Psixolingvistika nutqiy faoliyat haqidagi fan

Nazorat savollari:
1 Psixolingvistika fanining obyekti haqida so’zlang
2 Fan bo’yicha Charlz Osgudning fikrlari.
3 Amaliy jihatdan psixolingvistika psixologiyaning qaysi sohalari bilan bog’liq.
4 “Til sohibi” tushunchasining hozirgi vaqtda qo’llanishi.
2-MA’RUZA
Psixolingvistikaning tushunchaviy- terminologik apparati


REJA:
1.Psixolingvistikada qo’llanuvchi terminlar tasnifi.
2.Ichki va tashqi nutqning asosiy jihatlari.
3.Etnolingvistika tilshunoslik tarmog’i sifatida.


Tayanch so‘z va iboralar: bilingvizm, bola nutqi, konfliktologiya, kommunikatik ziddiyat, tafakkur, tushunish, prototil, embolofraziya, onomatopeya ,kinetik nutq, ijtimoiy status, etnolingvistika.

BILINGVIZM - 2 tilni bilish (dialekt va adabiy til).

Nutqni qabul qilish - nutq so'zlarining tashqi shakli ostidagi ma'noni chiqarish jarayoni. Nutqni tashkil etishning grammatik shaklini idrok etish va tushunish uning qurilishining lingvistik qonuniyatlarini bilishni talab qiladi. Qabul qilish darajasi nutq signallarini qayta ishlash ketma -ketligini ham, nutq xabarlarini tuzish darajasini ham aks ettiradi.
BOLALAR NUTQI - bu nutqni shakllantirish fenomeni bo'lib, ota-onalarning aksariyati o'z farzandlarida qandaydir "so'z ijodkorligi portlashi" ni kuzatadilar, bu esa bolalarning o'zlari yangi so'zlarni ixtiro qila boshlashlarida namoyon bo'ladi.
Aloqa funksiyasi - so'zning aloqa va aloqa vositasi sifatida xizmat qilish maqsadi.
Kontekst − so'zlarning maxsus muhitiga o'xshaydi, bu yerda so'zlar ma’nosi boshqa so'zlar qurshovi va nutq vaziyati bilan bog'liq. (og'zaki, har kuni).
KONFLIKTOLOGIYA - ijtimoiy psixolingvistikaning bir sohasi bo'lib, u odamlar o'rtasidagi kommunikativ o'zaro ta'sir jarayonini uyg'unlashtirishga mo'ljallangan. Sohaning markazida kommunikativ ziddiyat yotadi.
KOMMUNIKATIK ZIDDIYAT- lingvistik vositalar bilan ifodalangan tajovuzga asoslangan nutq to'qnashuvi.
TAFAKKUR (baron) - biror narsa haqida o'ylash, tasvir yaratish yoki g'oyalarning paydo bo'lishi.
MENTAL LEKSIKON (mentallexicon) - insonning so'zlar, ularning ma'nosi va o'zaro bog'liqligi haqidagi bilimlarining butun majmuasi. U so'zlarning fonologik, imlo va semantik xususiyatlarini aks ettiruvchi qoidalarga muvofiq tashkil etilgan. Mantiqiy leksikonda so'zni izlash nafaqat so'zning ichki xususiyatlariga, balki tashqi xususiyatlarga, masalan, so'zning ishlatilish chastotasi va kontekst ta'siriga bog'liq, deb taxmin qilinadi. Psixolingvistlar javob topmoqchi bo'lgan asosiy savollar - bu aqliy leksikondagi lug'at yozuviga qanday leksik tarzda kirish (leksikaga kirish) va so'zni tanib olish (so'zni tanib olish) haqidagi savollar.
