Psixologiy asi

A, B, V).
9 -ra s m . S im u lta n a g n o z iy a d a g e o m e trik f ig u r a la r bilan ish lash n in g va h u s n ix a tn in g
b u z ilish i (A .R . L u riy a , 1973): A , B - b e m o rd a n g e o m e trik fig u ra la rn in g u s tid an
x u d d i s h u n d a y q ilib c h iz ib c h iq is h s o ‘r a lg a n d a , u b u n in g u d d a s id a n c h iq m a g a n ;
V - h a r f la m i b ir c h iz iq d a n
to'g'ri 
y o z a
olmagan.
a
54

---

N im a uchun bemor ikkita tasvirdan bittasini ko 'radi yoki bitta 
tasvirning bir qismini ko'radi? Bu bemorlarda ko‘z olmasining to 'la 
harakati saqlansa-da, ular narsalarni to'laligicha qabul qila olmaydi. 
M utaxassislarning fikricha, buning sababi nigoh boshqarilishining 
buzilishidir. Bemorning nigohi boshqarilmaydigan bo'lib qoladi, uning 
ko'z olmasi beixtiyor h arakatlar qilaveradi va oqibatda k o 'z orqali 
obyektni izlash, uning konturlarini yaratish buziladi.
Simultan agnoziyaning sababi qilib, bosh miya po'stlog'ida joylashgan 
ko'ruv hujayralari faoliyatining pasayishi ko'rsatiladi, bu hujayralar faqat 
lokal qo'zg'alishlargagina qobiliyatlidir, deb taxmin qilinadi.
Sim ultan agnoziya miya ensa-tepa b o 'lagining ikki tom onlam a 
zararlanishida uchraydi. Bosh miyada o'sm a, qon aylanishining o'tkir 
buzilishlari, ensa sohasining ikki tomonlama zararlanishlari shu sindromga 
olib keladi.
Afaziyalar
Afaziya 
- nutqning sistem buzilishi bo'lib, bosh miya po'stlog'ida 
joylashgan nutq markazlarining zararlanishi oqibatida kuzatiladi.
Afaziya bosh miyaning turli sohalari, ya’ni pastki peshona pushtasi, 
yuqori chakka pushtasining orqa qismi, pastki pariyetal va chakka-tepa- 
ensa sohalari tutashgan joylar zararlanganda kuzatiladi ( 10-rasm). Demak, 
nutq m arkazlari bosh miya k a tta yarim sharlarining k atta sohasini 
egallaydi. Kuchli nutq buzilishlari, ayniqsa, Brok va Vernike sohalari 
zararlanganda, bu markazlarga chegaradosh sohalar zararlanganda esa 
o'tib ketuvchi afaziyalar kuzatiladi.
Afaziyalarning bir nechta tasniflari mavjud. Ularni sistemalashtirib, 
A.R. Luriya afaziyaning 7 ta turini ajratadi: