Pythonni mustaqil

1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   109

'X'	o'n oltilik sanoq tizimidagi son (harflar yuqori
	registrda).
'e'	eksponentali va siljuvchi nuqtali son (ekspo-
	nenta quyi registrda).
'E'	eksponentali va siljuvchi nuqtali so n(ekspo-
	nenta yuqori registrda).
'f', 'F'	siljuvchi nuqtali son (odatiy format).
'g'	eksponentali va siljuvchi nuqtali son (ekspo-
	nenta quyi registrda) agar u –4 dan kichik yoki
	aniqlikda bo'lsa, aks holda odatiy format.
'G'	eksponentali va siljuvchi nuqtali son (ekspo-
	nenta yuqori registrda) agar u –4 dan kichik
	yoki aniqlikda bo'lsa, aks holda odatiy format.
'c'	Simvol (bir simvolli satr yoki simvol kodi
	bo'lgan son).
's'	satr.
'%'	son 100 ga ko'paytiriladi, siljuvchi nuqtali son
	ko'rsatiladi va undan keyin % belgisi qo'yiladi.
Yakunida esa bir nechta misol:

• 
  coord = (3, 5)
  

• 
  'X: {0[0]} ; Y: {0[1]} '.format(coord)
  

'X: 3; Y: 5'

• 
  "repr() shows quotes: {!r} ; str() doesn't: {!s} ". format('test1', 'test2')
  

"repr() shows quotes: 'test1'; str() doesn't: test2"

• 
  '{:<30} '.format('left aligned')
  

'left aligned '

• 
  '{:>30} '.format('right aligned') ' right aligned'
  

• 
  '{:^30} '.format('centered')
  

' centered '

• 
  '{:*^30} '.format('centered') # use '*' as a fill char '***********centered***********'
  

• 
  '{:+f} ; {:+f} '.format(3.14, -3.14) # show it always '+3.140000; -3.140000'
  

• 
  '{: f} ; {: f} '.
  

format(3.14, -3.14) # show a space for positive numbers

• 
  3.140000; -3.140000'
  

>>> '{:-f} ; {:-f} '.

format(3.14, -3.14) # show only the minus -- same as '{:f}; {:f}' '3.140000; -3.140000'
>>> # format also supports binary numbers

14-bob: Ro‘yxatlar (list). Ro‘yxatlarning funksiya va metodlari
Bu bobda biz ro‘yxatlar (list) deb nomlangan yana bir ma’lumotlar tipi, ular ustida bajariladigan amallar, ularning metodlari, ro‘yxatlar generatorlari hamda ro‘yxatlarning amaliyotda qo‘llanilishi haqida gaplashamiz.



Ro‘yxatlar nima?
Python tilida ro‘yxatlar deb, tartiblangan, o‘zgartirish mumkin bo‘lgan ixtiyoriy tipdagi obyektlar jamlanmasiga aytiladi.
Ro‘yxatlardan foydalanish uchun, eng avvalo, ularni yaratish kerak. Ro‘yxatlarni bir necha metod-dan biri orqali yaratish mumkin. Masalan, har qanday iteratsiyalanuvchi obyektlarni list() funksi-yasi yordamida qayta ishlash mumkin.

• 
  list('Ro'yxat')
  

['R', 'o', ''', 'y', 'a', 't']

Ro‘yxatni literallar yordamida ham yaratish mumkin.

• 
  s = [] # Bo'sh ro'yxat
  

• 
  l = ['r', 'o', [''yxat'], 2]
  

• 
  s
  

[]

• 
  l
  

['r', 'o', [''yxat'], 2]

Misolda ko‘rinib turibdiki, ro‘yxat har qanday obyektlarning (shu jumladan, ichki ro‘yxatlarning ham) ixtiyoriy sondagi to‘plamidan iborat bo‘lishi yoki umuman bo‘sh bo‘lishi ham mumkin ekan.
Ro‘yxatlar yaratishning yana bir metodi bu – ro‘yxatlar generatoridir. Ketma-ketlikning har bir elementiga nisbatan biror amalni qo‘llash orqali yangi ro‘yxat yaratish metodi ro‘yxatlar generatori deb ataladi. Ro‘yxatlar generatorlari for takrorlash operatoriga juda ham o‘xshab ketadi:

• 
  c = [c * 3 for c in 'ro`yxat']
  

• 
  c
  

['rrr', 'ooo', '```', 'yyy', 'xxx', 'aaa', 'ttt']

Ro‘yxatlar generatorining yanada murakkabroq konstruksiyalari ham mavjud:

• 
  c = [c * 3 for c in 'ro`yxat' if c != '`']
  

• 
  c
  

['rrr', 'ooo', 'yyy', 'xxx', 'aaa', 'ttt']

• 
  c = [c + d for c in 'list' if c != 'i' for d in 'spam' if d != 'a']
  

• 
  c
  

['ls', 'lp', 'lm', 'ss', 'sp', 'sm', 'ts', 'tp', 'tm']

Yakunida ro‘yxatlar bilan ishlashga oid ba’zi misollarni keltirib o‘tamiz:

• 
  a = [66.25, 333, 333, 1, 1234.5]
  

• 
  print(a.count(333), a.count(66.25), a.count('x')) 2 1 0
  

• 
  a.insert(2, -1)
  

• 
  a.append(333)
  

• 
  a
  

[66.25, 333, -1, 333, 1, 1234.5, 333]

• 
  a.index(333)
  

1

• 
  a.remove(333)
  

• 
  a
  

[66.25, -1, 333, 1, 1234.5, 333]

• 
  a.reverse()
  

• 
  a
  

[333, 1234.5, 1, 333, -1, 66.25]

• 
  a.sort()
  

• 
  a
  

[-1, 1, 66.25, 333, 333, 1234.5]

Kamdan-kam holatlarda samaradorlikni oshirish maqsadida ro‘yxatlarning o‘rnida ularga nisbatan imkoniyatlari ozroq bo‘lgan massivlardan foydalaniladi. (Odatda, bunday holatlarda NumPy kabi chetki kutubxonalardan foydalaniladi.)