Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

V МАВЗУ. КОРХОНАНИНГ ИЖТИМОИЙ РИВОЖЛАНИШИ -
ПЕРСОНАЛ БОШҚАРУВИНИНГ АСОСИ 
 
1. Бошқариш объекти бўлган корхонанинг ижтимоий ривожланиши 
 
Персонални бошқаришнинг зарур объекти – корхонанинг ижтимоий 
муҳитини ривожлантиришдир.
Бу муҳитни турли демографик ва касб-малака белгиларига эга бўлган 
персоналнинг ўзи, корхонанинг ижтимоий инфратузилмаси ва ходимларнинг 
меҳнат ҳаёти сифатини маълум даражада белгилаб берадиган нарсаларнинг 
ҳаммаси.
Ижтимоий муҳит корхона фаолияти ва иқтисодий томонлари билан 
узвий равишда ўзаро боғлиқ бўлиб, улар билан биргаликда бир бутунликни 
ташкил этади. Корхонанинг ижтимоий ривожланиши унинг ижтимоий 
муҳитидаги ижобий томонга бўлган ўзгаришларни англатади.
Корхоналарда ижтимоий ривожланиш биринчи навбатда қуйидагиларга 
қаратилиши керак: 

персоналнинг ижтимоий тузилишини такомиллаштириш, унинг де-
мографик ва касб-малака таркибини яхшилаш, уларнинг умум таълим ва ма-
даний-техник савиясини ошириш; 

ишлаб чиқариш жараёнида эргономик санитария-гигиена ва бошқа 
шарт-шароитларини, ходимлар меҳнатини муҳофаза қилиш ва уларнинг 
хавфсизлигини таъминлаш; 

самарали меҳнатни, ишга бўлган ташаббускорлик-ижодий муноса-
батни, ҳамкорликдаги гуруҳий ва якка тартибдаги меҳнат натижалари учун 
бўлган жавобгарликни моддий ва маънавий рағбатлантиришни ташкил этиш; 

жамоада соғлом ижтимоий-психологик вазиятни, шахслараро ва гу-
руҳлараро энг мақбул алоқаларни вужудга келтириш ва қўллаб-қувватлаш; 

ходимларнинг батартиб ва дўстона ишлашига, ҳар бир шахснинг 

---

47 
ақлий ва ахлоқий потенциалини (салоҳиятини) очиб беришга, биргаликда 
амалга ошириладиган меҳнатда қониқиш ҳосил қилишга шароит яратиш; 

ходимларнинг ижтимоий суғурталанишини, уларнинг ижтимоий ка-
фолатлари ва фуқаролик ҳуқуқларига риоя қилинишини таъминлаш; 

ҳар бир ходим ва уларнинг оилаларида турмуш даражасини таъмин-
лаш, уй-жой ва маиший шинамликка бўлган, озиқ-овқат маҳсулотларига, 
саноат моллари ва хилма-хил хизматларга бўлган эҳтиёжларини қондириш, 
дам олиш вақтидан унумли фойдаланиш имконини яратиш ва ҳоказо. 
Ижтимоий бошқариш ўзининг вазифасига кўра фақат инсон ва унинг 
камолотига қаратилади. Унинг асосий вазифаси корхона ходимлари учун за-
рур бўлган меҳнат ва турмуш шароитларини яратиб бериш, уларнинг доимий 
равишда яхшиланиб боришига эришишдан иборат бўлиб, у мамлакатимизда 
олиб борилаётган иқтисодий ислоҳотлар билан боғлиқдир. 
Корхонанинг ижтимоий ривожланишини бошқариш ижтимоий муаммо-
ларни илмий ёндашув, ижтимоий жараёнларнинг содир бўлиш қонуниятла-
рини билиш, аниқ аналитик ҳисоб-китоб ва текшириб кўрилган ижтимоий 
нормативлар асосида ҳал қилиш имконини берадиган усуллар, йўллар, 
тадбирлар йиғиндисидан иборатдир.