Pul-kredit orqali muvofiqlashtirish

5.4.Kassa qoldig‘i limiti va tushumdan naqd pul
ishlatishning m e’yorini o ‘rnatish tartibi
Banklar naqd pul aylanmasini tashkil etadilar, tashkilotlarga 
tushgan pul tushumini topshirish tartibi va muddatlarini, tushumdan 
pul sarflash m e’yorlarini hamda ularning kassalardagi qoldiq pullar 
limitini belgilab beradilar.
Yuqorida qayd etilgani kabi tashkilot o 'z kassasida naqd pullarni 
ular koldig‘ining belgilangan limiti doirasida saqlashi va ulardan 
tushum hisobidan belgilangan me ’yorlar chegarasida sarflashi mum- 
kin. O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan ishlab 
chiqilgan m e’yoriy hujjatlarni inobatga olgan holda, kassalardagi 
naqd pul qoldig‘i limitlari va tushum hisobidan foydalanish m e’- 
yorlari banklar tomonidan ushbu tashkilotlar rahbariyati bilan keli- 
shuvga muvofiq belgilanadi.

---

Korxona va tashkilotlar banklardan naqd pul olishlari va naqd pul 
topshirish tartiblarini yuridik shaxslar tomonidan kassa operatsiya- 
larini amalga oshirish qoidalariga asosan olib boradilar. Shu bilan 
birga, “0 ‘zbekiston Respublikasi banklarida pul muomalasiga doir 
ishlarni tashkil etish to‘g ‘risida” gi yo‘riqnoma bo'yicha amalga 
oshiradilar.
“Yuridik shaxslar tomonidan kassa operatsiyalarini amalga 
oshirish qoidalarrga muvofiq tashkilotlar o ‘z kassalarida naqd pul 
qoldiqlari bo‘yicha beigilangan limitlar doirasida naqd pulga ega 
bo‘lishlari va tushgan pullardan har yili banklar mazkur tashkilot- 
larning rahbarlari ishtirokida belgilaydigan m e’yorlar doirasida 
foydalanishlari mumkin. Tashkilotlar kassadagi belgilangan naqd 
pul qoldig'ining limitdan ortiqcha qismini banklar bilan kelishilgan 
tartibda va muddatlarda asosiy talab qilib olinguncha depozit 
hisobvaraqlariga kiritib qo'yish uchun banklarga topshirishlari 
shart.
Kassadagi naqd pul qoldig‘i limitlarini, tushumdan pul sarf- 
lash m e’yorlarini, tushumini bankka topshirish tartibi va muddat- 
larini belgilash uchun banklar yilning birinchi choragida savdo 
tashkilotlaridan va boshqa tashkilotlardan yo‘riqnomada ko'rsa- 
tilgan shakllar bo‘yicha ikki nusxada buyurtma hisob-kitoqbini 
oladilar. Mustaqil balansga egaligi va ega emasligidan qatiy nazar, 
doimiy naqd pul tushumiga ega bo‘lgan har bir tashkilot uchun 
kassada qoladigan naqd pullar limiti tushumdan pul sarflash me ?yori 
har yili belgilanadi, zarur hollarda esa yil davomida qayta ko‘rib 
chiqilishi mumkin. Kassa aylanmalari uncha katta bo ‘lmagan savdo 
tashkilotlari uchun kassada qoladigan naqd pullar limiti tashkilot 
rahbarlarining roziligi bilan, bank tomonidan 2 yilga tasdiqlanishi 
mumkin. Boshqa tumanlardajoylashgan savdo tashkilotlariga kassa 
qoldig‘i limitlari hamda tushumdan pul sarflash m e’yorlari savdo
100

---

tashkilotining asosiy talab qilib olinguncha depozit hisobvarag‘i 
qaysi bankda bo'Isa. o ‘sha bank tomonidan belgilanadi. Ushbu 
0
‘matilgan limit va m e’vorlar savdo tashkilotlari joylashgan joy- 
dagi bank boiim lariga m a’lum qilinadi.
Bank bo‘limlari naqd pul qoldiqlarining belgilangan limitla-