Педагогика университети жисмоний маданият кафедраси

Йўлланма берувчи машқлар тизими ўқитиш учун мулжалланган фао лият тахлили натижасида уни таркибий қисмларга бўлиш ва нисбатан жа вобгар элементларга ажратиш оркали вужудга келади. Йўлланма берувчи машқлар тугалланган шаклда ва ўқувчилар кучига яраша бўлиши керак. Ҳаракат фаолиятини бўлакларга бўлиш характери, йўлланма берувчи машқ лар сони, уларнинг навбати - ўқитишнинг индивидуал шароитига ка раб қўллаш учун ўқитувчи томондан аниқланади.³⁵
Ҳар бир машқни қўллашнинг давомийлиги (узунлиги), унинг қийинлиги ва аҳамияти, шуниг дек, ўқувчилар тайёргарлиги даражасига боғлиқ.
Йўлланма берувчи машқларни шартли равишда икки кўринишда тасаввур киилш мумкин:
1) бир бутун ҳаракатдан ажратилган қисмлар ёки бутун ҳаракат, ле кин улардан деталларни ажратиб олингани билан, бундай ҳолатда фаолият нинг қисми хеч қандай кушимчасиз соф ҳолда тавсия килинган, хусусий ходиса сифатида қисмларга бўлиш ўзлаштираётган ҳаракат фаолияти техникасини ажратишдир.
2) йўлланма берувчи машқнинг бошқа кўриниши ўзлаштирилаётган фаолиятнинг белгиланган структурасини тўзиш учун қўлланилиши мум кин бўлган шаклидир.
Қисмларга бўлиб ўзлаштиришнинг педагогик афзаллигиқуйидагилардан иборат.
Бу методда ҳаракат фаолиятини ўзлаштириш жараёни енгиллашади. Ўқувчи мулжалланган мақсадга аста-секинлик билан, хусусий тажрибалар ни туплаш оркали келади ва улардан зарур бўлган ҳаракат фаолияти шакилланади. Диккат бутун ҳаракат актидаги ҳар қайси деталнинг роли ни тушунган ҳолда бир жойга тупланади, ҳар бир дакика эсда қолади - буларнинг ҳаммаси айрим бўлакларни пухта ўзлаштиришга олиб келади, фаолиятни тўла эгаллаш енгил шароитда утади, таълимнинг – ўқитишнинг муддати қисқаради. Айрим ҳолларда методнинг самарадорлиги, энг аввало, машқнинг сифатига боғлиқ бўлади, баъзан ҳаракат маданияти нинг ошиши билан кузга ташланади. Йўлланма берувчи машқларнинг кўплигидан дарслар нисбатан турли туман бўлиб, таълим жараёни кизикарли утади.
Ҳаракат малакаларини қисмларга ажратиш оркали тупланган катта ҳаракат захираси вазифаларини муваффақиятли ҳал қилишга ёрдам бера ди ва шуғулланувчилар ҳаракат тажрибасини бойитади.