NEYROLINGUISTIK PROGRAMMALASH (NLP) - bu bixeviorizmga asoslangan, ya'ni odamni protsessorga o'xshash mexanik qurilma sifatida, ma'lum stimullar yordamida samarali boshqariladigan deb qabul qiladigan juda keng psixoterapevtik usul. Bu usul shaxsning xulq -atvori va e'tiqodiga ta'sir qilish, ularni u yoki bu tarzda o'zgartirish uchun mo'ljallangan. NLP matematik R. Bender va tilshunos D. Grinder tomonidan lingvistik shakllar, ko'z va tana holati, harakat va xotira o'rtasidagi bog'liqliklar majmui mavjudligiga asos solingan. Terapiya, reklama, menejment va ta'limda ishlatiladi, turli kasalliklarni, shu jumladan, R. Benderning so'zlariga ko'ra, hatto o'smalarni ham davolash uchun tavsiya etiladi. Usulning terapevtik samaradorligi to'g'risida hech qanday dalil yo'q, faqat terapiyaning bilvosita taklifi ta'siridan tashqari. NLP ning ommabopligi, insoniyat tabiatini tushunishda reduksionistik yondashuvning g'alabasidan dalolat beradi, bu afsuski, juda keng tarqalgan, bugungi kunda ustunlik qilmasa ham. Inson, albatta, asbobga, hayvonga aylanishi qiyin emas, ular bu oddiy hunarmandchilikni ancha oldin o'rgangan, lekin hech qanday qurilma yoki hayvon yo'q, va buni aksioma deb bilish vaqti keldi. , hech qachon va hech qanday holatda insoniy shaxsga aylanmaydi.
PATHOPSIXOLINGVISTIKA - tilshunoslikning bir sohasi bo'lib, shaxs shakllanmagan yoki parchalanmagan sharoitda nutq jarayonlarining shakllanishi va kechishidagi patologik anormalliklarni o'rganadi.
PSIXOLINGVISTIKA - “Lingvistik va psixologik bilim sohalarini va ularni amaliyotda qo'llanishini birlashtirgan fanlararo fan. Psixolingvistika - bu fan sohalarining o'ziga xos chatishmasidir. Tilshunoslik - bu tilning tuzilishini, uning asosiy ko'rinishlari va rasmiy xususiyatlarini o'rganishga qaratilgan fan. Zamonaviy psixolingvistika 20 -asrning birinchi yarmida Sossyur (1911) va Blumfild ishlari bilan boshlandi. Biroq, bu fanda haqiqiy inqilobiy o'zgarishlar 50 -yillarning oxirida Chomskiyning asarlari bilan amalga oshirildi. Tilning "molekulyar tuzilmalari" ni o'rganish nafaqat uning rasmiy xususiyatlari va grammatikasini, balki tabiiy xususiyatlarini ham o'rganishga yo'l ochdi. Keyingi nazariy umumlashtirish va o'zgartirishlar, birinchi navbatda, semantik modellarni qurish bilan bog'liq edi. Pragmatik va ijtimoiy-lingvistik muammolarga alohida e'tibor qaratildi.
Xomskiy nuqtayi nazaridan, tilshunoslar bir hil nutq guruhida ishlaydigan "ideal" ona tili haqida o'ylashlari kerak. Uning yondashuvi o'ziga xos nutq kontekstiga e'tibor bermaslik bilan tavsiflanadi. Boshqa tomondan, sotsiolingvistik yo'nalish vakillari (Labov, 1972) tilni kontekstli doirada, ona tilida gapiradigan muayyan vaziyatda o'rganish talabini ilgari surdilar.
Psixologiya fanlari sohasida hayvonlar va odamlarning aqliy va xulq -atvorini o'rganishga bag'ishlangan barcha tadqiqotlarni kiritish odat tusiga kiradi. Shu bilan birga, eng muhim sohalardan biri - bilish va rivojlanish jarayonlarining psixologiyasi. Ikkinchisi tilshunoslik bilan chambarchas bog'liq. Aynan mana shu sohalar tutashgan joyda, asosiy savollar tug'iladi: odamlar turli nutq tuzilmalarini qanday va nima uchun takrorlaydilar? Individual nutq shakllarini shakllantirish mexanizmlari qanday? Grammatik o'zgarishlarning rasmiylashtirilgan modellari haqiqiy psixologik bog'liqliklarga egami? Fikr, kognitiv va mantiqiy shakllarning rasmiy grammatik nutq shakllari bilan qanday aloqasi bor?
