Pedagogik-psixologik fanlarini o`qitish metodikasi moduli bo`yicha o`quv-mavzu rejasi

Ko’nikma va malakalarning tushunchasi.

Bo’lajak mehnat va kasb ta’limi o’qituvchisi pedagogi-psixologik oliy yurti partasidanoq, umumiy o’rta ta’lim maktabi o’qituvchisi, sinf rahbari, to’garak rahbari va maktab rahbarlaridan biri sifatida o’quvchilarni kasb tanlashga yo’llash bo’yicha tayyorgarlik olishi kerak.

Bo’lajak mehnat va kasb ta’limi o’qituvchisini kasb tanlashga yo’llash bo’yicha faoliyatga tayyorlash Oliy maktabda o’qitilayotgan barcha o’quv fanlarini kasbiy-pedagogik ta’lim-tarbiya sari haratish bilan bog’liq didaktik ta’minoti taqazo etadi.

Didaktika – (grekcha «didaktisos») so’zidan olingan bo’lib o’rnak, saboq bo’lishlilik kabi mazmunlarni anglatadi:

Bo’lajak o’qituvchi – pedagogni maktabda o’quvchilarni kasb tanlash ishiga tayyorlashning samarasi ko’p jihatdan uni qay darajada politexnizm tamoyillari asosida amalga oshirishga bog’liqdir, ya’ni:

- onglilik tamoyili;

- kasb tanlashda faollik tamoyili;

- mos kelish tamoyili;

- rivojlantirish tamoyili;

Kasb tanlashga yo’llash o’quvchilarga politexik ta’lim tarbiya berish masalasi bilan chambarchas bog’liq.

Ma’lumki, politexnik ta’lim xalq xo’jaligining rivojlantirishning ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy asoslarini tahlil qilish, ishlab chiharish tarmoqlarining istiqboli yo’nalishlarini aniqlashni, bu yo’nalishlarni belgilovchi yangi pedagogik va axborotli texnologiyalarning ilmiy asoslarini o’rganishni nazarda tutadi.

Kasbini to’g’ri tanlash insonga o’z mehnatidan moddiy va ma’naviy qoniqish olish bilan birga, uning ijtimoiy mavqeining yuksak bo’lishini ta’minlaydi (10-shakl)da ifodalangan.

Kasb tanlashga yo’llash – umumiy o’rta ta’lim maktablarining eng muhim vazifalaridan biridir. Lekin boshqa vazifalar, ya’ni politexnika ta’limi, dunyoharash asoslarini tarkib toptirish, mehnat tarbiyasi va boshqalar xam u bilan yonma-yon turadi. SHuning uchun kasb tanlashga yo’llash sistemasi bir sistemachasi sifatida harab chiqilishi mumkinki, undan yosh avlodga ta’lim va tarbiya berishning xamma asosiy vazifalari hal etiladi. Masalaga bunday yondashish kasb tanlashga yo’llashning boshqa sistemalari bilan aloqa o’rnatishni ularning bir-biriga ta’sirini hamda mazkur sistema uchun o’ziga xos tomonlarini aniqlashni nazarda tutadiki, buning butun sistemasi vazifasiga ma’lum xissa bo’lib qo’shilishini ta’minlaydi.

Kasb tanlashga yo’llash ishi barcha pedagoglar kollektivi: maktab raxbarlari, sinf rahbari, fan o’qituvchilari va boshqalar tomonidan amalga oshiriladi. SHuning uchun bo’lajak o’qituvchi oliy o’quv yurtida qanday ixtisoslik bo’yicha tayyorgarlik ko’rishidan qat’i nazar, kasb tanlashga yo’llash ishlarini olib borishi kerak.

Ana shu tayyorgarlikni u kelgusida turli yunalishda, ya’ni:

- fan o’qituvchisi sifatida;

- sinf raxbari sifatida;

- maktab raxbaridan biri (direktor, ilmiy bo’lim mudiri yoki maktab direktorining tarbiyaviy ishlar bo’yicha o’rinbosari) sifatida qullashi mumkin.

