Педагогика университети жисмоний маданият кафедраси

Ҳаракатларга ўргатиш - Жисмоний тарбия жараёнида ўргатишнинг асосий вазифаси ҳаракат кўникмалари ва махсус билимларни эгаллашдир. Жисмоний тарбия жараёнида ҳам таълим ҳам тарбия амалга оширилади. Бирор бир ҳаракатга ўргатиш шуғулланувчиларнинг жисмоний ривожланиши, функционал имкониятларни ошириш ва ривожлантириш, соғлиқни мустаҳкамлаш ва ҳ.к лар билан боғлиқдир, ҳамда жисмоний сифатларни ошириш содир бўлади.
Ҳаракат машқнинг амалиётда ўзгарувчанлиги олий тарбиядаги янги кўникманинг ҳосил қилинган малаканинг бир бутун фаолиятида қулай бўлиш кўникмасининг ҳар бир ҳолат учун ҳаракатни бажаришнинг энг яхши вариантларини танлай олиш кўникмасининг ўзаги келишиб боғлиқ бўлади.³⁹
Киши ҳаётида малаканинг аҳамияти ниҳоятда каттадир. К.Д.Ушинский бу тўғрида шундай ёзган эди: "Агар киши малака ҳосил қилиш фаолиятига эга бўлмаганда, ўзининг узлуксиз равишда сон-саноқсиз қийинчиликлар билан бўладиган тараққиётида бир қадам ҳам олдинга силжий олмаган булар эди. Буқийинчиликларни, ақл ва идроки янги ишлар учун, янги ғалабалар учун қолдириб, фақат малака орқали бартараф этиши мумкин". Ҳаракат малакалари киши ҳаётида унинг меҳнат, ҳарбий турмуш, спорт фаолиятига тайёргарлигининг бир томони сифатида муҳим ўрин тутади. Малака янги кўникмалар ҳосил қилишнинг негизи ҳисобланади. Ҳаракат фаолияти мустаҳкам таркиб топган малакаларга асосланмоғи керак. Қанча кўп малакага эга бўлинса фаолият шунча хилма-хил ва самарали бўлади.
Ўргатиш босқичларининг вазифалари ва унинг методик хусусиятлари - Айрим ҳаракат фаолиятига ўргатиш жараёнида қуйидаги босқичлар фарқ қилади:
1. Дастлабки ўргатиш - бу ўргатиш жараёнида ҳаракатнинг асосий кўринишида ва умумий ҳаракатларда ҳаракат кўникмалари ҳосил бўлади.
2. Чуқурлаштирилган ўргатиш натижасида ҳаракат кўникмаси зарур даражада аниқ бажаради, айрим оддий ҳаракатларда малака ҳосил бўлади.
3. Ҳаракатларни мустаҳкамлаш ва кейинги такомиллашув ҳаракатлар малакасини пайдо бўлиши билан шунингдек, унинг турли шароитда турланиши билан фарқ қилинади.