Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

VI МАВЗУ. КАДРЛАР ТИЗИМИДАГИ ЯНГИЛИКЛАРНИ 
БОШҚАРИШ 
 
1. Кадрлар тизимидаги инноватиканинг асосий тушунчалари 
 
Персонал соҳасидаги инновация тушунчасига қуйидагиларни киритиш 
мумкин: 
Кадрлар тизими (КТ) – ижтимоий-иқтисодий тизимнинг марказий ва ан-
ча мураккаб ташкил этилган кичик тизимидир.
Мазкур тизим меҳнат потенциалини, унинг турли таркибий қисмлари 
бўлган кадрлар, уларнинг мақсадлари, фаолият кўрсатиш ва ривожланиш 
нормалари ҳамда механизмларини қамраб олади. 
Кадрларнинг ва КТнинг ривожланиши – бу уларнинг миқдор ва сифат 
жиҳатидан ривожланиши, янги мақсадлар, вазифалар, касб-малака ва комму-
никация мезонлари билан тузилиши, бошқарув субъекти ва усуллари билан 
янги ҳолатга ўтишидир. 
Кадрлар инновацияси икки асосни: 
1)
кадрлар тизимига янги элемент ва усулларни киритишни; 
2)
кадрлар тизимидан эскириб қолган элемент, шакл ва усулларни чиқа-
риб ташлашни назарда тутади. 
Кадрларга янгиликларнинг табиатини, мазмуни ва ўзига хос хусусиятла-
рини тушуниш, шунингдек республикада кадрлар тизимининг ҳозирги аҳво-
лини тушуниш учун кадрлар тизимининг ривожланиши, регресси (орқага ке-
тиши), стагнацияси (бир жойда туриши), танлиги ва барқарорлиги каби ту-
шунчаларни тушуниш учун жуда муҳимдир.
КТнинг ривожланиши – бу мазкур тизимнинг анча такомиллашган ва 
самарали шаклларига, мақсадларга, тузилиш ва усулларга ўтишдан иборат-
дир. Бунга доимий изланиш, кадрлар соҳасидаги янгиликларни ишлаб чиқиш 
ва амалга ошириш негизида эришилади. 

---

53 
КТнинг орқага кетиши – бу илгари эришилган даражанинг туррунлиги, 
пасайиши, фаолиятнинг янги вазифаларини таъминлаш ҳобилиятининг ка-
майиши, кадрларнинг таназзули, ўз умрини яшаб бўлган кадрларга ва кадр-
лар билан ишлаш усулларига қайтишдир. Кадрлар тизимининг орқага кетиши 
тушунчаси билан кадрлар тизимининг танглиги тушунчаси богяикдир. 
КТнинг танглиги – унинг энг муҳим мақсадлари, вазифалари, тузилиши, 
фаолият кўрсатиш ва ривожланиш шакллари ҳамда усулларининг бузилиши 
ва издан чиқиши бўлиб, натижада муҳим кадрлардан ажралиб қолиш ёки бу-
нинг хавфи тушинилади. 
КТнинг секинлашуви – унинг фаолияти ва ривожланишининг секинла-
шуви, мазкур вақт мобайнида тизим мақсадлари ва ҳтиёжларига мос келмай 
қолиши. 
КТнинг барқарорлашуви – кадрлар тизими мақсадлари, вазифалари, ту-
зилиши, шакл ва усулларини доимий барқарор ҳолатга келтиришдир.
У қуйидагиларни таъминлайди: 
а) тизимнинг нормал фаолият кўрсатиши ва ривожланиши (янги кадрлар 
тизими ташкил этилганда ёки кадрлар тизимида кенг миқёсли янгиликлар 
жорий этилгандан кейин); 
б) КТнинг ташкилотнинг барқарор ишлаши учун энг кам йўл қўйилади-
ган нормалар даражасида фаолият кўрсатиши (кадрлар тизимининг тан-
гликдан чиқишида). 
КТнинг фаолият кўрсатиши – қарор топган миқдор ва тузилишдаги 
кадрлар фаолиятининг барқарорланиб туришидир. У муайян (ўзгармас) нор-
малар ва қоидаларга асосланади ҳамда кадрлар таркибининг оддий тақор 
ишлаб чиқарилиши, аввалги сифатдаги персонални бошқариш мақсадлари ва 
усуллари билан ажралиб туради. 
Куриниб турибдики, кадрлар ва КТнинг фаолиятидан фарқли улароқ, 
уларнинг ривожланиши уларнинг жиддий згаришини, янгиланиб туришини, 

---

54 
инновационкадрлар менежменти усуллари ёрдамида, янгича сифат даражаси-
га ўтишини англатади. 
КТ янгилаш ва ривожлантириш жараёнларини тавсифлаб, КТни эволю-
цион ва радикал янгилаш тушунчаларига таъриф бериш зарур. 
Кадрлар ва КТнинг эволюцион ривожланиши – бу уларнинг секин-аста 
ўзгариб бориши, кадрларга оид эволюцион типдаги маҳаллий ва стандарт ян-
гиликларни киритиш йўли билан янгиланишдир. Бу ерда мисол тарикасида 
пенсия ёшидаги кўп миқдордаги ходимларни оз миқдордаги янги, ишчан ва 
малакали ходимлар билан секин-аста алмаштиришни келтириш мумкин. 
Кадрлар ва КТнинг радикал-интенсив ривожланиши ва янгиланиши – 
кадрларга оид радикал янгиликларни жорий қилиш йўли билан нисбатан 
қисқа вақт ичида уларни тубдан узгартиридир. Бу жараёнлар кадрлар тизими-
нинг даражаси, ижодий потенциали, касб-малака, тузилиши, мақсадлари, ва-
зифалари ва усулларида чуқур сифат ўзгаришларини амалга оширишдан 
иборатдир.