Pedagogi-psixologik, ilmiy-metodik adabiyotlarni xalk maorifi organlarining direktiv hujjatlarini tahlil qilish ma’lumot olish maqsadida anketalar tarqatish, darslarni, o’qituvchilar, sinf rahbarlarining sinfdan tashharii tadbirlarini kuzatish va ularni tahlili va hakazolar ularning o’qituvchilarni kasb tanlashga yo’llash ishlarning juda xilma-xil va murakkabligini ko’rsatdi. Bu ishlar qo’yidagilar bilan ta’riflanishi mumkin:

Kasb tanlashning ahamiyati to’g’risida, iste’dod haqida qisqacha suhbatlar o’tkazadi, kursning programma metarialini o’rganish, masalalar yechish, individual topshiriqlarni laboratoriya-amaliy ishlarni bajarish protsessida kasblarga qiziqish uyg’otadi:

- kasb tanlashga yo’llash maqsadida o’quvchilarni o’rganadi (kuzatishlar, suhbatlar, o’tkazadi, anketa savollar tarqatib o’zini qiziqtirgan savollarga javob oladi, insho yozdiradi, kasb tanlashga yo’llash kartochkalarini to’ldiradi va hakazo);

- o’quvchilarni ishlab chiharish mehnatiga jalb qiladi, ularning mehnat natijalirini tahlil qiladi:

- o’quvchilarni to’garak mashg’ulotlariga jalb qiladi va ular uchun doklad mavzularini tanlaydi. Bu esa mazkur iqtisodiy rayondagi zarur kasblar bilan tanishtirishga imkon beradi;

- o’qituvchilarni mutaxassislar, ishlab chiharish ilg’orlari bilan uchrashuvlarni tashkil etadi;

- ishlab chiharish obe’ktlariga ekskursiyalar uyushtiradi;

- kasb tanlashga yo’llash mazmuni bilan boyitilgan maktab kechalari, olimpiadalar, konkurslar tashkil etadi va hakazo.

Amaliy mashq’ulot ishlanmalari

1 amaliy mashg`ulot

Mavzu. 2 – mavzu. «Pedagogik-psixologik fanlarni o`qitish metodikasi» fanining predmeti, maqsad va vazifalari

Seminar mashg’ulotning texnologik modeli

Seminarga ajratilgan vaqt – 2 soat	Tinglovchilar soni –
O’quv mashg’ulotining shakli:	Amaliy
O’quv mashg’ulotining tuzilishi:	Metodika tushunchasi Pedagogik-psixologik fanlarni o’qitish metodikasi fanining maqsadi va vazifalari mohiyati . Pedagogik-psixologik fanlarni o’qitish metodikasi fanini boshqa fanlar bilan aloqasi
O’quv mashg’ulotining maqsadi:	Tinglovchilarga pedagogik fanlarni o’qitish metodikasi fanining maqsadi va vazifalari ma’lumot berish.
Pedagogik vazifalar: Mavzuni sharhlash. Mavzuning asosiy maqsadini yoritib berish. Turli nazariyalar bilan tanishtirish. Tayanch tushunchalarni mazmunini yoritib berish. Mavzuni rejalar bo’yicha mazmunini yoritib berish.	O’quv faoliyatining natijalari: Mavzudagi asosiy tushunchalarni aytib berish. Pedagogi-psixologik fanlarini o’qitish metodikasi fanini boshqa fanlar bilan aloqasi haqidagi tushunchalarga ega bo’ladi. “Metodika” tushunchasining ma’nosini anglash.
Ta’lim metodi	Suhbat, «Venn diagrammasi »,»BBB» metodi, «Aqliy xujum» metodi
Ta’limni tashkil etish shakli	suhbat, frontal, umumjamoa
Didiaktik vositalar	Tarqatma material, doska, bo’r
Ta’limni tashkil etish sharoiti	Kompyuter bilan ta’minlangan auditoriya
Nazorat	O’z-o’zini nazorat qilish.

