Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

маганлиги яққол ифодаланган бўлади. Улар икки-уч сўздан
иборат гаплардан фойдаланадилар. Луғат бойлиги шу ёшга
мос келадиган нормадан кам бўлади. Умумлаштирувчи сўз-
ларни (мебель, кийим, сабзавотлар, мевалар 
ва бошқалар)
билмаслик кузатилади. Ҳаракат, белгини билдирувчи сўзлар-
дан фойдаланишда қийинчиликлар кузатилади, предмет но-
мини, 
рангини, шаклини, ўлчамини ва бошқа белгиларини
билмайдилар. Келишик формаларини чалкаштирадилар, феъл
сонини от сонига мослаштира олмайдилар.
Нутқнинг фонетик томони шу ёшга мос келувчи нормадан
орқада қолади. Шундай камчиликка эга бўлган болалар бў-
ғинлар ўрнини алмаштирадилар, ундошлар кетма-кет келганда
товушни қисқартирадилар.
Нутқ тўлиқ ривожланмаганлигийинг III даражасида —нутқ-
да лексик-грамматик ва фонетик-фонематик жиҳатдан ривож-
ланмаганлик элементлари кузатилади. Болалар 
нутқга эга
бўлган ҳолда кишилар билан алоқа боғлай оладилар, лекин
буни ота-она (тарбиячи) иштирокида, уларнинг муайян тушун-
тиришлари ёрдамида бажарадилар. Бундай болалар учун эр-
кин ҳолда алоқада бўлиш жуда қийин. Товушларни талаффуз
қилишда уларни бир-биридан ажрата олмаслик, товушлар гу-
руҳини артикуляция 
жиҳатдан осонроқ бўлган 
товушларга
алмаштириш, баъзи ҳолларда товушларни бузиб талаффуз
қилиш бу болалар учун характерлидир. Луғат ҳам нормадан

---

орқада қолган бўлади, луғат. бойлиги анализда лексик ҳолат-
ларнинг ўзига хослиги кўринади. Текширишда гапларни, гап-
ларда сўзларни охиригача гапирмаслик каби турғун грамматик
хатолар кузатилади. Кўпчилик ҳолларда улар қўшимча қўши-