Психогигиена масалалари ва унинг тара33ийот йоллари

 
2. Iroda va uning sog`lik uchun ahamiyati. 
Inson erishgan yutuqlarida irodaning roli katta. Shu bilan birga iroda sog`liqni saqlash va 
mustahkamlash ishida ham muhim o`rin egallaydi. Irodaning sog`liqni saqlash va tuzalishidagi 
ahamiyati kundalik hayotdan ma`lum. Lekin sog`lom turmush tarzi uchun kurashda irodaga 
etarlicha e`tibor berilmaydi. Hayotda ko`p qiyinchiliklar uchraydi, ularni engish uchun inson 
etarli bilimga, metindek irodaga ega bo`lishi lozim. O`zi bilan o`zi kurash eng qiyin kurash, 
o`zini o`zi engish go`zal g`alaba. Har qanday qiyinchiliklarni engish o`zini engishni anglatadi, 

---

qiyinchiliklarni engan inson quvonch va g`ururlanish hissini boshidan kechiradi. Buning uchun 
inson o`ziga eng yuqori talabini quyishi, ya`ni maqsadga intiluvchanlik tartib intizom va 
boshqalarni tarviyalashi lozim. M; ellik yoshida «Soyuz-6» kosmik kemasida kosmosga uchgan 
Georgiy Beregovoy. 
Iroda insonning barqarorligiga, sog`ligiga va ish qobiliyatiga ta`sir qiladi. Irodaviy harakat 
o`zaro bog`lik ikki bosqishda amalga oshiriladi. 
1. Anglangan harakatning rivojlanishi va qaror qabul qilish. 
2. Qabul qilingan qarorni bajarish. 
Birichi bosqish tanglash bilan bog`lik. Irodaviy harakatning bu bosqichida qaror qabul qilish 
qiyin bo`lib, «motivlar kurashi» davom etsa, shaxsda zo`riqish paydo qilishi mumkin.
Irodaviy aktga ishontirish, o`jarlik, qaysarlik salbiy ta`sir qilishi mumkin. Boshqalar 
tamonidan qabul qilingan qarorga ishonish shaxsning shakllanishiga va sog`ligiga salbiy ta`sir 
qilishi mumkin. O`jarlik hamma narsaga sababsiz irodaviy qarshilik ko`rsatishida namoyon 
bo`ladi. Shunki bu fikr o`zgadan chiqkanligi uchun o`jarlik qiladi. Bunday harakatda kuchli 
iroda emas, balki irodasizlik namoyon bo`ladi. Qaysarlik bo`lsa, shaxs qarorini o`zi qabul qilgani 
uchun o`z fikrini o`zgartirishga harakat qiladi. 
Ishontirish, o`jarlik va qaysarlikda insonning o`ziga boshqalarga munosabati potologik 
shaklga ega bo`ladi. Miya po`stloq qismining kuchli sharchashi natijasida irodaviy 
funktsiyalarning buzulishi sodir bo`lishi mumkin. Bunda shaxsda patologik irodasizlik (bo`sh 
iroda), inson harakatga undaydigan kuchga ega bo`lmaydi. Apraktsiyada harakatning to`liq 
buzulishi sodir bo`ladi.