Seminar mashg’ulotining texnologik xaritasi

Bosqich vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Tinglovchi
I-Bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish (20 min).	Mavzu, uning maqsadi, o’quv mashg’ulotlaridan kuti-layotgan natijalar ma’lum qiladi. «Debat» baxs mavzusi.	Eshitib, yozib oladilar. 1.2. «Debat» baxs mavzusi.
II-Bosqich. Asosiy bosqich. Anglash (50 min).	2.1. Tinglovchilarning darsga tayyorgarlik darajasini aniqlash uchun tezkor-savol javob o’tkazish. 2.2. O’qituvchi vizual mate-riallardan foydalangan holda ma’ruzani bayon qiladi. 2.3. «Debat» baxs mavzusi. 2.4. Taqdimot texnologiyasi yordamida asosiy tushunchalar bilan tanishtirish. 2.5. Jalb qiluvchi savollar bilan murojaat qiladi.	2.1. Savollarga birin-ketin javob oladi. 2.2. O’ylaydi va yozib oladi. 2.3. «Debat» baxs mavzusi. 2.4. Sxema va jadvallar mazmunini muhokama qila-di. Savol berib asosiy joy-larni yozib oladi. 2.5. Misollar keltiradi, eslab qoladi.
III-Bosqich. YAkuniy fikrlash bosqichi (10 min).	3.1. «Debat» baxs mavzusining ustunini to’ldirishni so’raydi. 3.2. «Debat» baxs mavzusini bajarish orqali tinglovchilar tasavvurlarini aniqlaydi. 3.3. Mustahkamlash uchun vazifalar beradi.	3.1. «Debat» baxs mavzusini mustaqil bajarib, boshqa tinglovchilarning ishlari bilan taqqoslaydi. 3.2. Topshiriqlarni yozma ravishda bajarib keladilar.

3.Mavzu.Pedagogik fanlar va ularni o’ziga xosliklari

Amaliy mashg’ulotning texnologik modeli

Seminarga ajratilgan vaqt – 2 soat	Tinglovchilar soni –
O’quv mashg’ulotining shakli:	Amaliy
O’quv mashg’ulotining tuzilishi:	Pedagogik fanlar tizimi va ularning o'zaro aloqasi Pedagogi-psixologik sohalarining o'ziga hos hususiyatlari
O’quv mashg’ulotining maqsadi:	Tinglovchilarga pedagogik fanlar va ularni o’ziga xosliklari to’g’risida ma’lumot berish.
Pedagogik vazifalar: Mavzuni sharhlash. Mavzuning asosiy maqsadini yoritib berish. Turli nazariyalar bilan tanishtirish. Tayanch tushunchalarni mazmunini yoritib berish. Mavzuni rejalar bo’yicha mazmunini yoritib berish.	O’quv faoliyatining natijalari: Mavzudagi asosiy tushunchalarni aytib berish. Pedagogik fanlar va ularni o’ziga xosliklari haqidagi tushunchalarga ega bo’ladi. “Metodika” tushunchasining ma’nosini anglash.
Ta’lim metodi	Suhbat, «Debat» strategiyasi,»BBB» metodi, «Aqliy xujum» metodi
Ta’limni tashkil etish shakli	Suhbat , frontal, umumjamoa
Didiaktik vositalar	Tarqatma material, doska, bo’r
Ta’limni tashkil etish sharoiti	Kompyuter bilan ta’minlangan auditoriya
Nazorat	O’z-o’zini nazorat qilish.

