Qaraqalpaq tili hám ádebiyatı

Qaraqalpaq tili hám ádebiyatı

1. 
   Tuwra gáp avtor gápinen keyin kelse, avtor gápinen keyin qanday irkilis belgisi qoyıladı?
   

1. 
   Útir B) qos noqat C) tırnaqsha D)sızıqsha
   

2. 
   Diyqanshılıq kásibine baylanıslı sózlerdi tabıń.
   

1. 
   Otar, shúdigar B) gúwen, sawlıq, górek C) ushıq, tap, qıytaq D) ǵoza-paya, gúwenlew
   

3. 
   Tómendegi berilgen qospa sózlerdiń qaysıları qosılıp jazıladı?
   

1. 
   Badam qabaq; 2) Taxta kópir; 3) Qızıl qum; 4) Boz ataw; 5) qara torı; 6) tas baqa
   

1. 
   2,3,4,6 B)2,3,4,5 C) 1,4,5,6 D) 1,2,3,4,5
   

4. 
   – Há ata, balańa at satıp almaysań ba? – dep baydıń aldına kelip jabırlasıp turdı.
   

• 
  Há atıńızdıń bahası ne turadı? – dedi bay.
  
• 
  Jeti pul, ata – dedi.
  

Úzindi qaysı shıǵarmadan alınǵan?

1. 
   “Máspatsha” dástanınan B) “Tıyın” erteginen C) G.Esemuratova “Jiyren” povestinen D) “Sháryar” dástanınan
   

5. 
   Qaraqalpaq shayırlarınan kim “zulli sonayın” (eki til iyesi) dástúrin dawam etken?
   

1. 
   Ájiniyaz B) Qazı Máwlik C) Berdaq D) I.Yusupov
   

6. 
   Kólemi hám mazmunı keń is qaǵazların anıqlań.
   

1. 
   Akt, reje B) Kodeks, reje C) Párman, arza D) Xabarlama, akt
   

7. 
   Tómendegilerdiń qaysı birinde jaslardıń shańaraq qurıw máselesi sóz etiledi?
   

1. 
   “Kelin kiyatır” B) “Miskin waqıyaları” C) “Tanıslar” D) “Analar”
   

8. 
   Kóplik jalǵawı qaysı gápte kóplik máni ańlatpay tur?
   

1. 
   Balam qırıqlarǵa keldi.
   
2. 
   Bizler oqıwǵa keshiktik.
   
3. 
   Qoylar qozılap atır.
   
4. 
   Saat on ekilerde úyde boldıq.
   

1. 
   4 B) 1,4 C) 1,2 D) 3
   

9. 
   Izbe-iz terbelis nátiyjesinde payda bolǵan ses ne dep ataladı?
   

1. 
   Dawıs B) sóylew C) shawqım D) ún
   

10. 
    N.Dawqaraevtıń “Alpamıs” draması...
    

1. 
   4 aktlı, 8 kartinalı muzıkalıq drama
   
2. 
   2 aktlı, 4 kartinalı muzıkalıq drama
   
3. 
   3 aktlı, 5 kartinalı muzıkalıq drama
   
4. 
   5 aktlı, 10 kartinalı muzıkalıq drama
   

11. 
    Birde tirkewish, birde dáneker bolatuǵın kómekshi sózlerdi tabıń.
    

1. 
   Hám, da, de B) tek, arqalı C) birde, ǵana D) menen, penen
   

12. 
    Qaray, qarap tirkewishlerdi barıs sepligindegi sózler menen kelgende ... mánilerdi bildiredi.
    

1. 
   Orın, waqıtlıq, sınlıq
   
2. 
   Waqıtlıq, sebeplik, orın
   
3. 
   Orın, sebeplik, sınlıq
   
4. 
   Waqıtlıq, sınlıq, ayırımlawshı
   

13. 
    Anası jamannıń – qızı jaman,
    

Atası jamannıń – ulı jaman,
Atanıń kewli balada,
Balanıń kewli dalada.
Qosıq qatarlarınıń dóretiwshisin tabıń.

