Plastmassalarni qaytaishlash texnologiyasi

material; 3 — pu-anson;
4 — matritsa; 5 — tayyor
buyum.
b
d
В
61

---

tsiyalanish xususiyatiga ega bo‘lsa, u holda jarayon sovuq qolipda olib
borilib, sovuqlayin presslash deb, issiq qolipda shakllash issiqlayin
presslash deb ataladi.
Ikkinchi usul, agar shakllash uchun presslanayotgan material
qovushqoqligini kamaytirish lozim bo‘lsa yoki shakllash vaqtida
choklanish reaksiyasi ketishi uchun unga yuqori harorat ta’sir etish
kerak b o‘lsa qo‘llaniladi. Keltirilgan jarayon bosim ostida ketadi.
Issiqlayin presslash jarayonda q o ‘llaniladigan uskunalarga qarab
kompression (to‘g ‘ridan to ‘g‘ri) yoki quyib (трансферный) pres­
slash deyiladi.
Shunday qilib, termoreaktiv polim er materiallardan buyum
olish materialning plastilc deformatsiyalanishiga asoslangan b o‘lib,
bu deformatsiya bosim va harorat bir paytda ta’sir etganda amalga
oshadi. Bu paytda shakllanish turg‘unligi b og‘lovch i kim yoviy
reaksiyasining choklanishi tufayli vujudga keladi (uch o'lcham li
struktura hosil bo'ladi).
Presslash usuli ko‘pincha fenol-form aldegid, m elam in for-
maldegid, epoksid, to ‘yinmagan poliefir smolalar asosida tayyor-
langan kompozitsiyalardan buyumlar olishda qo‘llaniladi.
8.2. Reaktoplastlarni kompressda presslash
Reaktoplastlarni kompressda presslash usuli bilan buyum olish
juda keng tarqalgan usul bo‘lib, apparatlar bilan jihozlash sxemasi
juda oddiydir. Bu usul press-kukun, voloknit, qatlamli plastiklardan
buyum olishda qo‘llaniladi. Bu usul murakkab bo‘lmagan kons-