Tema: Erte balalıq dáwiri Joba

Tema: Erte balalıq dáwiri

Joba:

1. 
   Erte balalıq da`wirinde tiykarg`ı jan`alıg`ı ha`m rawadlanıwdın` sotsiallıq jag`dayı..
   
2. 
   Erte balalıq da`wirinde biliw protsesslerinin` rawajlanıwı.
   
3. 
   Balanın` ulkenler menen qarım – qatnasın rawajlandırıw.
   

Erte balalıq dáwiri: gódeklik dáwirinen soń rawajlanıwınıń jańa basqıshi-erte balalıq (1-3jas) dáwiri bolıp esaplanadı.

Erte balalıq dáwiri bala ómirindegi eń áhmiyetke iye bolǵan, onıń keleshektegi psixologiyalıq rawajlanıwın belgilep beriwshi áhmiyetli dáwir esaplanadı.

Bul dáwirdegi rawajlanıwdıń tiykarın balanıń;

- tuwrı júriwı,

- sáwbetke kirisiw,

- predmetli xızmetti iyelew ózgeshelikleri quraydı.

Tik tuwrı hám júre alıw imkanı balani turaqlı túrde jańa maǵlıwmatlardı iyelewge jol ashadı. Bul jastaǵı balalar óz is-háreketleri menen júdá aktiv hám úkenler menen sáwbetke kirisiwge umtılıwshań boladı.

Júriwdi úyreniw balanıń fizikalıq ósiwi ushın ǵana emes al onıń psixikalıq rawajlanıwı ushın da úlken áhmiyetke iye.

Balanıń ǵárezsiz háreket qılıwı – júriwı sebepli kóplep predmetlerge dus keledi, olardıń nelerge isletılıwın “ámelde” kórip biledi hám ózi de olardan kerekli orında paydalana baslaydı.

Bala júriwdi úyrengennen keyin keńislikti de bile baslaydı. Kishkene balalar “jaqındaǵı” keńislikti qollarınıń háreketi járdeminde bilip aladı. Bunda kóz de qatnasadı. Mektepke shekemgi jastaǵı bala “uzaqtaǵı” keńislikti orientirovka qıla baslaydı.

Mektepke shekemgi bolǵan jas dáwiriniń birinshi yarıminda balalar predmetler menen háreket qılıp tanisip baradı. Háreketleriniń barlıq koordinatsiyası balada turaqlı dıqqatınıń rawajlanıwına, qabıl etiwdiń anıq bolıwına hám erk kúshınıń ósiwine alıp keledi.

Bıraq balalardıń háreketleri úlkenlerdiń háreketlerine eliklew xarakterine iye boladı. Háreketti óz waqıtinda ózlestiriwı menen bala onı áste-aqırın ǵárezsiz orınlap baradı. Bul háreket onda isenim-hám sabir-taqatlılıq sıyaqlı unamli qásiyetlerdiń payda bolıwına járdem beredi.

Hár túrli háreketlerdi orınlaw hám predmetler menen háreket qılıw qorshaǵan - átiraptaǵı dunyani biliwge alıp keledi. Bala predmetlerdiń keńisliktegi ornı, jaylasıwı, sapası, kólemi, forması hám jaǵdayları menen tanisadı. Bulardıń hámmesi seziw organlarınıń ósiwine unamli tásir kórsetedi.

Balanıń aqlıy jaqtan ósiwge imkan hám zaman haqqındaǵı túsiniklerin ańlawǵa járdem beretuǵın sózlerdi ózlestirip alıwı zárúr. (máselen, úlken aralıq, tar aralıq) hám túrli keńislik múnásebetlerdiń atların (ońda, shepte, arqada, bir qatarda) bilip alıw nátiyjesinde balalar predmetler ortasındaǵı bul múnásebetlerdi ajıratıp alıwǵa úyrenedi.

2-3 jasar balalardaǵı qabıl etiw óziniń jeterli dárejede rawajlanbaǵanlıǵı hám turaqlılıǵı menen ajıralıp turadı hám de bir baqlaw obektinen ekinshi baqlaw obektine tez-tez kóship turiwı menen xarakterlenedi. Jıltiraq, shirayli, kózge taslanatuǵın predmetler bala dıqqatin ózine qaratadı. Mektepke shekemgi jas dáwirindegi balalar qabıl etiwlerine qoyılǵan wazıypa tiykarında shólkemlestire almaydı, olardaǵı bul túrdegi qabıl etiw júdá qısqa múddetli boladı.

Súwretlerge qaraw, ósimlik hám haywanlardı asıraw qabıl etiwdiń ósiwine júdá jaqsı tásir qıladı.