Pedagogika kafedrasi

Yakuniy bosqichdagi olingan natijalarga ko’ra ta’lim muassalaridagi statistik xisoblar jadvali
3.8-jadval

Boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish 3-kurs		Motivatsion	Intellektual-kognitiv	Emotsional	Amaliy
Urtacha kiymat	Tajriba guruhi	3,90	3,89	3,82	4,00
	Nazorat guruhi	3,42	3,45	3,41	3,44
Samaradolik koef.		1,14	1,13	1,12	1,16
Tanlanma Dispersiya	Tajriba guruhi	0,41	0,41	0,44	0,38
	Nazorat guruhi	0,38	0,40	0,37	0,40
o’rtacha kvadratik chetlanish	Tajriba guruhi	0,64	0,64	0,66	0,62
	Nazorat guruhi	0,62	0,63	0,61	0,63
variatsiya qiymatlari	Tajriba guruhi	0,16	0,17	0,17	0,15
	Nazorat guruhi	0,18	0,18	0,18	0,18
ishonch chetlanishlari	Tajriba guruhi	0,05	0,06	0,06	0,05
	Nazorat guruhi	0,05	0,05	0,05	0,05
Ishonchlilik oraligi	Tajriba guruhi	3,85	3,83	3,76	3,95
		3,96	3,94	3,87	4,05
	Nazorat guruhi	3,37	3,39	3,36	3,38
		3,47	3,50	3,46	3,49
Styudent Statistikasi		6,76	6,06	5,53	7,87
Statistikaning ozodlik darajasi		304,00	304,00	302,11	303,53
Kritik qiymat		1,97	1,97	1,97	1,97
Kriteriy xulosasi		H1	H1	H1	H1
o’qitish sifatini baholash ko’rsatkichi		1,11	1,09	1,08	1,13
Bilim darajasini baholash ko’rsatkichi		0,48	0,44	0,39	0,56

Boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish 4-kurs		Motivatsion	Intellektual-kognitiv	Emotsional	Amaliy
Urtacha kiymat	Tajriba guruhi	3,89	3,87	3,79	3,97
	Nazorat guruhi	3,40	3,40	3,40	3,43
Samaradolik koef.		1,14	1,14	1,12	1,16
Tanlanma Dispersiya	Tajriba guruhi	0,42	0,41	0,44	0,39
	Nazorat guruhi	0,38	0,37	0,37	0,41
o’rtacha kvadratik chetlanish	Tajriba guruhi	0,65	0,64	0,67	0,63
	Nazorat guruhi	0,62	0,61	0,61	0,64
variatsiya qiymatlari	Tajriba guruhi	0,17	0,17	0,18	0,16
	Nazorat guruhi	0,18	0,18	0,18	0,19
ishonch chetlanishlari	Tajriba guruhi	0,05	0,05	0,06	0,05
	Nazorat guruhi	0,05	0,05	0,05	0,05
Ishonchlilik oraligi	Tajriba guruhi	3,84	3,82	3,74	3,92
		3,94	3,92	3,85	4,02
	Nazorat guruhi	3,36	3,35	3,35	3,38
		3,45	3,45	3,44	3,48
Styudent Statistikasi		7,29	7,05	5,86	8,07
Statistikaning ozodlik darajasi		355,96	355,03	353,12	357,18
Kritik qiymat		1,97	1,97	1,97	1,97
Kriteriy xulosasi		H1	H1	H1	H1
o’qitish sifatini baholash ko’rsatkichi		1,11	1,11	1,08	1,13
Bilim darajasini baholash ko’rsatkichi		0,48	0,46	0,39	0,54

Yakuniy natijalardan kurinadiki barcha kurslaridagi talabalar tajriba sinov ishining yakuniy bosqichida bo’lajak o’qituvchilarning bilim darajasi tajriba guruhida nisbatan yuqori ekanligi, Styudent statsitikasi orqali olingan T ning qiymati qritik qiymatdan kattaligi, ishonch oraliqlarining bir biri bilan ustma-ust tushmasligi va o’qitish sifatini baholash ko’rsatkichining birdan kattaligi, bilim darajalarini bahlovchi kursatkichlarning noldan kattaligi tengligi, tajriba va nazorat guruhlaridagi olib borilgan tatqiqot ishlaridan tajriba guruhlarda samarali ekanligi va samaradorlik ko’rsatkichi xar bir mezon bo’yicha mos 1.14 (14 foiz), 1,13 (13 foiz), 1,12 (12 foiz) va 1,16 (16 %) ga yuqori ekanligini ko’rsatadi va har bir mezon bo’yicha statistik gipoteza sifatida H₁ qabul qilinadi

Bu esa o’z navbatida tajriba guruhlariga tegishli natijalarning nazorat guruhlari natijalariga ko’ra yuqori ekanligini ifodalaydi. SHunday qilib, statistik tahlil bo’lajak o’qituvchilarda komil inson shaxsini shakllantirish va rivojlantirishga yo’naltirilgan tajriba-sinov ishlarining samarali kechganligini tasdiqladi (3.1-3.2-rasmlarga qarang).

