Qaraqalpaqstan respublikasi joqari ha’m orta arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindag’i qaraqalpaq ma’mleketlik universiteti

Oylaw menen so`ylewdin` baylanisi. Egerde, normal` adamnin` oylawi so`ylew menen ajiralmas baylanisli boladi. Pikir tilsiz, so`ylewsiz payda bolmaydi, ju`z bermeydi de, jasay almaydi da. Biz o`zimizdi esittirip yamasa ishimizden aytatug`in so`zler arqali oylaymiz, yag`niy oylaw formasinda ju`z beredi.
Fiziologiyaliq negizleri. Miydin` qabig`inda so`zlerdin` ja`rdemi menen payda bolatug`in ekinshi signalliq nervlik baylanislar zatlardin` arasindag`i en` a`hmiyetli qatnasiqlardi sa`wlelendiredi. I.P. Pavlovtin` ko`rsetkenindey aq, so`zler haqiyqatliqtan alan` boliwdan ibarat ekenliginen ha`m uliwmalastiriwg`a jol qoyatug`inliqtan, al tap bul na`rse ilimpazdin` pikirinshe adamzat oylawinin` tu`p man`izin qurg`anliqtan da zatlar arasindag`i baylanislardi ha`m qubilislardi sa`wlelendiriw mu`mkin boladi.
Usig`an muwapiq tu`rde miydin` sol yarim sharinin` qabig`inda, u`sh so`ylew orayi, esitiw, ha`reket etiwshi ha`m ko`riw oraylari boladi. Usinday oraylardin` biri (Vernike degen esitiw orayi) qabil etilip atirg`an so`zlerdi tu`siniwdi ta`miyinleydi. Onin` jumisi buzilg`an waqitta adamda seslerdi seziw dawam etkeni menen adam so`zlerdi an`g`ariw, tanip aliw uqibin joyitadi, usinin` na`tiyjesinde onin` tu`sinip so`ylew uqibi da joyitiladi. So`ylewdin` Broka degen ha`reket etiwshi orayi so`zlerdi aytiwdi ta`miyinleydi. Usi orayi buzilg`an waqitta adam esitken so`zlerdi tu`sinsede, bir so`zde ayta almaydi, ol tek baqiriw ha`m so`zsiz qosiq aytiw uqibina iye boladi. Ko`riw orayinin` jumisi jazilg`an so`zdi tu`siniwdi, oqiwdi ta`miyinleydi. Ol ziyanlang`an waqitta adamda ko`riw saqlanip qalsa da, ol oqiw uqibin joyitadi.

Paydalanilg’an a`debiyatlar.

• 
  Davletshin.M.», Tuychieva.S.M. «`Umumiy psixologiya»`. T.2002.
  
• 
  Karimova.V.M, Akramova.F. «`Psixologiya»`. T.2000.
  
• 
  Godfrua J. Chto takoe psixologiya. T. M. Mir, a`99g`.
  
• 
  Psixologicheskiy slovar`./ Pod obsh. red. A.V.Petrovskogo i M.».Yaroshevskogo. M., 1990.
  
• 
  Nemov R. S. Psixologiya Uchebnik dlya stud. vissh. ped. ucheb. ZavedeniyU` 1998.
  
• 
  Granovskaya A.A.Elemento` prakticheskoy psixologii.M-1995.
  
• 
  Bioelektricheskaya aktivnost’ mozga i individual’no`e razlichiya. M-1991.
  
• 
  Kado`rov B.R.Izuchenie sklonnostey podrostkov. M-1996