Педагогик институтлари учун дарслик

 
 
 
 
 
1.
¡қитиш шакллари деганда нимани тушунасиз? ¡қитиш 
шаклларини таърифланг. 
2.
Қандай фаол ўқитиш шакллари сизга маълум?
3.
Информатикани ўқитишда қандай ўқитиш шаклларидан 
фойдаланилади? 
 Мавзунинг асосий тушунчалари 
¡šитишнинг ташкилий шакллари деганда ¢šитувчи ва ¢šувчининг 
¢заро муносабатларини ташкил этиш й¢ллари тушунилади. 
«Информатика» фанини ¢šишнинг асосий шакллари: маъруза, 
амалий машђулот, лаборатория машђулоти. 
 
Саволлар 

---

59 
 

Œšитиш методлари 

¡šитишнинг šизиšтирувчи методлари 

Œšитишнинг интерфаол методлари 

«Информатика» фанидан ¢šу
в
в
ч
ч
и
и
л
л
а
а
р
р
 
 
б
б
и
и
л
л
и
и
м
м
и
и
н
н
и
и
 
 
н
н
а
а
з
з
о
о
р
р
а
а
т
т
 
 
š
š
и
и
л
л
и
и
ш
ш
 

 
 
4.
«Информатика» 
фаниниг 
битта 
мавзуси 
бўйича 
лаборатория ишларини тузиб беринг. 
 
 
 
 
«Информатика» фанини ўқитишнинг методлари 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6 
мавзу 

---

60 
Ў
қитиш методлари 
¡қитиш методи (грекча metodos – бирор нарсага йўл сўзидан) – 
бу таълим ва тарбия воситаси сифатидаги ўқитиш мақсадларига 
эришишга йўналтирилган ўқитувчи ва ўқувчининг бир-бири билан 
бођланган фаолиятининг тартибланган методларидир. 
¡қитиш методлари муаммосини қисқача «қандай ўқитиш 
керак?» деган савол ёрдамида ифода қилиш мумкин. Лекин шуни 
эътироф этиш лозимки, ушбу саволга жавоб олиш учун «Нима учун 
ўқитиш керак? «Нималарни ўқитиш керак?» ва «Кимларни ўқитиш 
керак?» каби саволлар бўйича етарлича ахборотга эга бўлиш керак. 
Ана шундагина ўқитиш мақсади ва мазмунига, ўқувчиларнинг 
фикрлаш фаолияти даражасига тўлиқ жавоб бера оладиган ўқитиш 
методларини танлаш масаласи ќал этилиши мумкин. 
¡қитишнинг мақсад ва вазифалари ўқитиш методини ягона 
равишда аниқламайди. Маълум бир мазмун бир неча метод билан 
ўрганилиши мумкин. Бунда албатта ќар бир метод ёрдамида ўқитиш 
мақсадларига эришилади.
¡қитиш методлари кўп қирралидир. Шу сабабли ќам уларни 
кўплаб таснифлари мавжуд. Бу таснифларда методлар бир ёки бир 
нечта белгилар бўйича жамланади. 
Анъанавий тасниф - умумий белги сифатида билим манбаи 
олинади. 
Амалий метоари – тажриба, машқлар, мустақил иш, лаборатория 
иши ва бошқалар. 
Кўргазмали методлар – иллюстрация, амалиётни кузатиш ва 
бошқалар. 
Ођзаки методи – тушунтириш, ќикоя қилиш, суќбат, маъруза ва 
бошқалар. 

---

61 
Китоб Билан ишлаш методлари – ўкиш, тез кўриб чиқиш, баён 
этиш, қайта сўзлаб бериш, конспект ёзиш ва бошқалар. 
Ќозирги кунда академик Ю. К. Бабанский тавсия этган 
таснифлаш кенг тарқалгандир: 
–
ўқув–билиш фаолиятини ташкил этиш ва амалга ошириш 
методлари; 
–
ўқув–билиш фаолиятини назорат ва ўз–ўзини назорат қилиш 
методлари; 
–
ўқув–билиш фаолиятини ра²батлантириш ва мотивация 
методлари; 
-
ўқув–тарбия 
жараёнида 
ўқитиш 
методлари 
қуйидаги 
функцияларни бажариши маълум; 
–
ўргатувчи (метод ёрдамида ўқитиш мақсадига эришилади); 
–
ривожлантирувчи 
(метод 
ёрдамида 
ўқувчилар 
ривожланишининг у ёки бу суръати (темпи) ва даражаларига 
эришилади); 
–
тарбиявий (метод ёрдамида тарбия натижалари олдиндан 
белгиланади); 
–
истак 
ту²дирувчи 
ёки 
мотивация 
(ўқитувчи 
учун 
метод ўқувчида ўқиш учун 
истак ту²дирувчи ва билиш 
фаолиятини ра²батлантирувчи 
восита бўлиб µизмат қилади);
–
назорат–коррекцион 
(метод 
ёрдамида 
ўқитувчи 
ўқув 
жараёнининг 
бориши 
ва 
натижаларини тахлил қилади).