1. 
   Soppaslı Sıpıra jıraw
   
2. 
   “Qorqıt ata” jırlarınan
   
3. 
   Múyten jıraw
   
4. 
   Tariyxıy tolǵaw
   

14. 
    Tómendegi qatarlardan mal sharwashılıǵına baylanıslı bolǵan terminlerdi anıqlań.
    

1. 
   Qırmızı salı; 2) otar; 3) qarmaq; 4) qarasan; 5) jórgem; 6) ala ókpe
   

1. 
   2,5,6 B) 1,4,6 C) 1,3,5 D) 2,4,6
   

15. 
    Berilgen gáplerdiń qaysı birinde ushın sózi kómekshi sóz emes?
    

1. 
   Meniń ushın ele balasań.
   
2. 
   Basındaǵı oramalınıń ushın meniń betime tiygizip házilleskenin qoymadı.
   
3. 
   Qarańǵı tústi, biraq aynalanı kóriw ushın baradı.
   
4. 
   Mektebim men ushın bir álem.
   

16. 
    “Janım balam, men endi qartaydım, óler aldımda seni kórgim keledi. Kelip meniń menen xoshlas, óz qolıń menen jayǵastır, onnan soń xızmetińe qaytıp keterseń.”
    

Qaysı shıǵarmadan alınǵan?

1. 
   “Balalıqtaǵı umıtılmas waqıya”
   
2. 
   “Balalıq”
   
3. 
   “Kavkaz tutqını”
   
4. 
   “Sum bala”
   

17. 
    Ǵazday qatarlasqan balıqshılardıń qosı.
    

Qanday gáp?

1. 
   Ataw gáp B) iyesiz gáp C) feyil bir bas aǵzalı gáp D) eki bas aǵzalı gáp
   

18. 
    Bayanlawıshtıń baslawısh penen intonaciya arqalı baylanısı qaysı qatarda berilgen?
    

1. 
   ǵarrı sál irkildi de, jolın dawam etti.
   