3.1-rasm. Barcha ta’lim muassasalardagi talabalarning mezonlar bo’yicha o’rtacha o’zlashtirish ko’rsatkichi

3.2-rasm. Barcha ta’lim muassasalardagi talabalarning mezonlar bo’yicha samaradorlik ko’rsatkichi
Tajriba-sinov ishlari jarayonida boshlang’ich ta’lim uslubiyoti va sport tarbiyaviy ish yo’nalishi talabalari izlanishli-tadqiqotchilikka doir o’quv malakalariga egaliklarini o’rganish jarayonida ular tomonidan loyihalarni ishlab chiqishda aksariyat hollarda yo’l qo’yiladigan umumiy xatolar aniqlanib, ularni bartaraf etish yo’llari taklif qilindi (3.9-jadval).
Tajriba-sinov ishlarining barcha bosqichlarida iqtidorli talabalarning amaliy harakatlarini kuzatish, ularning o’quv hamda kasbiy faoliyatni tashkil etish jarayoniga bo’lgan munosabatlari ham sinchiklab o’rganildi. O’rganish natijalari ham boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish yo’nalishi talabalarini komil inson qilib tarbiyalashda samarali pedagogik faoliyatni tashkil etish maqsadga muvofiq ekanligini yana bir bor tasdiqladi.
O’quv loyihalarini baholashning umumiy mezonlari sifatida quyidagilar belgilab olindi:
- muammoning dolzarbligi va ahamiyatini yoritib berish;
- muammoning to’liq yoritilganligi;
- muammoni hal etishdagi originallik;
- artistizm va ifodaning yorqinligi;
- axborot texnologiyalaridan foydalana olish;
- loyiha yuzasidan savollarga javob bera olish.
Mazkur umumiy mezonlar asosida besh ballik shkala bo’yicha baholashga doir me’yorlar shakllantirildi:
“5” ball: agar talabaning bajargan ishi loyiha mavzusiga to’liq mos kelsa; muammo to’la yoritilgan bo’lsa; daliliy materiallar to’g’ri bo’lsa; muammo izchil, muayyan ketma-ketlikda bayon etilgan bo’lsa; nutqi ravon hamda stilistik va orfografik xatolar mavjud bo’lmasa qo’yiladi.
“4” ball: agar talabaning bajargan ishi loyiha mavzusiga to’liq mos kelsa; daliliy materiallar to’g’ri bo’lsa; muammo izchil, ketma-ketlikda bayon etilgan bo’lsa; matn tushunarli va yorqin ifodaga ega bo’lsa, ishda juz’iy bir yoki ikki kamchilikka yo’l qo’yilgan bo’lsa qo’yiladi.
“3” ball: agar talaba loyiha muammosidan ba’zi o’rinlarda bir oz chetga chiqqan bo’lsa; loyihada ayrim daliliy materiallar yetarli bo’lmasa; ba’zi holatlarda loyihani bayon etish ketma-ketligi buzilgan bo’lsa; matnda ayrim g’alizlik va nutq yorqin ifodaga ega bo’lmasa qo’yiladi.
“2” ball: agar ish loyiha muammosiga to’g’ri kelmasa; dalillar yetarli bo’lmasa; fikrlarni bayon etishda ketma-ketlik va izchillikka rioya etilmagan bo’lsa, matn qisqa va to’liq bo’lmagan ko’rinishdagi gaplardan tuzilgan bo’lsa, yaxlitlikda loyiha mazmunida olti, nutqda esa yettita xatolik mavjud bo’lsa, qo’yiladi.
Pedagogik tajpiba-sinov natijalapini tahlil etishda o’quvchilar tomonidan ishlab chiqilgan ijodiy va ijtimoiy loyihalarni baholash asosida tajriba va nazorat sinflaridagi natijalar matematik-statistika metodi yordamida tahlil etildi. Hisoblash uchun qulay bo’lishi uchun reprezentativ ravishda tajriba guruhining 152 nafar va nazorat guruhiining 156 nafar talabalarning natijalari asos sifatida olindi.
Samaradorligi bashoratlangan dasturning ta’lim amaliyotiga qay darajada mosligini aniqlash maqsadida tajriba va nazorat guruhlari bo’yicha tajribadan avvalgi va keyingi holatlar qiyosiy tahlil qilindi:
Yakunlovchi tajriba-sinov jarayonida olib borilgan amaliy o’rganish natijasida tajriba va nazorat guruhlarida quyidagi ko’rsatkichlar yordamida ularga mos ravishda 1- va 2-tanlanmalarning variatsion qatorlari hosil qilindi (3.11-jadvalga qarang):