Q. Shodiyeva nutq 0 ‘stirish uslubiyoti


(P axta terish mashinasi)



Download 6,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/142
Sana14.07.2022
Hajmi6,53 Mb.
#796675
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   142
Bog'liq
Q.shodiyeva. bolalar-nutrini-ostirish

(P axta terish mashinasi)
Yoki b a h o r faslida bog‘ga s a y o h a t g a b or i shda n avval t ar bi y a ch i
u s h b u s h e ' r n i o kqib beradi:
S h u n i n g d c k , o ‘rta va k at t a g u r u h l a r d a m a s h g ‘u l o t n i n g b o s h -
lani sh q i s m i n i m u q a d d i m a - s u h b a t s h a k l i da o ‘t ka z i sh m u m k i n .
M a s a l a n , q i s hd a b ol al ar ni ng qishki o ‘yinlarini k uz a ti s h u c h u n
m a y d o n c h a g a b o r i s h d a n a w a l t a r b i y a c h i b o l a l a r d a n s o kraydi: 
„ H o z i r y i l ni ng qaysi fasli? K i s h i l a r q a n d a y k i yi n i s h a d i ? Q i s h
faslida b o l a l a r q a n d a y o ‘y i n l a r o ' y n a s h a d i ? Q o r o ' y n a s h u c h u n
n i m a l a r k e r a k ? “ S o ‘ngra k u z a t i s h l a r y u z a s i d a n k o ‘r s a t m a l a r
beradi: „ B u g u n sizlar bilan k o ‘c h a g a c h i q a m i z . B o g ' c h a m i z n i n g
c h a p t o m o n i d a j oyl ashgan o ‘y i n m a y d o n c h a s i g a b o r i b , u y e r d a
bol al ar q a n d a y qishki o ‘y i n l a r o ‘y n a s h a y o t g a n i n i , q a n d a y qilib 
c h a n a , k o n k i , y a x m a l a k o t i s h a y o t g a n i n i k o ' r a m i z “ . B u n d a y
t u s h u n t i r i s h l a r n i n g oxirida t a r b i y a c h i b ol al ar ga k o ‘c h a d a y u r i s h -
A t r o f y a m - y a s h i l ,
B a h o r c h o g ‘ida. 
0 ‘sibdi gullar, 
V a t a n b o g ' ida .
B a h o r c h o g ‘ida 
Q u s h l a r s a y r a y d i
B a h o r q o ‘y n i d a
B a r c h a yayraydi.
G u l l a r sayliga
Q u v n a b y e l a m i z .
T o ‘yib h u s n i d a n
0 ‘y n a b - k u l a m i z .