Amaliy mashg’ulotining texnologik xaritasi

Bosqich vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Tinglovchi
I-Bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish (20 min).	Mavzu, uning maqsadi, o’quv mashg’ulotlaridan kuti-layotgan natijalar ma’lum qiladi. «FSMU» baxs mavzusi.	Eshitib, yozib oladilar. 1.2. «FSMU» baxs mavzusi.
II-Bosqich. Asosiy bosqich. Anglash (50 min).	2.1. Tinglovchilarning darsga tayyorgarlik darajasini aniqlash uchun tezkor-savol javob o’tkazish. 2.2. O’qituvchi vizual mate-riallardan foydalangan holda ma’ruzani bayon qiladi. 2.3. «Bumerang» baxs mavzusi. 2.4. Taqdimot texnologiyasi yordamida asosiy tushunchalar bilan tanishtirish. 2.5. Jalb qiluvchi savollar bilan murojaat qiladi.	2.1. Savollarga birin-ketin javob oladi. 2.2. O’ylaydi va yozib oladi. 2.3. «FSMU» baxs mavzusi. 2.4. Sxema va jadvallar mazmunini muhokama qila-di. Savol berib asosiy joy-larni yozib oladi. 2.5. Misollar keltiradi, eslab qoladi.
III-Bosqich. YAkuniy fikrlash bosqichi (10 min).	3.1. «FSMU» baxs mavzusining ustunini to’ldirishni so’raydi. 3.2. «FSMU» baxs mavzusini bajarish orqali tinglovchilar tasavvurlarini aniqlaydi. 3.3. Mustahkamlash uchun vazifalar beradi.	3.1. «FSMU» baxs mavzusini mustaqil bajarib, boshqa tinglovchilarning ishlari bilan taqqoslaydi. 3.2. Topshiriqlarni yozma ravishda bajarib keladilar.

4.Mavzu. Zamonaviy didaktik konsepsiya

Seminar mashg’ulotning texnologik modeli

Seminarga ajratilgan vaqt – 2 soat	Tinglovchilar soni –
O’quv mashg’ulotining shakli:	Amaliy
O’quv mashg’ulotining tuzilishi:	1. Rivojlantiruvchi ta’limning asosiy konsepsiyasining tavsifi
O’quv mashg’ulotining maqsadi:	Tinglovchilarga zamonaviy didaktik konsepsiya haqida ma’lumot berish.
Pedagogik vazifalar: Mavzuni sharhlash. Mavzuning asosiy maqsadini yoritib berish. Turli nazariyalar bilan tanishtirish. Tayanch tushunchalarni mazmunini yoritib berish. Mavzuni rejalar bo’yicha mazmunini yoritib berish.	O’quv faoliyatining natijalari: Mavzudagi asosiy tushunchalarni aytib berish. . Rivojlantiruvchi ta’limning asosiy konsepsiya haqidagi tushunchalarga ega bo’ladi.
Ta’lim metodi	Suhbat, «Debat» strategiyasi,»BBB» metodi, «Aqliy xujum» metodi
Ta’limni tashkil etish shakli	Ma’ruza, frontal, umumjamoa
Didiaktik vositalar	Tarqatma material, doska, bo’r
Ta’limni tashkil etish sharoiti	Kompyuter bilan ta’minlangan auditoriya
Nazorat	O’z-o’zini nazorat qilish.

Seminar mashg’ulotining texnologik xaritasi

Bosqich vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Tinglovchi
I-Bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish (20 min).	Mavzu, uning maqsadi, o’quv mashg’ulotlaridan kuti-layotgan natijalar ma’lum qiladi. «Debat» baxs mavzusi.	Eshitib, yozib oladilar. 1.2. «Debat» baxs mavzusi.
II-Bosqich. Asosiy bosqich. Anglash (50 min).	2.1. Tinglovchilarning darsga tayyorgarlik darajasini aniqlash uchun tezkor-savol javob o’tkazish. 2.2. O’qituvchi vizual mate-riallardan foydalangan holda ma’ruzani bayon qiladi. 2.3. «Debat» baxs mavzusi. 2.4. Taqdimot texnologiyasi yordamida asosiy tushunchalar bilan tanishtirish. 2.5. Jalb qiluvchi savollar bilan murojaat qiladi.	2.1. Savollarga birin-ketin javob oladi. 2.2. O’ylaydi va yozib oladi. 2.3. «Debat» baxs mavzusi. 2.4. Sxema va jadvallar mazmunini muhokama qila-di. Savol berib asosiy joy-larni yozib oladi. 2.5. Misollar keltiradi, eslab qoladi.
III-Bosqich. YAkuniy fikrlash bosqichi (10 min).	3.1. «Debat» baxs mavzusining ustunini to’ldirishni so’raydi. 3.2. «Debat» baxs mavzusini bajarish orqali tinglovchilar tasavvurlarini aniqlaydi. 3.3. Mustahkamlash uchun vazifalar beradi.	3.1. «Debat» baxs mavzusini mustaqil bajarib, boshqa tinglovchilarning ishlari bilan taqqoslaydi. 3.2. Topshiriqlarni yozma ravishda bajarib keladilar.