Braunning (1970) so'zlariga ko'ra, psixolingvistikaning tug'ilishi 1952 yilga to'g'ri kelishi kerak, o'shanda Ijtimoiy fanlar kengashining yig'ilishlaridan birida lingvistik yo'nalishning uch vakili va uchta psixolog fanlararo maxsus konferentsiya o'tkazishga kelishgan. Psixolingvistikaning gullab -yashnashi darhol kuzatildi va oltmishinchi yillarning oxiriga kelib, tadqiqot sohasi aniq belgilandi. Bu vaqtga kelib, tilshunoslikning eng mavhum va fundamental bo'limlari falsafa bilan birlashib, hozirgi mashhur "til falsafasining amalgamini" yaratdi.
Psixoanalitiklarning so'z muammolari va uning ma'nosiga bo'lgan qiziqishi, birinchi navbatda, Freydning afaziya haqidagi ishlariga borib taqaladi (1891). Biroq, boshqa nashrlarda (Freyd, 1910, 1919, 1925) u psixologiya muammolari bilan kesishgan lingvistik mavzular bilan shug'ullanadi. Zamonaviy psixoanalitik tadqiqotlarda, xususan, Shapiro (1979) asarlarida psixolingvistikaning heterojen sohasi yanada rivojlangan; Ba'zi mualliflar psixoanalitik empirik materialni talqin qilishda faqat lingvistik modellarni qo'llashga harakat qilishadi.
TUSHUNISH - to'g'ridan -to'g'ri qabul qilinadigan nutq oqimining umumiy ma'nosini ochish; bu qabul qilingan nutqni asosiy ma'noga aylantirish jarayoni.
PROTOTIL - bu asosan so'zma -so'z aloqa tizimi. Yana bir bor e'tiborli jihati, prototil og'zaki bo'lmagan paralingvistik xususiyatga ega. Bu imo-ishoralar, yuz harakatlari, narsalar bilan manipulyatsiya qilish, nutqsiz tovushlar va boshqalardan iborat.
NUTQ - bu odamlarning moddiy o'zgartiruvchi faoliyati davomida tarixan rivojlangan, til vositachiligida - ma'lum qoidalar asosida yaratilgan lingvistik tuzilmalar orqali rivojlangan muloqot shakli. Tilning harakatdagi shakli. Lingvistik qurilish qoidalari ma'lum bir tilda fonetik, leksik, grammatik va stilistik vositalar va aloqa qoidalari tizimida ifodalangan etnospesifik xususiyatlarga ega.
OG'ZAKI NUTQ (ovozli yoki ovozli) tovush vositasida amalga oshiriladi. Bunga quyidagilar kiradi: segmental vositalar - tovushlar, ularning qatorlari (tovush birikmalari) va suprasegemental (prosodik) - temp, ritm, pauza, urg'u, ohang va intonatsiya - integratsion prosodik hodisa sifatida.
Og'zaki nutqda ko'plab subformalar mavjud bo'lib, ular odatda nutq faoliyatida birlashadi; shu bilan birga, ularning har biri ma'lum bir faoliyat sharoitida hal qiluvchi ahamiyatga ega bo'lishi mumkin (chunki u nutq va nutqsiz faoliyatning asosiy maqsadlariga xizmat qiladi). Gapirishning asosiy variantlari quyidagilarni o'z ichiga oladi.
• verbal kodlangan og'zaki nutq, ya'ni. ma'lum lingvistik va "semantik" standartlar yoki me'yorlarga javob berish. Standartlar har xil bo'lishi mumkin: masalan, "adabiy me'yor (me'yor)", jargonlar standarti (professional, yoshlik) va boshqalar. Kundalik vaziyatlarda og'zaki kodlangan nutq boshqa nutq turlariga qaraganda ko'proq ishlatiladi.