2. 
   Hár aǵashtıń miywesi boladı, kewil miywesi – perzent.
   
3. 
   Kúndiz – ıssı, túnde – suwıq.
   
4. 
   Jol shań. Júriw qıyın.
   
5. 
   Mansur atam dárwazadan shıǵıp ketti.
   
6. 
   Gá jer adır, gá jer budır.
   

1. 
   2,3 B) 1,5 C) 4,6 D) 3,4,6
   

19. 
    Kelbetlik hám dórendi kelbetliktiń dizbeklesiwinen jasalǵan qospa kelbetlikler berilgen gápti anıqlań.
    

1. 
   Aspan da baǵanaǵıday qara kógis emes, aqshıl kógis dónip ketti.
   
2. 
   Kókjaldıń reńi surǵılt qum túsles bolıp, basınıń denesine qaraǵanda úlkenligi onı aybatlandırıp kórsetedi.
   
3. 
   Gúlleri sırttan aq kógis, ishten qızǵılt sarı reńde, jaǵımlı xosh iyisli bolıp keledi.
   
4. 
   Qápestiń ishinde kók qanatlı shımshıqlardıń artınan sırtqa shıǵarıp turǵan iri emen tumsıq qus kórinedi.
   
5. 
   Balalar kún uzaqqa qızǵısh gúlli úrpek bas qálwen ósetuǵın tóbeshiklerdiń basında juwırıp júr.
   
6. 
   Ol aq reńli bir japıraq qaǵazǵa naǵıs saldı da, qızı onı shırpı qutısınıń betine jelimledi.
   

1. 
   4,5,6 B) 1,2,4 C) 2,3,6 D) 1,3,5
   

20. 
    Baǵınıńqı gápiniń bayanlawıshı tartımlanǵan kelbetlik feyilden bolǵan waqıt baǵınıńqılı qospa gápti tabıń.
    

1. 
   Men qaytıp ishke kirgenimde, balalar ele Petka menen tanısıp atır eken.
   
2. 
   Olar orpań jerlerge kelgende, Shamurat qublaǵa, basqaları kún shıǵısqa júrdi.
   
3. 
   Ol tóbeniń basına kóterilgende, kóz ushınan aydın kórindi.
   
4. 
   Ol awıldan shıqqanda, úrginli qar burqasınlap jawıp tur edi.
   

21. 
    “Ótti dúnyadan” qosıǵınan alınǵan tómendegi qosıq qatarları qaysı klassik shayırlarımızǵa arnalǵan?
    

1. 
   Neshe sózler ayttı qorıqpay zalımnan,
   

Shayırlıqta ótpes Maqtumqulı onnan.

2. 
   Úlgi aldı Jiyen jıraw sózinen,
   

Neshe baqsı úlgi aldı ózinen.

3. 
   Ózi talip-ilim alǵan er jigit,
   

Qızıl shıray júzli nur jigit edi.

4. 
   Sózge kelse joq jerinen tawdırıp,
   

Kópti ózine alar edi awdarıp.

1. 
   Jiyen jıraw; b) Berdaq; c) Ájiniyaz; d) Kúnxoja
   

1. 
   1-a, 2-a, 3-c, 4-b B) 1-a, 2-d, 3-d, 4-c C) 1-b, 2-b, 3-c, 4-a D) 1-d, 2-d, 3-c, 4-b
   

22. 
    Berilgen sózlerden óz ara tolıq únlesip keletuǵın juwaptı durıs tabıń.
    

1. 
   Sezse; 2) qolda; 3) qısta; 4) ashsa; 5) jazsa; 6) kitabı; 7) atqa; 8) qosshı
   

1. 
   1,2,3,6 B) 1,4,5,8 C) 3,5,6,7 D) 2,3,4,8
   

23. 
    Feyillerden atlıq jasawshı qosımtalar berilgen qatardı anıqlań.
    

1. 
   –shi/-shı, -ın/-in, -man B) –ma/-me, -ıq/ik, -ıs/-is C) –xor, -dar, -qısh/-kish D) –ın/-in, -ım/-im, -shaq/-shek
   

24. 
    Úzindi qaysı shıǵarmadan alınǵan hám kimniń sózi?
    

• 
  Patsha qutlı bolsın toyıń,
  

Bar meniń bir aytar sózim,
Bosat meniń qollarımdı,
Erkin esime eneyin,
Bilseń payda sırlarımdı,
Qáleseń aytıp bereyin.

1. 
   “Qoblan” dástanındaǵı Qurtqanıń sózi
   
2. 
   I.Yusupov “Tumaris” poemasındaǵı Sparangistiń sózi
   
3. 
   A.Dabılov”Bahadır” dástanındaǵı Azattıń sózi
   
4. 
   “Sháryar” dástanındaǵı Gúlsharanıń sózi
   

25. 
    Atlıqtıń kóplik qosımtası qaysı mısaldaǵı sózde jámlewshi mánini bildirip tur?
    

1. 
   Taxt ústinde turǵan ádil sultanlar, Bir baysha joq, sorar eli bolmasa.
   
2. 
   Qollar kóterińki jılasar eńk-eńk.
   
3. 
   Kewil dárya, sezimlerdiń tasqını.
   
4. 
   Alpamıslar uran etip urısta.
   

26. 
    Feyil bayanlawıshlar kóbinese feyildiń qaysı meyilinen boladı”
    

1. 
   Shárt B) anıqlıq C) tilek D) buyrıq
   

27. 
    Waqıt, orın mánili atlıqlarǵa barıs, shıǵıs, orın sepliginiń qosımtaları jalǵanıwı arqalı qanday sóz shaqabı jasaladı?
    

