Punktuatsiya

 Biriktiruv bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma gaplar.
 
Biriktiruv bog‘lovchili bog‘langan 
qo‘shma gap qismlari ma’lum bir paytda yoki ketma-ket ro‘y beradigan voqea-hodisani bildiradi 
hamda 
va, hamda, ham, -u (-yu), -da, bo‘lsa, esa 
yordamchilari
 
orqali bog‘lanadi. 
Va, hamda 
bog‘lovchilari, 
ham 
yuklama-bog‘lovchisi yordamida tuzilgan qo‘shma gaplarda 
bir vaqtda va turli vaqtlarda yuzaga kelgan voqea- hodisa yoki harakat ifodalanadi. Qiyoslang:
1. Qo‘shma gapda bir vaqtda yuzaga keladigan voqea-hodisa ifodalanadi: 
Mudir jadal qadam 
tashlagan holda to‘xtovsiz gapirar va uning so‘zlari hammani qiziqtirar edi. 
(P.T.)
2. Qo‘shma gapda turli vaqtda yuzaga kelgan voqelik yoki harakat ifodalanadi: 
Soy guvillab 
oqar va uning muzdek shamoli qirg‘oqda tartibsiz o‘sgan o‘tlarni silkitar edi 
(S.Ahm.)

-da, -u (yu) 
yuklamalarining biriktiruv bog‘lovchili bog‘langan qo‘shma gap tarkibida
qo‘llanishida quyidagi holat kuzatiladi:
1.
-da
yuklamasi qo‘shma gap tarkibida harakatning odatdagidan ko‘ra tezroq bajarilishini 
ifodalaydi: 
Eshik g‘irch etib ochildi-da, ruxsat so‘rab Darveshali kirdi
. (O.)
2.
-u(-yu) 
yuklamasi hodisalarning bajarilish paytini, sababini, harakat yoki voqea-
hodisaning to‘satdan, kutilmaganda va ketma-ket bajarilishini ko‘rsatadi: 
Shu payt to‘satdan 
ko‘cha eshigi ochildi-yu, Zunnunxo‘ja xaloslagancha kirib keldi.
(A.Q.)
Bog‘lovchi vazifasida qo‘llanuvchi 
bo‘lsa, esa 
so‘zlari yordamida tuzilgan bog‘langan 
qo‘shma gaplarda ham bir paytda yoki ketma-ket sodir bo‘lgan voqealar ifodalanadi, shu bilan 
birga bunday tuzilishdagi gaplarda qiyos, izoh, zidlik kabi ma’no munosabatlari ham shakllanadi.
24
Masalan: 
Uning gavdasi juda katta, tovushi bo‘lsa juda baland edi. 
(S.A.)