Pedagogika 018, 1-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA 2018, 5-son
 
65 
 
hayotga kirib borishi, ijtimoiy tartib va qoidalarni o‘rganishi, faoliyatning har xil 
turlarini o‘zlashtirishi kitobga bo‘lgan munosabat tufayli amalga oshadi. Axloqiy 
tarbiyalanib, tajribani o‘zlashtira olmaydi, hech qanday ishni bajara olmaydi. 
Shuning uchun uning kitob o‘qishga bo‘lgan munosabati maktabda dastlabki 
paytlardanoq ijtimoiy tus olishi juda muhimdir. Shunday qilib, bolaning kitobga 
bo‘lgan qiziqishini shakllanishi uning tarbiyasida jamiyat talablarini amalga 
oshirishda muhim o‘rin tutadi. 
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining kitob o‘qishlarida quyidagilarga e’tibor 
qaratish maqsadga muvofiq sanaladi. Bunda: 
−
o‘qituvchi yoki ota-ona bolani birdaniga kitobga bog‘lab qo‘ymasligi, 
uning qiziqishlarini so‘ndirib qo‘yishga yo‘l qo‘ymasligi kerak; 
−
o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladigan mashg‘ulotlar izchil, 
mo‘tadil, muntazam ravishda oddiydan murakkabga tomon o‘sib borishiga 
erishish zarur; 
−
kitob va uning mazmun-mohiyati va talablari, albatta, bola yoshiga 
munosib bo‘lmog‘i shart; 
−
kitobni jamoa shaklida o‘qitishi o‘z samarasini beradi, unda o‘zaro 
bellashuv tuyg‘usi rivojlanadi. Bolalarda yangi kuch-g‘ayrat, sabr-qanoat hosil 
bo‘ladi. 
Ta’lim-tarbiya jarayonida qo‘llaniladigan metodlar o‘quvchilarda ijtimoiy 
faollik ko‘nikmalari orqali ularning ijtimoiy ongi, dunyoqarashi va xulq-atvorini 
maqsadli shakllantirib, uni hayot va faoliyat talablariga moslashtirishga xizmat 
qiladi. O‘quvchilarning yoshligidan ijtimoiy faolligini oshirish, kitobxonlik 
madaniyati va kitob o‘qishga bo‘lgan munosabati, qiziqishini oshirish, ularni 
ijtimoiy ongi, dunyoqarashi va fe’l-atvorini ijtimoiy talablarga mos shakllantirish 
imkonini beradi. Bu ishda oila, mahalla va keng jamoatchilik yordamchi hamda 
ko‘makchi institutlar hisoblanadi.
Bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari o‘quvchilarning ijtimoiy faolligini 
oshirish jarayonida ularda vatanparvarlik, mehnatsevarlik, tashabbuskorlik kabi 
fazilatlarning shakllanishiga ham alohida e’tibor qaratishi kerak. Chunki hozirgi 
texnologik rivojlanish jarayonida o‘quvchilarda salbiy ijtimoiy oqibatlarning 
(biror bir ishga maqsadsiz kirishish, har qanday ishga osonlik bilan erishishga 

---