Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

нида ҳам, улар тугаганидан кейин ҳам доимий профилактик
кшларни олиб боради.
Дудуқланишни бартараф этишга атрофлича ёндашиш
Дудуқланишни бартараф этишга замонавий ёндашишнинг
қарор топишидан олдин нуқсонни йўқотишдаги турли усул ва
системаларни изланиш юзасидан ишлар олиб борилди. Дудуқ-
ланишни бартараф этиш методикаларининг кўплиги ва етарли-
ча самарасизлиги унинг кўринишларининг мураккаблиги ва
унинг табиати ҳақидаги билимлар даражасининг етарли эмас-
лиги билан тушунтирилади.
Дудуқланишни бартараф этишнинг амалдаги усуллари, во-
ситалари ва методларини ўрганишда уларнинг дудуқланувчига
таклиф этилган таъсир воситалари (тиббий ёки педагогик) ху-
сусиятларини ҳам кўриб чиқиш мақсадга мувофиқдир. Биринчи
ҳолатда — бу даволаш тадбирлари (терапевтик, жарроҳлик,
ортопедик, психо-терапевтик), иккинчисида педагогик (дидак-
тик) тадбирлар ва учинчисида — дудуқланувчига даволаш ва
педагогик жараёнларни турли ҳолатда қўшиб олиб борган ҳол-
да таъсир этиш.
Дудуқланишни бартараф этишнинг т е р а п е в т и к в о с и -
т а л а р и турлича даража ва шаклларда, қадимдан бошлаб
(Гиппократ, Аристотель, Цельс, Галён, Ибн Сино, Меркуриа-
лес, Кленке, Лихтингер ва бошқ.) барча даврларда қўлланиб
келинган. Терапевтик воситалар дудуқланишни даволашда яго-
на ҳисобланмай, балки уни маълум даражада тўлдириб келган.
Дудуқланишни 
даволашнинг 
ж а р р о ҳ л и к
м е т о д и
эрамизнинг I асридан XIX аср ўрталарига қадар, то унинг бе-
самаралилиги ва хавфлилиги ҳақидаги фикрлар тасдиқлангун-
ча (Антилл, Бонне, Диффенбах, Дионис, Пети, Фабриций, Эгинс-
кий ва бошқ.) қўлланган. У дудуқланишни артикуляция аъзо-