.4Mavzu. Zamonaviy didaktik konsepsiya

Amaliy mashg’ulotning texnologik modeli

Seminarga ajratilgan vaqt – 2 soat	Tinglovchilar soni –
O’quv mashg’ulotining shakli:	Amaliy
O’quv mashg’ulotining tuzilishi:	Shaxsni rivojlantiruvchi ta’im nazariyasining ishlab chiharishga zamonaviy yondashuvlar
O’quv mashg’ulotining maqsadi:	Tinglovchilarga zamonaviy didaktik konsepsiya haqida ma’lumot berish.
Pedagogik vazifalar: Mavzuni sharhlash. Mavzuning asosiy maqsadini yoritib berish. Turli nazariyalar bilan tanishtirish. Tayanch tushunchalarni mazmunini yoritib berish. Mavzuni rejalar bo’yicha mazmunini yoritib berish.	O’quv faoliyatining natijalari: Mavzudagi asosiy tushunchalarni aytib berish. Shaxsni rivojlantiruvchi ta’im nazariyasi haqidagi tushunchalarga ega bo’ladi. “Ta’lim nazariyalari” tushunchasining ma’nosini anglash.
Ta’lim metodi	Suhbat, «Debat» strategiyasi,»BBB» metodi, «Aqliy xujum» metodi
Ta’limni tashkil etish shakli	Ma’ruza, frontal, umumjamoa
Didiaktik vositalar	Tarqatma material, doska, bo’r
Ta’limni tashkil etish sharoiti	Kompyuter bilan ta’minlangan auditoriya
Nazorat	O’z-o’zini nazorat qilish.

Amaliy mashg’ulotining texnologik xaritasi

Bosqich vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Tinglovchi
I-Bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish (20 min).	Mavzu, uning maqsadi, o’quv mashg’ulotlaridan kuti-layotgan natijalar ma’lum qiladi. «Debat» baxs mavzusi.	Eshitib, yozib oladilar. 1.2. «Debat» baxs mavzusi.
II-Bosqich. Asosiy bosqich. Anglash (50 min).	2.1. Tinglovchilarning darsga tayyorgarlik darajasini aniqlash uchun tezkor-savol javob o’tkazish. 2.2. O’qituvchi vizual mate-riallardan foydalangan holda ma’ruzani bayon qiladi. 2.3. «Debat» baxs mavzusi. 2.4. Taqdimot texnologiyasi yordamida asosiy tushunchalar bilan tanishtirish. 2.5. Jalb qiluvchi savollar bilan murojaat qiladi.	2.1. Savollarga birin-ketin javob oladi. 2.2. O’ylaydi va yozib oladi. 2.3. «Debat» baxs mavzusi. 2.4. Sxema va jadvallar mazmunini muhokama qila-di. Savol berib asosiy joy-larni yozib oladi. 2.5. Misollar keltiradi, eslab qoladi.
III-Bosqich. YAkuniy fikrlash bosqichi (10 min).	3.1. «Debat» baxs mavzusining ustunini to’ldirishni so’raydi. 3.2. «Debat» baxs mavzusini bajarish orqali tinglovchilar tasavvurlarini aniqlaydi. 3.3. Mustahkamlash uchun vazifalar beradi.	3.1. «Debat» baxs mavzusini mustaqil bajarib, boshqa tinglovchilarning ishlari bilan taqqoslaydi. 3.2. Topshiriqlarni yozma ravishda bajarib keladilar.