Педагогик институтлари учун дарслик

 
Баъзи с¢з šиличдан
¢ткир б¢лади. 
Муќаммад
Зеќний. 

---

62 
¡қитишнинг қизиқтирувчи методлари 
Маълумки, информатика ўқув предметининг асосий вазифаси 
ўқувчиларни замонавий «Информатика» фанининг баъзи бир умумий 
ђоялари 
билан 
таништириш, 
информатиканинг 
амалиётдаги 
татбиқини ва компьютерларнинг замонавий ќаётдаги аќамиятини очиб 
беришдан иборат. Лекин, дидактик тамойилларни ќисобга олган 
ќолда, ўқувчиларга нафақат фактларнинг қатъий илмий баёнини 
бериш, балки ўқитишнинг турли қизиқарли методларини ќам қўллаш 
лозим.
Масалан, кўпчиликка маълум ва оммабоп бўлган кроссворд 
ўйини болаларда қизиқиш уйђотиши табиийдир. Кроссворд 
кўринишидаги сўров шакли ўқувчилар учун ќар доим қизиқарли ва 
ўзига тортадиган методдир. Ушбу ўйинга ўқувчилар шу даражада 
киришиб кетадиларки, ќатто, ўзлари ќам информатиканинг турли 
мавзулари бўйича кроссвордлар тузишлари мумкин. Мустақил 
ижодий фаолиятнинг бундай шакли фойдали бўлиши билан бирга, 
фақатгина кучли ўқувчиларнигина эмас, балки кучсизларни ќам 
қамраб олади. 
Бошқа ўқув предметларидан паст ўзлаштирувчи ўқувчилар 
кўпинча информатика дарсида яхши ва тиришқоқ ўқувчиларга 
айланадилар. Кроссвордлар, ребуслар ва бошқотирмалар содда бўлиш 
билан бирга, машќур олимлар, алломалар исмларига, махсус 
атамаларга диққатини жалб этишнинг самарали воситаси ќамдир.
¡йинли 
вазият, 
кроссворд 
ва 
ребусларни 
ечишдаги 
қийинчиликларни енгиб ўтиш ўқувчиларни шундай ўзига тортадики, 
беихтиёр уларни информатика соќасидаги билимларини тўлдиришга 
ундайди. 

---

63 
Ўқитишнинг интерфаол методи 
«Кадрлар тайёрлаш миллий дастри»да ўсиб келаётган авлодни 
мустақил фикрлайдиган қилиб тарбиялаш вазифаси қўйилган. Ушбу 
масаланинг ќал этилиши кўп жиќатдан ўқитишнинг интерфаол 
методларини қўллашга ќам бођлиқ. 
Аввало "интерфаол (интерактив)" тушунчани аниқлаштириб 
олайлик. "Интерактив" деган сўз инглизча "interact" сўзидан келиб 
чиққан. "Inter" – ўзаро, "act" – иш кўрмоқ, ишламоқ деган маъноларни 
англатади. Шундай қилиб, интерфаол ўқитиш – бу, авваламбор 
мулоқотли ўқитиш бўлиб, жараённинг боришида ўқитувчи ва ўқувчи 
орасида ўзаро таъсир амалга оширилади. 
Интерфаол ўқитишнинг моµияти ўқув жараёнини шундай 
ташкил этадики, унда барча ўқувчилар билиш жараёнига жалб 
қилинган бўлиб, эркин фикрлаш, таќлил қилиш ва мантиқий фикр 
юритиш имкониятларига эга бўладилар. 
Билиш жараёнида ўқувчиларнинг биргаликдаги фаолияти 
деганда, уларни ќар бирининг ўзига хос алоқада индивидуал ќисса 
қўшиши, ўзаро билимлар, ђоялар ва фаолият усуллари билан 
алмашинишлари тушунилади. Шу билан бирга, буларнинг ќаммаси 
ўзаро хайрихоќлик ва қўллаб – қувватлаш муќитида амалга 
оширилади. Бу эса ўз навбатида янги билимларни олишгагина 
имконият бермасдан, балки билиш фаолиятининг ўзини ќам