Практикум по статистике. (2 издание). Тащкент изд. «Iqtisod-moliya»

3-misol. Korxona bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan (o’zgarmas baholarda) mln so’m:

Ko’rsatkichlar	Bazis davr	Joriy davr	Indeks
Asosiy kapitalning o’rtacha yillik qiymati Mahsulot hajmi Kapital qaytimi Kapital sig’imi	40,0 41,20 1,03 0,97	41,0 42,64 1,04 0,86	1,025 1,035 1,0097 0,98

Aniqlang:
Mahsulot hajmining o’zgarishini:
a) asosiy kapitalning o’zgarishi hisobidan;
b) kapital qaytimining o’zgarishi hisobidan.


Yechish.
Mahsulot hajmining umumiy mutlaq o’zgarishi quyidagiga teng:

Demak, mahsulot hajmi 1,44 mln so’mga oshgan.
Mahsulot hajmining omillar hisobiga mutlaq qo’shimcha o’zgarishi quyidagiga teng:
a) asosiy kapital qiymatini o’zgarishi hisobiga,

yoki mlnso’m.
b) kapital qaytimining o’zgarishi hisobiga,
mln so’mga oshgan
yoki mln so’mga oshgan.

Mahsulot hajmining o’zgarishida omillar salmog’ini hisoblaymiz:

-ekstensiv omil ya’ni asosiy kapital hajmining o’zgarishi hisobiga
ga oshgan
- intensiv omil ya’ni kapital qaytimining o’zgarishi hisobiga
ga oshgan.
Asosiy kapitaldan foydalanish darajasining ortishi faqat mahsulot hajmini ortishi manbi bo’lib qolmasdan, kapital xarajatlarini kamayishini ham ta’minlaydi. Bir necha hudud(korxona)da o’rtacha kapital qaytimi dinamikasi va unga ta’sir qiluvchi omillarni quyidagi misolda ko’rib chiqamiz.