Пиёдалар ҳаракатини ташкил этиш тамойиллари

4-Мавзу.Шаҳар аҳолисининг ҳаракатчанлиги. (Пиёдалар оқими тавсифларини ўрганиш. Шаҳарларда пиёдалар ҳаракати)
1. Шаҳарларда пиёдалар ҳаракатининг хусусиятлари ва қонуниятлари
2. Пиёдалар ҳаракати жадаллиги, пиёдалар оқимини интенсивлиги ва тезлиги
3. Пиёдалар оқими ҳаракат йўлларининг ўтказиш қобилияти. Тротуарлар
4. Пиёдалар ўтиш йўлакчалари ва уларни режалаштириш
5. Пиёдалар ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш
РЕЖА
Таянч суз ва иборалар: аҳоли пунктлари; ажратувчи тасма; сунъий ёритиш; пиёдалар йўлаги; велосипед йўлаги; маҳаллий тасма; пиёдалар ўтиш жойи; ер ости; ер усти; пиёдалар эстакадаси; пиёдалар светофори; болалар муассасалари.

Пиёдалар ҳаракатини ташкил этиш тамойиллари:

I. Пиёдалар транспорт воситаларининг ҳаракатига таъсир кўрсатмайдилар
II. Пиёдалар транспорт воситаларининг ҳаракатига қисман (вақти-вақти билан) таъсир кўрсатадилар
III. Пиёдалар транспорт воситаларининг ҳаракатига таъсир кўрсатадилар
1. ШАҲАРЛАРДА ПИЁДАЛАР ҲАРАКАТИНИНГ
ХУСУСИЯТЛАРИ ВА ҚОНУНИЯТЛАРИ
Биринчи тамойил талабини бажариш учун пиёдалар ҳаракатини ташкил этишда чорраҳа ва туташмалар минтақасида пиёдалар йўлнинг бир тарафидан иккинчи тарафига ўтиши учун ер ости тоннели ёки қатнов қисмининг устидан йўл ўтказгич иншоотлари қурилади. Бу тамойил бўйича пиёдалар ҳаракатининг ташкил этилиши автомагистралларда, юқори даражали йўлларда ва асосан тезюрар шаҳар кўчаларида кўзда тутилади. Чорраҳада бундай ҳаракатнинг ташкил этилиши натижасида пиёдалар ва транспорт воситалари орасида зиддиятли вазият вужудга келмайди. Ривожланган мамлакатларнинг шаҳар кўчаларида ва автомагистралларида шу тамойил бўйича ҳаракат ташкил этилган бўлиб, пиёдалар ўтиш жойларида ЙТҲ кузатилмайди.
Иккинчи тамойил бошқариладиган чорраҳаларда учрайди. Бунда пиёдалар ҳаракатини светофор ёки тартибга солувчи шахс ёрдамида қатнов қисми устида амалга оширилади. Бунинг учун чорраҳа ёки туташма минтақасида йўл белги чизиғи ёрдамида (1.14.3. белгиси) пиёдалар ўтиш жойи белгиланиб, уларнинг ҳаракатини тартибга солиш учун бошқа йўл белгилари (1.20;5.16.1. ва 5.16.2.) ва пиёдалар светофори ёки транспорт светофорларидан фойдаланилади.
Учинчи тамойил автомобил йўллари аҳоли яшаш жойларидан ўтганда ва шаҳарлардаги маҳаллий аҳамиятдаги кўчаларда қўлланилади. Бу турдаги пиёдаларнинг ҳаракатини ташкил этишда бошқарилмайдиган чорраҳа ва туташмаларда пиёдаларнинг ўтиш жойлари 1.14. ёки 1.14.2. йўл белги чизиғи ва 1.20; 5.16.2. йўл белгилари билан жиҳозланади. Чорраҳалар ва туташмалар оралиғида пиёдалар тротуар бўйлаб ёки автомобил йўлининг ёқасидан бир ёки икки тарафлама ҳаракатланишлари мумкин. Бундай ҳаракат ташкил қилинган чорраҳаларда ва йўл бўлакларида пиёдалар транспорт воситаларининг ҳаракатланишига ҳар тарафлама салбий таъсир кўрсатиб, кўплаб ЙТҲлар вужудга келишига, шунингдек, транспорт воситалари тезлиги пасайишига сабабчи бўладилар.