Plastmassalarni qaytaishlash texnologiyasi

60—150 s/m m ).
Pressmateriallar Rashig usulida oquvchan holatda va qotish
tezligining minimal vaqtini ushlab turish bilan baholanadi.
Ayrim reaktoplastlarning texnologik xossalari 10, 11-jadvallarda
keltirilgan:
10-jadval
Material
rusumi
Z ichligi,
g /sm 3
Nam vauchuvchan
moddalar miqdori, %
Rashig b o ‘yicha
oquvchanligi, mm
K -1 8 -2
1,4
2 ,0 - 4 ,5
9 0 -1 9 0
K - 2 1 - 2 2
1,4
2 ,0 - 5 ,0
9 0 -1 9 0
A G -413
1,7 - 1 ,9
2 ,0 - 5 ,0
180 gacha
Aminoplastlar
1 ,3 5 -1 ,4 5
2 ,8 - 3 ,0
6 0 -1 6 0
Kirishish quyidagi formula orqali aniqlanadi:
Y = Dq~.Dd < 100%,
IJq
bu yerda: Dq va Dd — qolip va metalldan yasalgan standart o ‘lchamga
ega diskning diametrlari, mm.
63

---

11-jadval
Material
rusumi
Uzunasiga
hisobiy
kirishishi, %
Qotish
vaqti, sek
Qovushqoq-oquvchan
holatda bo‘lish vaqti, sek
120°C
170°C
K -1 8 -2
0 ,4 -0 ,8
5 0 -8 0
420
2 0 - 4 0
K -2 1 -2 2
0 ,6 - 1 ,0
140
600
80
A G -413
0 ,1 - 0 ,3
-
480
3 0 -4 0
Aminoplastlar
0,8
7 8 -1 3 0
7 0 -1 5 0
3 0 -6 0
(140°C)
Reaktoplastlarning granulametrik tarkibi har xil o ‘lchamli to ‘r-
lar orqali o ‘tkazib aniqlanadi. Odatda, fenol-formaldegidli press-
kukunlarda o ‘lcham i 1 m m dan ortiq b o ‘lgan zarrachalarning
miqdori 10—30%; 0,18 mm dan yirigi — 10—20%; 0,25 mm dan
yirigi — 11—20% ni tashkil qiladi.
Press materiallarni tabletka holiga keltirish uning zichlanish
xususiyatiga qarab aniqlanadi. Bu zichlanish zarrachalarning o ‘l-
chamiga, bir xilligiga va materialdagi nam va surkalgan moy miq-
dorlariga bog‘liq.
Press-kukunlarni presslashga tayyorlash har xil xom ashyo
partiyalarini bir-biriga yaqin b o ig a n texnologik ko‘rsatkichlarini
o'rganishdan boshlanadi. Bu jarayonning ahamiyati bir partiyadan
ikkinchi partiyaga o ‘tishda texnologik jarayonni o ‘zgartirishga sarf-
lanadigan vaqtni tejashdan iborat. Agar xomashyo nam bo‘lsa, uni
quritish zarur. Novalak press-kukun 100°C, rezollar 80°C, voloknit
esa 80°C da quritiladi.
Xomashyo hajmi yoki sanog‘i (tabletka) b o ‘yicha m e’yorlanadi.
M e’yorlash qo‘lda yoki mexanik tarzda bajariladi.
Xom ashyo oldindan maxsus qizdirish shkaflarida isitilib, press-
qolipga solinsa, presslash sikli 2—3 martaga kamayadi, chunki plast-
massalar issiqlikni juda kam o'tkazish xususiyatiga ega. U ndan
tashqari pressmaterialni oldindan isitish presslash bosimini 50% ga
kamaytirish imkonini beradi. Bu esa press-qolipning yedirilishini
kamaytiradi.
64

---

Tabletkalarni TVCH yordam ida qizdirish vaqtin i quyidagi
formula orqali hisoblash mumkin:
t qi = C* p (T2- T t) /  0,55 V
E - t g 5 - / - £ r