t u r i s h qoi dal ar ini : y o M k a n i n g o ‘ng t o m o n i d a n yuri sh, k o ‘c h a d a 
b a l a n d o voz bilan g a p i r m a s l i k , tarqalib, b a r t o m o n g a al ang- j al ang 
q a r a b y u rm as i i k , y o ' l n i kesi b 
0
‘tuvchi j o y b o l s a , a w a l c h a p
t o m o n g a , s o kngra o ‘n g t o m o n g a q ar ab o ‘tish kerakligini yoki 
m i l i t s i o n e r b o l s a , u n i n g q o kl har akat iga, s v e t o f o r n i n g yashil 
c h i r o g ‘i ni ng y o n i s h i g a q a r a b o ‘tish l ozimligini esl at i b o ‘tadi.
S a y o h a t g a o b y e k t n i k u z a t i s h m a q s a d i d a o l i b b o r i l g a n d a
b o l a l a r n i j o yl as ht ir is hga k a t t a a h a m i y a t berish kerak. Bol al arni ng 
xavfsizli gi t o ‘la t a ’m i n l a n i s h i , k u z a t i l a y o t g a n o b y e k t h a m m a
bol al arga yaxshi k o ‘rinishi va eshitilishi, h a m m a bol al ar tarbiyachiga 
k o kri ni b turishi kerak. B o l a l a r kuzatish u c h u n j o y egall aganl ari dan 
s o ‘n g t ar bi y a ch i u l a r n i m a l a r n i kuzatishi l ozi mli gi ni y a n a bir 
m a r t a esl at adi va o ‘zIari m u s t aq i l ko' r i b olishlari u c h u n biroz 
v a q t ber adi . Savol l ar, k o ' r s a t m a l a r y o r d a m i d a b ol al ar di qqat i
m a ' I u m obyektlarga j al b qil inadi. Tarbiyachi m a s h g kulot j ara yo ni da 
t url i u s u l l a r d a n f o y d a l a n a d i . Mi sol t ari qasi da „ T i k u v ustaxonasi 
( a te l y e ) g a s a y o h a t “ m a s h g ‘u l ot ini olib bori sh t art ibi ni va uni ng 
m a z m u n i n i keltiramiz. „ B o l al ar , qaranglar, q a n d a y yorug' va katta 
x on a! Bu bi chi sh sexi. Bu y e r d a hech q a n d a y t ikuv mashi nasi
y o ‘q. Bu y er da kiyimlar tikil maydi . Bu yer da n i m a qilishadi? Y o ‘q, 
m a t e r i a l l a r n i f a qa t g i n a q i r q m a y , balki uni b i chi sh adi . Qirqi sh bi ­
l an b i c h i s h o ‘rtasida k a t t a farq bor. B i ch i q ch i l ar ni n g hamni asi
ayol l ar. Er k a k b i c h i q ch i l a r h a m bor. U l a r k o ' p r o q c r kak l ar u c h u n
k a s t u m - s h i m b i c h a d i l a r . A y o l l a r u c h u n h a m k o ‘y l a k l a r ,
k a s t u m l a r b ichi shad i . Q a r a n g l a r , bu scxdagi st ol lar q a n d a y ? Ul ar 
b o l a l a r b o g ‘chasidagi s t o l l a r d a n nimasi bi l an farq qil adi ? N i m a
u c h u n u l a r b a l a n d va u z u n ? Kclinglar, y a q i n r o q d a n ko'rayl ik- 
c h i , b i ch i q c h i q a n d a y b i c h a r e k a n ? k‘
U stol ustiga m at o n i j u d a chtiyotlik bilan tekis yoyadi. S h u nd ay
qi l insa, mat erial yig'ilib q o l m a y d i , bichiqchi osonl ik bilan bichadi. 
U an d az a l ar ni m a t o ustiga q o ' ya di . „ M u k a r r a m A h m e d o v n a , ni ma 
u c h u n an d az a l ar ni m a t o ustiga — bir-biriga j u d a yaqi n qilib q o ‘y- 
di ngi z, s hu h a q d a gapi ri b b e r i n g “ . „ S h u n d a y qilinsa, ni at o tejaladi, 
bi chi sh o s o n b o kladi‘\ „ M a n a , Mu k ar ra m A h m e d o v n a katta qaychi 
b il an a n d a z a at rof ida n m a t o n i qirqyaptilar — b ic h y a p ti la r k\
S h u t ar i qa b o l a l a r l u g ' a t i g a yangi s o kzl ar — bi chi sh, a n d a z a
kabi s o kz l a r kiritiladi. B o l a l a r b u n d a y s a y o h a t d a g i k uzati s hl ar 
j a r a y o n i d a y a n g i s o ' z l a r n i g i n a o ' z l a s h t i r i b q o l m a s d a n , balki 
m a t o n i n g b u y u m g a a y l a n i s h i n i , h a m m a b u y u m l a r m a t o d a n


