Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Personalni baholash mezonlari ahamiyatliligi
Tartib 
raqam
i
Mezon (talab)lar turlari
Ahamiyat jihatdan 
salmog’i, foiz
Ballarni eng ko’p
miqdori
1.
Bilim va tajriba
25
250
2.
Fikrlash
25
250
3.
Qaror qabul qilish
15
150
4.
Mas’uliyat
20
200
5.
Axborot aloqalari, 
munosabatlar
10
100
6.
Shaxsiy sifatlar
5
50
Jami:
100
1000
Ekspert guruhi har bir mezon uchun ularga xos bo’lgan belgilarga 
aniqlik kiritadi. Yuqoridagi jadvaldan “Bilim vatajriba” mezoni uchun 
ekspertlar guruhi quyidagi besh belgini tanlagan:
1) kasbiy bilimlar;
2) tajriba;
3) belgilangan vazifalarni hal etish ko’nikmasi;
4) qo’shimcha bilim va tajriba;
5) ishning jahon standartlarini bilishi.
Ushbu belgilar ahamiyatiga qarab ekspert guruhi tomonidan 
tabaqalashtiriladi. 
Bunda belgilar ahamiyatliligi yig’indisi 100 foizga teng bo’lib, 
aytaylik 250 ball qilib belgilanadi. Belgilar ahamiyatiga qarab ularning har 
birining salmog’i (foiz) va balli aniqlanadi (10.5- jadval).
418

---

10.5 – jadval
“Bilim va tajriba” mezoni ahamiyatliligi hisobi
Mezon
Mezon 
salmog’i 
koeffitsenti
Ballning 
eng ko’p 
miqdori
Belgilar
Mezondagi 
belgi 
salmog’i 
koeffitsenti
Ballning 
eng ko’p 
miqdori
Bilim va 
tajriba
25
20
Kasbiy bilimlar
30
75
Tajriba
25
63
Belgilangan 
vazifani hal etish 
ko’nikmasi
10
25
Ishning jahon 
standartlarini 
bilishi
5
12
JAMI:
100
250
Yuqorida keltirilgan misol bo’yicha barcha mezonlar ballari eng ko’p 
miqdori 1000 ball qilib belgilangan. Shundan kelib chiqqan holda, 
faoliyati baholanayotgan har bir xodim 5 ball olishi mumkin:
∑ ∑ ∑× 
ijk
i j k
bunda:
i 
- 
mezon tartib raqami ( i = 1/6);
j 
- mezondagi belgi tartib raqami ( j = 1/5)
k 
- 
belgidagi daraja ahamiyati ( k = 1/6).
 
Xodimlar ushbu guruhiga taqsimlanadigan ish haqi fondi miqdorining 
mazkur guruh xodimlari olgan ballga bo’linishi natijasida hosil bo’lgan 
miqdor ball narxini belgilaydi. To’plangan ballarni ball narxiga 
ko’paytirish orqali xodimning mehnat faoliyati baholanayotgan vaktidagi 
xizmat vazifasi maoshi miqdorini aniqlasa bo’ladi.
Kompaniya yoki firma personalini qator toifalarga bo’lib, bu har bir 
toifa xodimlari uchun ballning eng kam miqdori (maoshining eng kam 
miqdori)ni belgilab qo’yish mumkin. Ana shu ko’rsatkich xodimni ishga 
olish, uning sinov muddatini o’tash davri uchun o’ziga xos mo’ljal 
vazifasini o’tashi mumkin. Chunki, ana shunday vaziyatlarda ishga qabul 
qilinayotgan xodimni baholashning boshqa mezonlari bo’lmaydi.
419

---

Ushbu usuldan xodimlarni xizmat vazifalariga tayinlash, ularni 
martabasining yuqorilashuvida ham foydalanish mumkin. Masalan, 
personal faoliyatini baholashda xodim tomonidan to’plangan ball uni 
yuqoriroq lavozimga ko’tarish, mansabda pasaytirish yoki u bilan mehnat 
shartnomasini bekor qilish uchun asos bo’la oladi.
Mehnat faoliyatini baholash uchun juda ko’p mezonlar talab etiladi. 
Shuning uchun baholash mezonlarini tanlashda baholash qaysi maqsadni 
ko’zlab o’tkazidayotganligiga alohida e’tibor qaratish talab qilinadi. 
Ikkinchidan, mezonlar xodimlarning qaysi toifalari uchun 
tanlanayotganligini hisobga olish kerak. Chunki mezonlar xodim faoliyati 
murakkabligi, mas’uliyati va xususiyatiga qarab tabaqalash-tirilgan 
bo’ladi.
Xususan, mehnat taqsimotiga muvofiq, rahbarlar