Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

ar
у, о, э, и, у, м, н, т, л, ф, в, б.
— нутқда ноаниқ талаффуз этилган товушларни ва йўқ то- 
вушларни тузатиш, уларни нутқга қўйиш ва автоматлашти- 
риш: 
к, г, х, л, й, с, э, р.
— унли ва ундош товушларни ажратиш; талаффузда туши- 
риб қолдириладиган товушларни қўйиш, автоматлаштириш: 
лг
б, д, г, с, з, ш, р, ж, к, г, ҳ;
— бўғин тузилшпини ва сўзларда товуш-бўғин тузилишини: 
ўзлаштириш;
— жарангли ва жарангсиз товушларни аниқ ажратиш асо- 
сида фонематик малакаларни шакллантириш;
— товушларни анализ-синтез қилишнинг бошланғич мала- 
каларини шакллантиришга тайёргарлик кўриш.
Машғулотларнинг тахминий тақсимланиши
Луғат бойлиги ва грамматик тузилишини 
шакллантириш бўйича 14 машғулот.
II давр (декабрь, январь, февраль, март).
Нутқнинг грамматик тузилшшши шакллантириш. Болалар- 
ни ҳар хил гап турлари (содда, қўшимча) тузишга ўргатиш.
Отнинг келишиги ва содда турланишини 
(боғча, боғчага,.
боғчада, боғчанинг);
феълнинг буйруқ майли 
(бер, ол, кет
ка- 
билар);
Айрим жониворларнинг болалари, предметлар, идиш-товоқ- 
лар номларини бирлик ва кўпликда айтишни ўргатиш. Айрим 
сўзларни ясалиш усулларига эътибор бериш (қанд — қанддон) _ 
Бир ўзакли сўзлар (мушук — мушукча) ясашга ўргатиш.
Вазиятли ва сюжетли расмларга қараб ҳикоя тузишни ўр- 
гатиш.
Қуйидаги темалар асосида луғат бойлигини бойитиш: «Ки- 
йимлар», «Уй ва ёввойи ҳайвонлар», «Паррандалар», «Қиш»,. 
«Янгй йил», «8 март», «Наврўз», «Баҳор», «Ҳафта кунлари».

---

Индивидуал машғулотда:
—1 I даврнинг индивидуал машғўлотларида товушларни 
тўғрилаш, тўғри товушлар талаффузини мустаҳкамлаш;
— ноаниқ талаффуз қилинаётган товушларни тузатиш;
Тарбиячининг вазифалари қаторига болалар жамоасида 
хайрихоҳлик муҳитини яратиш, болаларнинг ўз имкониятларига 
ўзларийи ишонтириш, нутқи ривожланмаслик билан боғлиқ 
бўлган салбий кечинмалардан халос қилиш, машғулотларга қи- 
зиқиш уйғотиш ҳам кирадй. Бу вазифаларни амалга ошириш 
учун эса болаларнинг ёшларига ва шахсиятларига хос руҳий- 
физиологик хусусиятларини билиш шарт.
III давр (апрель,-май* июнь).
Болаларни содда ва мураккаб гаплар тузишга ўргатишни 
давом эттириш.
Барча сўз туркумларидан фойдаланишга ўргатиш.
Гаплардан отларни сонларга (стол устида бешта нок, қи- 
зил лента, қизил кўйлак) мослаш. Кўплик сонидан фойдаланиш 
кўникмасини такомиллаштириш.
Турланмайдиган отлар (кофе, дальто, пианино) фойдаланиш 
кўникмасини шакллантириш. Бир ўзакли сўзлар ясашга ўрга- 
тишда давом этиш. Болаларнинг турли усуллар билан сўзлар 
ясаши. Нутқда сифатдошларни қўллашга ўргатиш.
Расмга қараб ҳикоя тузишни, эртакни гапириб беришни 
мустаҳкамлаш.
Қуйидаги темалар асосида луғат бойлигини бойитиш ва 
мустаҳкамлаш: «Баҳор», «Наврўз», «1 Май байрами»,