Практикум по статистике. (2 издание). Тащкент изд. «Iqtisod-moliya»

Yechish.
Bir sotuvchiga to’g’ri keladigan tovar aylanmasi bo’yicha arifmetik o’rtachani dastlab har bir guruh bo’yicha, so’ngra barcha guruhlar uchun hisoblaymiz. Misolimizda birinchi va oxirgi guruhlarning intervallari ochiq ko’rinishda bo’lganligi tufayli birinchi guruh oralig’i ikkinchi guruh oralig’iga, oxirgi guruhniki esa o’zidan oldingi guruhnikiga shartli ravishda teng, deb qabul qilinadi. Demak, birinchi guruh 100 bilan (140-40) boshlangan va oxirgi guruh 300 bilan (260+40) tugagan. U holda har bir guruh uchun o’rtacha intervallarning quyi va yuqori darajalari yig’indisining yarmiga teng bo’ladi.


_{va h.k.}

bu yerda: – interval o’rtachasi (birinchi guruh); -intervalning quyi chegarasi; -intervalning yuqori chegarasi.

Intervalli qatorda o’rtachani aniqlash

Bir sotuvchiga to’g’ri keladigan tovar aylanmasi bo’yicha guruhlar, mln so’m	Intervalning o’rtacha qiymati (x), mln so’m	Sotuvchilar soni (f), kishi	Variant va chastotalarning ko’paytmasi (x f)
100-140 140-180 180-220 220-260 260-300	120 160 200 240 280	12 20 24 14 10	1440 3200 4800 3360 2800
Jami:	-	80	15600

Interval o’rtachasini hisoblangandan keyin, variant (x)lar bilan sotuvchilar soni (f) o’zaro ko’paytiriladi va bu ko’paytma yig’indisi (∑x f)ni sotuvchilar soni (f)ga bo’lib, bir sotuvchiga to’g’ri keladigan o’rtacha tovar aylanmasini aniqlaymiz:

Demak, do’konlarda har bir sotuvchiga to’g’ri keladigan o’rtacha tovar aylanmasi 195 mln so’mni tashkil qilgan.