Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
120 
bilan yaqin hamkorlikda ilmiy izlanishlar olib borib, yuksak ilmiy natijalarni 
qo‘lga kiritgan.
1981-yilda Toshkent davlat pedagogika institutiga qaytib, 1986-yilga qadar 
“Mehnat ta’limi metodikasi” kafedrasi mudiri lavozimida o‘z faoliyatini davom 
ettirgan.
1983-yilda Moskva davlat pedagogika institutida “Pedagogik ta’lim 
tarixida muhandis-pedagoglar tayyorlash nazariyasi va amaliyoti” mavzusida 
doktorlik dissertatsiyasini himoya qilib, pedagogika fanlari doktori ilmiy 
darajasiga, 1984-yilda professor ilmiy unvoniga erishgan.
Usmonali Nishonaliyev 1986-1990-yillarda Jizzax davlat pedagogika 
instituti rektori lavozimida faoliyat ko‘rsatib, mazkur ilmiy dargohni yangi 
taraqqiyot darajasiga chiqarishga o‘z hissasini qo‘shgan. 
1990-1998-yillarda Toshkent davlat texnika universiteti “Muhandislik 
psixologiyasi” kafedrasi mudiri lavozimida faoliyat ko‘rsatgan.
1998-2000-yillarda O‘zbekiston pedagogika fanlari ilmiy tadqiqot 
institutida ilmiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari lavozimida faoliyat yuritgan 
davrida u ilmiy-pedagogik faoliyatining eng yuksak cho‘qqilarini zabt etgan. Bu 
davrda Usmonali Nishonaliyev salohiyatli olim, tashabbuskor va jonkuyar rahbar 
sifatida institut jamoasi orasida katta obro‘-e’tiborga sazovor bo‘lgan. O‘tkir 
salohiyatga ega bo‘lgan pedagog olim sifatida nisbatan qisqa muddat ichida 
“Pedagogika fani konsepsiyasi”, “Yangi pedagogik texnologiyalarning nazariy 
asoslari”, “Reyting texnologiyasi asoslari”ni yaratish bilan bog‘liq dolzarb 
fundamental ilmiy yo‘nalishlarga, umumiy o‘rta ta’lim standartlari va o‘quv 
dasturlarini yaratish hamda ularni umumta’lim maktablarida sinovdan o‘tkazish 
ishlariga rahbarlik qildi, “Pedagogika kursi” darsligini yaratdi. 
Olim ushbu ishlarida Markaziy Osiyoda ta’lim nazariyasining shakllanshi 
holatiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri qat’iy munosabat bildirib: “Markaziy Osiyoga ta’lim 
nazariyasi qaydan kelgan? Ovro‘padanmi? Rossiyadanmi? Tarixiy manbalarga 
asoslanib shuni aytish mumkinki, ta’lim nazariyasini ta’lim-tarbiya mazmuni, 
shakli va uslublarining asosiy jihatlari Sharqda ishlab chiqilib, Ovropa orqali 
o‘zgarib, rivojlanib, sayqal topib yana Markaziy Osiyoga qaytib keldi”, – deb 
uqtiradi
1
. Mualliflar ushbu fikrlarini ilgari surishda Sharq ilk uyg‘onish davri 
allomalari (Forobiy, ibn Sino, Beruniy, Xorazmiy kabilar)ning ilmiy asarlari 
chuqur amaliy ahamiyatga ega bo‘lgani, “qomusiy olimlar asarlari lotin tilida 
o‘rta asr Ovropa universitetlarida o‘quv qo‘llanma sifatida foydalanilgani aniq” 
ekanligi, ispan pedagogi Gundisalva (XII asr) “Falsafaning bo‘linishi” asarida 
1