vamafkuraviyta’sirvositalarigaegaligini va ularningniyatiyagonamafkuraviymakonbarpoqilib, islomdininisiyosiylashtirishvashuasosdahukmronlikqilish, hokimiyatniqо‘lgakiritishga harakat qilmoqda. Ularmusulmonlaryashaydiganmamlakatlarо‘rtasidahechqandayma’muriychegaralarbо‘lmasligikerak. Budavlatlarningbarchasiyagonaxalifalikmarkazitomonidanboshqarilishizarur degan g‘oyalarni yoshlar ongiga tiqishtirishga harakat qilmoqdadir. Bunday ekstremistik harakatlar orqali musulmonoilalariningyoshfarzandlariongi, dunyoqarashinizabtetishga, pirovardidamilliyg‘oya, milliymafkuratushunchalariо‘rniniо‘rtaasrruhidagiislomaqidalaribilantо‘ldirishgaharakatqilmoqdalar. Ayni paytda diniyekstremizm, vahhobiychilikva «Hizbitahririislomiya»qarashlariniinkoretishislomfalsafasi, islomdinivauninginsonma’naviyatinipoklantirishyо‘lidagig‘oyalarigaqarshichiqishdegangapemas. Xalqimizning e’tiqodqо‘ygan, tinchlikvaosoyishtalikniyuksakqadrlovchi haqiqiy islom ta’limotigahechqandaye’tirozi yо‘q. Biroqdindansiyosiymaqsadlardafoydalanishgaintilishbuboshqamasala. Siyosiymaqsadlar, demokratiktamoyillarvajarayonlarningо‘zyо‘li, qonun-qoidalarimavjud.
Fuqarolik jamiyatida, dunyoviy jamiyatda harkimо‘zishiniqilishi, shug‘ullanishi, shuningdek «dindinningishini, davlatdavlatningishini qilishi kerak. Davlatdiniymasalalargaaralashmaganiday, dinhamdavlatishlariga, siyosiyjarayonlargaaralashmasligi kerak. Agaryoshlarimizorasidaо‘zmamlakatida diniy qadriyatlarningrivoji, ma’naviyyuksalishningjamolinikо‘rishgaxayrixohlarbо‘larekan, ularbirinchinavbatdazamonfarzandi, milliyg‘oyavamilliymafkuraegasibо‘lganbilimdonvama’rifatliinsonbо‘lmog‘ilozim. Ularazaliyvaabadiyma’naviyqadriyatlarimizdanuzilmaganholdazamonaviytafakkurdarajasidagibilimvaidrokkaegabо‘lishlarikerak.
Ushbu muammoni oldini olish,n ularni tinch yо‘l bilan hal etishning birdan bir vositasi mafkuraviy tahdidlardan saqlanishdir, о‘z milliy istiqlol g‘oyasiga ega bо‘lishdir. Negaki, mafkuraviy kurash va tortishuvlardan kо‘zlangan asosiy maqsad - inson, avvalambor yoshlar qalbini egallash, ularni о‘z dunyoqarashiga bо‘ysundirish, ma’naviy jihatdan zaif va tobe qilish. Birinchi Prezident Islom Karimov iborasi bilan aytganda, «fikr qaramligi, tafakkur qulligi esa har qanday iqtisodiy va siyosiy qaramlikdan ham kо‘ra dahshatlidir»¹. Ta’bir joiz bо‘lsa, aytish mumkinki, axborot va elektronika asri deb atalayotgan yangi XXI asrda inson har qachongidan turli ma’no-mazmundagi mafkuraviy kuchlarning ta’siridan xoli bо‘lishi deyarli imkonsizdir. Xulosa qilib aytganda, bugungi kunda mafkura poligonlari yadro poligonlariga nisbatan ham kо‘proq kuchga ega. Ikkinchidan, mafkuraviy kurashning kishilarni doimo ogoh bо‘lishga undovchi tomoni shundaki, agar harbiy, iqtisodiy, siyosiy tazyiq bо‘lsa, buni sezish, kо‘rish, oldini olish mumkin. Ammo mafkuraviy tazyiq, uning ta’siri va oqibatlarini tezda ilg‘ab yetish nihoyatda qiyinligi bilan ajralib turadi. ²amda uning ilmiy-nazariy asoslari haqidagi yana bir xulosa bu tabiatda ham, jamiyatda ham vaakum-bо‘shliq bо‘lishi mumkin bо‘lmaganidek, mafkura sohasida ham bо‘shliq vujudga kelishiga aslo yо‘l qо‘yib bо‘lmasligidir. Bu mustaqillikni asrab-avaylash, mustahkamlashning muhim shartidir. Milliy g‘oyaga ishonch va e’tiqod qancha mustahkam bо‘lsa, u insonlarning shaxsiy, oilaviy hayotida, ijtimoiy hayotning barcha jabhalari orqali mustaqillikni mustahkamlab berishga xizmat qiladi.
Milliyg‘oya, milliytafakkurvamilliymafkurayо‘lida yoshlar qanchalikbirlashsa, jipslashsajahonxalqlarikо‘zо‘ngidakuchimiz, mavqeimizvaо‘rnimizshunchalikbalandkо‘tariladi. Biz boshqa davlatlarga suyalib, boshqa davlatlarni panohtutib, ularning etagidanushlabyuradigan davlat, xalq emasmiz. Mustaqil siyosat, mustaqiltafakkurvamustaqil harakatlargina doimoboshqalardahurmatvae’tiboruyg‘otgan. Mute’lik, tobe’likmevasiharqanday sharoitda millatning rivojlanishiga yо‘l bermaydi. О‘zimizningkuchimiz, qudratimiz, о‘zimizningmaslagimizvaо‘zimizningongimiztufayli biz buyuk davlatga erishamiz. Hozirgi sharoitda kimda kim о‘zmustaqilVatani, о‘zmustaqilfikri, mustahkame’tiqodibо‘lsaginatenglar ichida teng bо‘ladi.
Hozirgi kunda bizning turmush tarzimizga, ruhiyatimizga nisbatan qilinayotgan mavkuraviy tajavvuz, ma’naviy-ma’rifiy hurujlarning usullari tobora noziklashib borayapti. Zararli g‘oyalarni turli kinofilmlar, televideniye kо‘rsatuvlari va radio eshittirishlari shaklida, gazeta-jurnallar, internet tarmog‘i va boshqa yо‘nalishlarda uzluksiz ravishda tiqishtirilib, bizning milliy qadriyatlarimizni barbod etishga, mafkuraviy immunitetimizni susaytirishga, yoshlarimizni soxta g‘oyalarning ta’siriga olishga muntazam harakat qilinmoqda. Yot, zararli g‘oyalarning mamlakatimizga kirib kelishi xalqning milliy g‘oyasini (maqsad va intilishlarini), taraqqiyot yо‘lini о‘ziga xos va mos bо‘lmagan yо‘nalishga burib yuborish, mamlakatlarning ijtimoiy, ma’naviy, siyosiy hayotini о‘zgartirib yuborishi mumkin. Begona g‘oyalarning mamlakatga kirib kelishi va fuqarolar о‘rtasida tarqalishi katta xavf, salbiy oqibatlarini keltirib chiqarishi mumkinligini e’tiborga olib Abu Nasr Forobiy о‘z vaqtida begona g‘oyalarning zarari tо‘g‘risida: «О‘zga, begona g‘oyalar kirib kelib, xalqning turmush tarzi, urf-odatlari, an’analarini tubdan о‘zgartirib yuborishi mumkin»¹, deb yozgan edi.
Masalan: Sobiq ittifoq davrida yurtimizga begona g‘oyalar kirib keldi. Begona ijtimoiy, iqtisodiy, ma’naviy, siyosiy hayot qaror topdi. Turmush tarzimizdan begona urf-odat, an’analar joy oldi. О‘zimizga xos va mos bо‘lmagan kommunizm g‘oyasi bilan yashay boshladik. Xalqimizning azaliy turmush tarzi, urf-odatlari psixologiyasi, qadriyatlari, insoniy munosabatlari, tarbiyasiga о‘ta salbiy ta’sir kо‘rsatdi.
Bunday g‘oyalar inson tabiatiga zid bо‘lib, salbiy tomonga о‘zgartiradi, unda nosog‘lom turmush tarzini shakllantiradi, fikrlar xilma-xilligini cheklaydi, qaramlik, tobelik, mutelik muhitini yaratadi. Milliy tafakkur tarzini о‘z negizlaridan begonalashtiradi, begona urf-odat, an’analarni targ‘ib qiladi, ularning kirib kelishiga muhit yaratadi, mamlakatni, xalqni о‘z milliy qadriyatlaridan, oxir-oqibat о‘z taraqqiyot yо‘lidan begonalashtiradi, jamiyatda xalqlar va millatlararo totuvlik, dinlararo bag‘rikenglikka rahna solib, ichki ixtiloflar, parokandalikka olib keladi.
Oilada yoshlarga sog‘lom tarbiya berish, fuqarolarning imon e’tiqodini mustahkamlash, milliy g‘urur va iftixor bilan yashashga erishish, har tomonlama komil shaxslar qilib tarbiyalash, mafkuraviy immunitetni kuchaytirish, fuqarolar ongida milliy istiqlol g‘oyalarini shakllantirish orqali uning oldini olishi mumkin.

• 
  Hozirgi davruchundolzarbvaasosiyhisoblanganmilliyg‘oyatamoyillarimillattarixivauniidroketishdarajasigabog‘liqbо‘ladi. Chunkimilliyg‘oyaosmondantushmaydi, uyerdayurganodamlarningqalbida, shuuridayetilib, shuyer, shuzamin, shuVatanxizmatiuchunqaratilgandaginauningahamiyativamavqeihamortibboradi.
  

Milliy g‘oyani yoshlar ongiatafakkuridanchuqurо‘rinolganigaasosiymezonshuazizVatanimiz, shuazizxalqimizqadriyatlaribarchamizniki, buVatan, bumillatuchunyashashvauningistiqboliuchunhalolvapokmehnatqilishbaxtekanliginihisqilishdir.