• verbal kodlanmagan og'zaki nutq, birinchi navbatda, "soxta so'zlar" deb ataladi. Misol tariqasida, biz ba'zi Chexov qahramonlarining "vaziyatli" soxta so'zlarini (Chebutikin: "Tarara ... bumbiya ... men yo'l chetida o'tiraman ..."), bolalar uchun she'riyatdagi soxta so'zlarni ("Kulinaki - pulinaklar, itlar baland ovozda baqiradilar "), ular adabiy tilning kundalik hayotiga bir qator yozuvchilarning neologizmlari kiritilmagan (masalan, V. Xlebnikov, V. Mayakovskiy) va boshqalar.
• Ovozli imo-ishoralar − bu so'zlarning bir turi bo'lib, ularning tuzilishi kodlanmagan (ko'pincha) va kodlangan tovushlardan iborat. Masalan: [u'hu - "uh huh", burunda lablari yopiq holda talaffuz qilinadi] - kelishuv, ya'ni - "Ha"; [hm - "hmm", burunda] - shubha yoki salbiy munosabat (kinoyali ohang bilan); [yo'tal] - bo'layotgan narsaga istehzoli munosabat yoki biror narsaga e'tiborni tortish; chayqalish - biror narsaga "eng yuqori" baho (ko'pincha - ijobiy); [f ut ' - "fyut"] - puflash - "nimadir" (va etarlicha tez) g'oyib bo'ldi va hokazo.
• Onomatopeya. Nomidan ko'rinib turibdiki, bu hayvonlar, odamlar va boshqa jonli va jonsiz narsalar chiqaradigan tovushlarga taqlid: masalan, xo'rozning faryodiga, yig'layotgan chaqaloqqa, to'pdan o'qqa tutishga ("boo!"), Taqillatishga. yozuv mashinkasi va boshqalar. Ovoz xususiyatlari [Bu atama .A da taklif qilingan. Kovshikov.] Onomatopeya ma'lum faktlarni (hodisalarni) baholash bilan bog'liq. Masalan, odamlarning bahosi bilan: "Bu keldi:" va - "va -" va " - ya'ni. ortiqcha vaznli odam, "og'ir" vazn va "og'ir" yurish uning "og'ir" xarakteriga to'g'ri keladi; yoki: "U har doim: sen-sen-sen-sen"-doimiy ravishda biror narsani tez aytadigan ayolning xarakteri-"portlash".
• Embolofraziya, ya'ni. normativ bo'lmagan adabiy nutqqa, qoida tariqasida, ma'lum bir vaziyat uchun lingvistik elementlar: so'zlar, iboralar, tovushlar va boshqalarni kiritish. Masalan, "yaxshi", "bu", "shunday qilib aytganda", "aynan shu narsa" kabi iboralarda: "Xo'sh, men keldim"; yoki: "Sentyabrning yigirmanchi kuni, bu, aytganda, eng". An'anaviy lingvistik baholashga ko'ra, embolofraziya - "begona o'tlar" so'zlari, shuning uchun ularni nutqdan chiqarib tashlash kerak. Aslida, ular ko'pincha "ramziy" rolni bajaradilar: ular muloqot qiluvchining hissiy holati va ma'lum darajada uning intellektual darajasiga (madaniyat bilan tanishish darajasi haqida) yoki, masalan, nutqdan keyin guvohlik beradi. "vaziyatli" pauza davom etadi va hokazo. Albatta, embolofraziya bilan ortiqcha yuklangan nutq nafaqat chirkin, balki g'ayritabiiy, ba'zan esa tushunish qiyin. Bunday hollarda nutqdagi embolofraziya bilan kurashish kerak.
• Hezitatsiyalar. Isitma [lotincha. haesito] - o'tiring, qotib qoling, kechiking.] - bular aniqlanmagan tovushlar va ularning birikmalarining nutq oqimiga qo'shilish. Masalan, [e, e, ae, sh, te va boshqalar] kabi tovushlar
KINETIK NUTQ (MIMIK-GISTIKULATOR) ekspressiv (biror narsani ifodalash, belgilash funksiyasini bajarish) imo-ishoralarni, pozitsiyalarni (taqlid va pantomimik) o'z ichiga oladi.