t ay yo rl a n i s h i n i , m a t o l ar ni b u y u m l a r g a ayJanish j a r a y o n i (tikish, 
b i ch i s h , qi rqi sh va b o s h q a l a r ) mavj udligini bilib ol adi lar .
S a y o h at d ag i k u z a t i s h d a n o i g a n bi li ml ar a l b a t t a m u s t a h k a m l a -
nishi s h a n .
M a s a l a n , o ‘rt a g u r u h b o l a l a r i y u k m a s h i n a s i n i k u z a t i b
b o l g a c h , t ar bi ya ch i u l ar g a k o ‘c h a d a n y a n a q a n d a y y u k m a -
shi nal ari o ‘tishini ku zati s hl ar ini v a u la r h aq i da g a pi ri b b er ishl ar i ni
t a k l i f et adi . Shuningdek,' s a y o h a t d a kuza t i lgan v o q e a v a h o d is a-
l amí , i sh-har akat larni o ‘zlari t arbi ya chi bilan bi rgal i kda a m al i yo t d a 
k o kradilar.
M a s a l a n : k at t a, t a y y o r l o v g u r u h i b o l a l a r i n i k i y i m ti kish 
u s t a x on as i ga s ayo ha t ga o li b b o r i l g a n i d a n k eyi n (3 — 5 k u n d a n
keyi n) g u r u h d a s u h b a t o ‘t k a z i l i b , bol al arga m a t o t a r q a t i b c h i - 
qiladi, m a t o l a r n i yaxshilab k o ‘rib chi qadi lar . S o ‘n g r a a n d a z a l a r
y o r d a m i d a fart uk bi chi l adi . Bi ch il ga n fart uk t i ku v m a s h i n a s i d a
tikiJadi. B u n d a y usul b o l a l a r n i n g k u z a t u v c h a n l i g i n i va n u t q
faolligini, l ug‘at boyligini o ‘st i radi , ul arda a x l o q i y s ifat l ar t ar- 
bi yal anadi. S h u n d a y qilib, b o l a l a r n i n g k uz a t uv c ha nl ig i ni , lug'atini, 
n u t q faolligini, idrokini r i v oj la n t ir í shda s a y o h a t d a g i k uz a ti s h l ar
katta a h a mi y a tg a ega.
N a r s a - b u y u m la r n i k o ‘rib chiqish va t a q q o s l a s h
„ B o l a l a r b og 'c h a s i d a t a ' l i m - t a r b i y a d a s t u r i “ n i n g „ T e v a r a k -
a t r o f b i lan t ani sht irish va n u t q o 's t i r i s h “ b o ' l i m l a r i d a bol al ar ga 
t e v a r a k - a t r o f d a g i p r e d m e t l a r ( b u y u m l a r ) h a m d a u y - r o ‘z g ‘o r 
b u y u m í a r i h a q i d a b o s h l a n g ‘i c h b i l i m l a r b e r i s h k o ‘r s at i l g a n .
Bol al arni b u y u m l a r bilan t a n i s h t i r i s h j a r a y o n i d a u l a r n i n g n o m i ,
n i m a u c h u n kerakligi, n i m a d a n qilinganligi, u q a n d a y rangdaligi, 
shakli qandayligi va uni ng y a n a q a n d a y belgilari borligi an i ql ana di ,
b u l a r h a q i d a b o s h l a n g ‘i c h b i l i m l a r b e r il a d i . S h u m a q s a d d a
b u y u m l a r n i ( p r e d m e t l a r n i ) k o ‘rib chi qi sh v a u h a q d a s uh b at
m a s h g ‘u l ot i n i o ' t k a z i s h t a v s i y a etiladi. Yil d a v o m i d a b u n d a y
m a s h g ‘u l o t d a n bi r n ec ht as i rejalashtirilib, o ‘t k az i l a d i . B u n d a y
m a s h g ‘u l o t l a r da u y - r o ‘z g‘o r b u y u m í a r i ( i d i s h - t o v o q l a r , ki yi m- 
k e c h a k l a r , m e h n a t q u r o l l a r i , o ‘q u v q u r o l l a r i ) , j o n l i t a b i a t
obyek t lar i (turli xildagi n i e v a v a s abzavot l ar, t urli d a r a x t l a r n i n g
bar glari v a shoxchalari , u y o ‘simliklari, a k v a r i u m d a g i bal i q va 
h o k a z o l a r ) k o ‘rib chi qi l adi v a u l a r h a q i d a s u h b a t l a r o ‘tkaziladi. 
B u y u m l a r n i ( p r e d m e t l a r n i ) k o ‘ri b c h i q i s h v a u l a r h a q i d a
s u h b a t l a r b o l a l a r n i n g b i l i m d o i r a s i n i k e n g a y t i r a d i , u l a r n i n g
7 — Q. Shodiycva
97


q i z i q u v c h a n l i g i n i o s h i r a d i , t e v a r a k - a t r o f h a q i d a t o ‘g ‘ri t u -
s h u n c h a l a r b er ad i . S h u b i l a n b i r q a t o r d a , t a r b i y a c h i b u n d a y
m a s h g ‘u l o t j a r a y o n i d a k a t t a l ug‘at ishini olib b or a d i. B u y u m la r -
n i n g a n i q n o m l a r i va u l a r n i n g sifatlari (mat eri al i, shakli, hajmi, 
rangi v a h o k a z o l a r ) , h a r a k a t l a r n i n g n om l ar i ( m a s a l a n ,

Download 6,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   142




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish