Pedagogik fanlarni o’qitishda ta’limning texnik vositalaridan foydalanish

«O’qitishning tehnik vositalari» fanini urganishdan maksad talabalarni zamo- naviy tehnik vositalarni kullashning pedagogik asoslari, bilimlari bilan kurollantirish va ularni amaliy ish faoliyatida samarali kullashga urgatishdir. O’qitishning tehnik vositalari mahsus didaktik materiallar (ahborot manbala- ri) va kurilmalar (turli hil apparatlar va mashinalar) majmuidan iborat bulib, ukitish jarayonida tugri va teskari boglanish kanallarini jadal ishla- shini taьminlaydi.
O’qitishning tehnik vositalari fanini urganish va uni ukuvchilar tomonidan mashgulotlarda kullash kuyidagi imkoniyatlarni beradi:
- ko’rgazmalilik principini ukitish jarayonida samarali kullash;
- uzatiladigan ahborotni optimallashtirish;
- o’quvchilarga bilim, ukuv va kunikmalarni uzlashtirish samaradorligini oshirish;
- o’qitish tehnik vositalarini asosiy vazifasi - ukitish jarayonini samaradorligini oshirishdir.
Ma'lumki, hozirgi vaktda dars - ta'limning asosiy shaklidir. Dasr jarayo- nida ukituvchining faoliyati asosiy ahdmiyatga ega. Ukituvchi ukuvchiga uz predme- ti buyicha muayyan ma'lumotlarni etkazish bilangina cheklanib kolmay, ularni idrok kilishga, mustakil ishlashga urgatmogi lozim. Ana shu muammolarni h,al kilishda tehnik vositalar va eletron hdsoblash tehnikasining roli kattadir.
Didaktikaning barcha principlari tehnik vositalardan foydalanib tash- kil kilingan ukuv-tarbiya jarayonida yukori samara beradi. Ukuv jarayonini tash- kil etishdagi barcha pedogogik talablar ana shu didaktika principlarida uz ifodasini topadi. Shu principlar asosida tehnik vositalardan foydalanilgan- dagina kuzlangan maksadga erishish mumkin.
Pedogog-olimlarning izlanishlari ta'limning tehnik vositalari va hdsoblash tehnikasi yordamida didaktikaning kuyidagi masalalarini h,al kilishga erishish mumkinligini kursatdi:
- ta'limning ilmiylik va sistemaliligini ta'minlash;
- kurgazmalilikni oshirish;
- ukuvchilarning bilim olishga ishtiyokini oshirish;
- ukuvchilarning chukur va mustahdam bilim olishini ta'minlash;
- ukuv materialni urganish va uzlashtirish sur'atini tezlashtirish;
- ta'limni individuallashtirish;
- bilimlarning uzlashtirilishini nazorat kilish sistemasini amalga oshirish;
- ma'lumotni uzatish va ukuvchi tomonidan kayta ishlash sur'atini oshirish;
- ukuvchilarning darsga bulgan e'tiborini kuchaytirish;
- ukuvchilarda mustakil bilim olish malaka va kunikmalarini hrsil kilish.
Kurgazmalilikning ilmiy asoslari rus olimi I.P. Pavlov tomonidan ishlab chikilgan. Bu nazariya olim tomonidan kiritilgan birinchi va ikkinchi signal sistemalariga asoslangan. Pavlov fikricha hdssiyot, kabul kilish va tasavvur etish tuygulari hodisa va predmetlarning tashki tomonini in'ikos etadi. Hodisalarning ichki uzaro alokasi esa bilish jarayonining ikkinchi pogonasi bulmish tafakkur kilish orkali amalga oshadi. Mana shu ^ollarni e'tiborga ogandagina ta'lim jarayonini muvaffakkiyatli amalga oshirish mumkin.
Ahborotni uzatish va kabul kilishda ishlatiladigan tehnik vositalar va- zifasi, tuzilishi, ishlash principi, uning odam sezgi organlariga ta'siri, ukituvchi bilan ukuvchi urtasida «kaytar alokani» ta'minlashi va boshka hususi- yatlariga kura klassifikaciya kilinadi (1-jadval).