KNni amalga oshirishning ushbu shaklining nutq aloqasi jarayonidagi o'rni turli tadqiqotchilar tomonidan noaniq baholanadi. Aksariyat ekspertlar bu rolni yordamchi, "qo'llab-quvvatlovchi" vazifa sifatida belgilaydilar: "og'zaki bo'lmagan" (aniqrog'i, birinchi navbatda og'zaki bo'lmagan) aloqa vositalari og'zaki muloqotda aniqlovchi, to'ldiruvchi yoki "mustahkamlovchi" semantik funktsiyani bajaradi (A.A. Leontyev, A.R. Luriya, A.M.Shaxnarovich, I.A.Zimnyaya va boshqalar). Boshqa tadqiqotchilar (L.V.Saxarniy, L.R.Frumkina va V.A.Kovshikov) kinetik nutqning "kommunikativ imkoniyatlarini" juda yuqori baholaydilar va shu asosda uni nutq faolligini amalga oshirishning asosiy shakllaridan biri deb tasniflaydilar. Ular o'z nuqtai nazarini quyidagicha bahslashadi.
Birinchidan, kinetik nutqsiz og'zaki ifodali nutqning mavjudligi umuman imkonsizdir, og'zaki muloqot jarayonlarida (og'zaki shaklda) ekspressiv harakatlar doimo mavjud bo'ladi.
Ikkinchidan, muayyan vaziyatlarda kinetik nutqdan foydalanish qulayroq (maqsadga muvofiq). Kinetik nutq (yoki "og'zaki imo-ishoraning" kombinatsiyalangan versiyasi) faqat ishlatilishi mumkin bo'lgan holatlar mavjud (masalan, kuchli shovqin bilan, uzoq masofada muloqot qilishda, bu yoki boshqa sabablarga ko'ra, og'zaki). nutqni ishlatib bo'lmaydi) ...
Uchinchidan, kinetik nutq, ma'lum tarzda, og'zaki nutqning ko'plab komponentlarini "rejalashtirishi" mumkin: uning intonatsiyasi, tempi, ritmi va boshqalar.
YOZMA NUTQ - til tuzilmalarini, birinchi navbatda, yozma matn shaklida, vizual ravishda seziladigan barqaror fiksatsiyaga asoslangan nutq. Bu xabarlarni sezilarli kechikish bilan uzatishga imkon beradi.
ICHKI NUTQ - biz biror narsa haqida o'ylashimiz, ongimizdagi har qanday muammolarni hal qilishimiz, aqliy ravishda rejalar tuzishimiz, o'qigan kitoblarimizni va suhbatlarimizni eslab qolish, o'qish va yozish paytida paydo bo'ladigan jim, aqliy nutq. IN - bu o'z -o'zidan gapirish yoki yashirin so'zlashuv, uning yordamida sezgi ma'lumotlarini mantiqiy qayta ishlash, ularni ma'lum tushunchalar va hukmlar tizimida bilish va tushunish. Biz ichki nutq elementlarini barcha ongli idroklarimiz, xatti-harakatlarimiz va tajribalarimizda topamiz, ular nutq munosabati yoki o'z-o'zini ko'rsatma yoki sezgi va idrokni og'zaki talqin qilish shaklida namoyon bo'ladi. Bularning barchasi ichki nutqni inson aqliy faoliyati va ongining juda muhim va universal mexanizmiga aylantiradi. ichki nutq xarakterlanadi: komponentlarning koagulyatsiyasi va "aglutinatsiyasi"; komponentlarning predikativ tabiati; komponentlarning semantik o'ziga xosligi va katta darajadagi situatsion kontekstli konditsionerlik.
Ichki nutqdan tashqi nutqqa o'tish - bu "nutqni qayta qurish, mutlaqo o'ziga xos va o'ziga xos sintaksisni o'zgartirish, ichki nutqning semantik va tovushli tuzilishi. tashqi nutqqa xos bo'lgan boshqa tuzilish shakllariga ..., ... predikativ va idiomatik nutqning boshqalarga tushunarli bo'lgan sintaktik bo'linib ketgan nutqqa aylanishi ”(L.S. Vigotskiy).
Ichki nutq tashqi tomondan, bu uning "tovushsizligi" emas, balki eng avvalo uning o'ta vaziyatli holati, umumlashmasi va natijada og'zaki bo'linishi muhim bo'lgan psixologik o'zgarishdir. VRning barcha o'ziga xos xususiyatlari ma'lum sharoitlarda (masalan, umumiy vaziyatlar) tashqi nutqda ham uchraydi. Bularning barchasi ichki nutqni tashqi tomondan ajratib bo'lmaydi va undan mustaqil hodisa sifatida qaralmaydi degan ma'noni anglatadi.
Shu bilan birga, tashqi nutqning ichki nutqga funksional bog'liqligi ham aniq. Bu shuni anglatadiki, bizning fikrlarimiz (obyekt yoki og'zaki assotsiatsiyalar) haqida ko'p yoki kamroq kechiktirilgan xabarlar bilan biz ularni oldindan VR yordamida tuzatamiz, aqliy reja tuzamiz yoki bo'lajak bayonning qisqacha mazmuni kabi. Bu, aniqrog'i, yozma taqdimotda, har bir yozma iboradan va hatto so'zdan oldin ularning aqliy talaffuzi, so'ngra eng moslarini tanlash bilan kuzatiladi. Hatto odam paydo bo'lgan paytda ham o'z fikrlari bilan to'g'ridan-to'g'ri muloqot qilsa ham, tashqi nutqda ularning ifoda etilishidan oldin nutq motorli impulslari paydo bo'ladi, ular hamma hollarda, hech bo'lmaganda sekundning bir qismini kutadi. so'zning talaffuzi.
Ichki nutq odamlarning bir -biri bilan to'g'ridan -to'g'ri muloqot qilish vositasi bo'la olmasa ham, asosan fikrlash funktsiyasini bajaradi (va shu ma'noda Vygotskiy uni "o'zi uchun" va "o'zi uchun" deb nomlash uchun barcha asoslarga ega edi), shunga qaramay, u juda yaxshi ishlaydi. odamlar muloqot qilish uchun muhim tayyorgarlik vazifalari. Ichki nutq tufayli "muloqot o'rnatilishi" yaratilmoqda (B.G. Ananiev).

Nutq janri - odamlarning ijtimoiy o'zaro ta'sirining odatiy holatlarini og'zaki loyihalash. Mashhur rus filologi M.M. Baxtin aloqa janrlarini "jamiyat tarixidan til tarixiga uzatish kamari" deb atadi. Bu mikro-marosim, bu aloqa sheriklarining o'zaro ta'sirining og'zaki formulasi, ya'ni. Odatda bu uzoq muddatli aloqa (o'zaro ta'sir) bo'lib, u bir nechta mikrotekst birliklarini o'z ichiga olgan dialogli birlikni yoki monologik bayonotni hosil qiladi. Nutq janrlariga samimiy suhbat, suhbat, janjal, kichik suhbat, stol suhbati, latifa, noz-karashma va boshqalar kiradi.

Nutqni o'rnatish - "xabarga munosabat" (B.F.Baev), mos keladigan nutq stereotiplarini qo'zg'atadi va keyingi og'zaki va yozma xabarlar uchun so'z va iboralar tanlovi mavjud.
IJTIMOIY STATUS - bu ma'lum bir muloqot holatiga va shaxsning ijtimoiy mavqeiga (maqomiga) mos keladigan, ijtimoiy tasdiqlangan xulq -atvor modeli. Ijtimoiy mavqe yoki maqom - bu shaxsning ijtimoiy guruh ierarxiyasida rasman o'rnatilgan yoki yashirin tan olingan o'rni.
