Pedagogika 016, 1-son Bosh muharrir


Rixsiboyev T., Nigmonov B



Download 2,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/134
Sana23.02.2022
Hajmi2,11 Mb.
#139816
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   134
Bog'liq
4978 198 SA 2016. 1-son

 
1
Rixsiboyev T., Nigmonov B. va bosh. Komyuter grafikasi. – Toshkent: Tafakkur qanoti, 2012. – 
B. 57-59. 


PEDAGOGIKA
2016, 1-son
 
 
58 
Tursunmetov Komiljon,
Maxsudov Valijon (O‘zMU) 
MATEMATIK MAYATNIKNING TEBRANISH CHASTOTASINI
ANIQLASHNING NOAN’ANAVIY METODLARI 
Abstract. In the article nontraditional methods of determination of the 
frequency and period of the mathematical pendulum based on conservation laws 
of energy and momentum are described. 
Резюме. В статье излагаются нетрадиционные методы 
определения частоты и периода математического маятника, 
основанные на законах сохранения энергии и момента импульсов. 
Tayanch tushunchalar: garmonik tebranishlar, matematik mayatnik, 
chastota, davr, energiya, impuls, energiya va impulsning saqlanish qonuni.
Mexanik tebranishlar fizikaning eng murakkab va talabalar tomonidan qiyin 
о‘rganiladigan bо‘limidir. Tebranma harakat asosan mayatniklar misolida, 
xususan, matematik mayatnik yordamida о‘rganiladi. Bunda asosiy vazifa – 
matematik mayatnikning tebranish chastotasini yoki davrini aniqlashdan iborat
1

Bu vazifaning bajarilishida an’anaviy holda matematik mayatnikning 
tebranma harakati uchun dinamikaning ikkinchi qonuni tatbiq etilib, ikkinchi 
tartibli differensial tenglama keltirib chiqariladi hamda uning yechimi asosida 
matematik mayatnikning siklik chastotasi, u asosda tebranish chastotasi yoki 
davri aniqlanadi, lekin bu mavzuni о‘rganayotgan davrda talabalar oliy 
matematika kursi bо‘yicha differensial tenglama bilan tanishmagan, uning 
mohiyatini tushunmagan bо‘ladilar va shuning uchun ham ular qator 
qiyinchiliklarga duch keladi
2
. Shuningdek, talabalar bu an’anaviy metodni boshqa 
mayatniklar uchun hamda tebranuvchi sistemalar uchun tatbiq etishga qiynaladi. 
Bu esa matematik mayatnik misolida tebranuvchi sistemalarning tebranish 
chastotasi va davrini aniqlashning an’anaviy va noan’anaviy metodlarini kо‘rib 
chiqishni taqozo etadi. 
Tebranma harakat, xususan, garmonik tebranma harakat qonuniyatlari 
ko‘pincha matematik mayatnik misolida о‘rganiladi. Uning tebranish chastotasi 
va davrini aniqlash, odatda, dinamikaning II qonuniga yoki aylanma harakat 
uchun dinamikaning asosiy qonuniga binoan amalga oshiriladi. 
Dinamikaning ikkinchi qonuniga asosan sharchaga ta’sir qiluvchi kuch uni 
muvozanat 
vaziyatiga 
qaytaruvchi 

sin
mg
kuchdir. 

holda 

sin
mg
x
m
ma





(1). 
1

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   134




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish