Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

 

---

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
79 
FALSAFIY-ANTROPOLOGIK YONDASHUV ASOSIDA 
O‘QUVCHILARDA TARIXIY TAFAKKURNI RIVOJLANTIRISHNING 
AYRIM METODOLOGIK MASALALARI 
Xodjayev B. (TDPU) 
Abstract 
The article deals with some methodological questions of developing of
historical thinking of students based on philosophical-anthropological approach. 
Резюме 
В статье раскрыты некоторые методологические вопросы развития у 
учащихся 
исторического 
мышления 
на 
основе 
философско-
антропологического подхода. 
Tayanch tushunchalar: yondashuv, falsafiy-antropologik yondashuv, 
tafakkur, tarixiy tafakkur, tarixiy voqelik, tarixiy ong, tarixiy xotira, 
rivojlantirish. 
Ma’lumki, mustaqillik yillarida respublikamizda qo‘lga kiritilgan muhim 
yutuqlardan biri tarixiy xotirani tiklashga bo‘lgan ehtiyojlarning qondirilishi 
bo‘ldi. Yurtboshimiz Islom Karimov ta’kidlaganidek, “Tarixiy xotirasi bor inson 
– irodali inson. Takror aytaman, irodali insondir”
1
.
Yurtboshimiz mazkur masala yuzasidan o‘z fikrlarini davom ettirib, 
quyidagi aksiologik asosni keltirib o‘tadi: “Bu ko‘hna tuproqda milodgacha 
bo‘lgan davrda va undan keyin qurilgan murakkab suv inshootlari, hali-hanuz 
o‘zining ko‘rk-u tarovatini saqlab kelayotgan osori atiqalarimiz qadim-qadimdan 
o‘lkamizda dehqonchilik va hunarmandchilik madaniyati, me’morlik va 
shaharsozlik san’ati yuksak darajada rivojlanganidan dalolat beradi. 
Mamlakatimiz hududida mavjud bo‘lgan to‘rt mingdan ziyod moddiy-ma’naviy 
obida umumjahon merosining noyob namunasi sifatida UNESCO ro‘yxatiga 
kiritilgani ham bu fikrni tasdiqlaydi”
2
. 
Ana shunday buyuk merosni o‘rganish orqaligina yoshlar ma’naviy 
qiyofasini rivojlantirish mumkin. Bunday merosni esa faqat va faqat tarix orqali 
o‘zlashtirish mumkin. Chunki bunday merosni o‘rganmasdan turib, bugungi 
kunda amalga oshirilayotgan islohotlarimizni muvaffaqiyatli yakunlash mumkin 
emas. “Tarix hamma narsaga chidaydi. Ammo o‘zini soxtalashtirishga aslo 
chiday olmaydi”
3
. Zero, tarixni o‘rganish tafakkurimizni charxlaydi, o‘tmish 
tarixidan faxrlanish, yo‘l qo‘yilgan xatolardan kelajakda xoli bo‘lish imkonini 
beradi. XVIII asrning buyuk nemis ma’rifatparvari Fridrix Shiller: “Tarixni 
o‘rganish aqlimizni nurlantiradi, qalbimizni olijanob fidoyilik bilan 
1