MATN (lat. Textum - ulanish, ulanish) - Har qanday yozma yoki bosma nutq. "Har qanday kattalar aytadiki," matn "so'zi unga tushunarli: matn - bu xabar, biror narsa haqidagi ma'lumot, bu milliy tillardan biri orqali ifodalanadi."
Nutq shakllari (RD) - bu nutq xabarlarini tuzishning lingvistik vositalaridan foydalanishning mos variantiga asoslangan nutqni tizimli va semantik tashkil etishning "tipik" usullari.
ETNOLINGVISTIKA - tilshunoslikning bir tarmog'i, xalq, millatning ruhiy, etnik va boshqa xususiyatlarini va ularning til tizimida aksini o'rganadi.
ETHNOS-bu tabiiy-tarixan shakllangan barqaror odamlar jamiyati, ularning asosiy stadial turlari qabilalar, millatlar, millatlardir. Etnik guruhlarning vujudga kelish shartlari umumiy hudud va umumiy til bo'lib, keyinchalik ular odatda etnik guruhning belgisi bo'lib xizmat qiladi. Ko'pincha, etnos turli guruhlardan iborat (masalan, Amerikaning ko'plab xalqlari) va keyin umumiy til etnogenezning natijasidir. Iqtisodiy va boshqa aloqalarning rivojlanishi jarayonida tabiiy muhitning o'ziga xos xususiyatlari, etnos ichidagi boshqa xalqlar bilan aloqalar va boshqa sabablar, moddiy va ma'naviy madaniyatning o'ziga xos xususiyatlari, guruh psixologik xususiyatlari, etnik o'ziga xoslik ta'siri ostida. -xabardorlik rivojlanmoqda, bunda etnos tarkibiga kirgan odamlarning kelib chiqishi yoki tarixiy taqdiri g'oyasi muhim rol o'ynaydi; bu o'z-o'zini anglashning haqiqiy namoyon bo'lishi umumiy nom yoki etnonimdan foydalanishdir. Etnosning bu elementlari uning xususiyatlari sifatida ham harakat qilishi mumkin. Ba'zida etnosning shakllanishiga uni tashkil etuvchi odamlar guruhining umumiy dini, shuningdek ularning irqiy yaqinligi yoki muhim o'tish davri metizo guruhlarining paydo bo'lishi (masalan, braziliyaliklar, kubaliklar va boshqalar) yordam beradi. Shakllangan etnos etnik bir hil nikohlar orqali o'zini ko'paytiradigan va yangi avlod tiliga, an'anaviy madaniyat va turmush tarziga, etnik yo'nalishga, axloqiy va estetik me'yorlarga va boshqalarga o'tadigan ijtimoiy organizm vazifasini bajaradi.
Vaqt o'tishi bilan etnos o'zgaradi, uning ba'zi qismlari geografik jihatdan bo'linishi mumkin va boshqa tabiiy, siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarga ko'chib kelganlar o'z madaniyati va hayotining ko'p qirralarini o'zgartirishi, boshqa etnos tiliga o'tishi mumkin. , ular etnik identifikatorini asosiy etnik identifikator sifatida saqlab qolsalar, ular sobiq etnosga mansub hisoblanadi. Til va madaniyatdagi, shuningdek, etnik guruhning asosiy ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa parametrlaridagi o'zgarishlar so'zning keng ma'nosida etnik jarayonlar deb ataladi; tor ma'noda etnik jarayonlar - bu faqat etnik guruhning etnik identifikatsiyasining o'zgarishiga, etnogenez yo'nalishini belgilaydigan bir etnik guruhdan boshqasiga o'tishiga olib keladigan o'zgarishlar.
TIL-bu odamlarning muloqot vositasi, aqliy faoliyati (tafakkuri), shaxsning o'zini o'zi anglashini ifoda etish, avloddan avlodga etkazish va axborotni saqlash vositasi bo'lib xizmat qiladigan belgilar tizimi. Til - ijtimoiy ongning tashuvchisi.
Materializm nuqtai nazaridan, tarixan tilning paydo bo'lishining asosi odamlarning birgalikdagi faolligidir. Til mavjud va nutq orqali amalga oshadi…