1. 
   Tańlaq B) ráwish C) feyil D) eliklewish
   

28. 
    Muǵdar-dáreje ráwishin bildiretuǵın baǵınıńqı qospa gáp berilgen qatardı anıqlań.
    

1. 
   Aldımızda japtıń biyik kópiri bolmaǵanda, bálkim biz oǵan jete almas edik.
   
2. 
   Ol kishkentay bir japıraq qaǵazǵa naǵıs saldı da, onı shırpı qutısınıń betine jelimledi.
   
3. 
   Diyqanlar báhárdegi miynetin qansha erte baslasa, zúráátleri de sonsha molıraq boladı.
   
4. 
   Biziń kelisilgen kúsh salıwlarımızdıń salası qansha kóp bolǵan sayın, xalıq aralıq turmıstıń eń awır máselelerin sheshiw sonshelli nátiyjeli boladı.
   
5. 
   Tallıqtıń eki boyındaǵı nar qamıslar aspannıń qap-qara shımıldıǵın jamılıp dáryanıń betin qaplap taslaǵanday, jer tas túnek.
   

1. 
   1,3 B) 2,4 C) 3,4 D) 2,5
   

29. 
    Oyla, bar feyillerin shárt meyilge aylandırıń.
    

1. 
   Oylayın, barsam B) oylaydı, baradı C) oylasa, barsaq D) oylasa, baratır
   

30. 
    Maqset baǵınıńqılı qospa gáptiń bayanlawıshı atawısh feyillerge qanday tirkewish sózdiń dizbeklesip keliwinen boladı?
    

1. 
   Sol ushın B) ushın C) keyin D) sebepli
   

31. 
    Túrkiy tilim – misli bir nárwan daraq,
    

Ketken jáhán boylap xalıqlarǵa tarap,
Qanday kórkem súwretlew quralı berilgen?

1. 
   Sinekdoxa B) metonimiya C) metafora D) teńew
   

32. 
    – Há, bátshem-ay! Diywananıń hasasınday baladan qorqıp turǵanıń ba?
    

Úzindi qaysı dástannan?

1. 
   “Edige” degi Edigeniń sózi
   
2. 
   “Qırıq qız”daǵı Allayardıń sózi
   
3. 
   “Alpamıs”taǵı Qarajannıń sózi
   
4. 
   “Alpamıs”taǵı Alpamıstıń sózi
   

33. 
    Sawashta birdey batır bol,
    

Ayamay joq et jawıńdı,
Tazartıp eldi dushpannan,
Azat et tuwǵan bawırdı.
Bul qosıq qatarları Á,Shamuratovtıń qanday qosıǵınan alınǵan?

1. 
   “Sálem sizge fronttaǵı ulıńnan”
   
2. 
   “Fronttaǵı yarǵa sálem”
   
3. 
   “Ósh al”
   
4. 
   “Bar balam, bar”
   

34. 
    Ezoptıń tımsallarınıń qay birinde “Insannıń ámelge aspay qalǵan tuwma talantınan góre kóbinese onıń miynet súygishligi jeńiske eristiredi” degen juwmaq shıǵadı?
    

1. 
   Qurbaqalar hám qoyanlar B) Eshek hám qurbaqalar C) Tasbaqa hám qoyan D) Eki qoraz hám búrkit
   

35. 
    Tolıqlawısh qatnastaǵı sóz dizbegi ... usılında baylanısqan atawısh hám feyil sóz dizbekleri arqalı bildiriledi.
    

1. 
   Kelisiw B) basqarıw C) jupkerlesiw D) úylesiw
   

36. 
    Sherek ásirden beri Qudaybergen aǵa bir kásipti iyelep kiyatır.
    

Sanlıqtıń túrlerin anıqlań.

1. 
   Bólshek B) sanaq C) bólshek, sanaq D) sanaq, shamalıq