Plastmassalarni qaytaishlash texnologiyasi

truksion buyumlar olishda, materiallarni qayta ishlashda, sliuning-
dek, og ‘irligi 1 kg dan ortiq b o‘lgan buyumlar olishda ham qo'lla-
niladi.
Presslash press-qoliplarda amalga oshiriladi. Qolipning ichki
b o‘shlig‘i buyum shaklini ifodalaydi.
Press-qolip puanson va matritsadan iborat. Qolipda isitish va
buyu m n i chiqarish uchun m oslam alar m avjud. P resslanuvchi
material ochiq qolipga solinadi, undan so‘ng puanson tushiriladi,
shunda material qolipning ichki bo‘shlig‘ini to ‘ldiradi va zichlanadi,
bosim ostida ushlab turiladi. Ushlab turish vaqti tugagach qolip
ochiladi va buyum moslama yordamida qolipdan olinadi.
62

---

Texnologik operatsiyaga quyidagilar kiradi: xomashyo texnologik
xossalarining ko‘rsatkichlari, xom ashyoni tayyorlash va uni 
m e ’y o r -
lash (дозировка), oldindan isitish, press-qolipda shakllash, olingan
buyumning sifatini nazorat qilish, buyumga termik va mexanik ishlov
berish, tayyorlangan buyum k o ‘rsatkichlarini aniqlash.
Xom ashyo sifati quyidagi ko‘rsatkichlar bilan aniqlanadi: nam
va uchuvchan m oddalar m iqdorini aniqlash (2 ,5 —4,0% ), m ate-
rialning oquvchanligini aniqlash (press-kukunlar uchun 4 5 —180
m m /sek , vo lok n itlar u ch u n 2 0 —120 m m /sek ) qotish tezlig in i
aniqlash. Bu k o ‘rsatkich press-materialning tarkibiga, buyumning
shakliga, presslash haroratiga va dastlabki presslab olish mavjudligiga
bog‘liq. (Qotish tezligi 1 mm qalinlikdagi nusxani qotirish harora-
tigacha qizdirib va qotishi tugallanishi uchun ketgan minimal vaqtdir
(s/m m ). M asalan, novalak fenoplastlar uchun presslash harorati
170°C, qotish tezligi 40 —50 s/m m ; rezol fenoplastlar uchun esa