A toshmatov, sh sh. Magzumova

abstinent sindrom
belgilari bilan namoyon 
bo'luvchi nosog'lom reaksiya yuzaga keladi. Odatda, mastlikdan keyingi 
kuni ertalab tushkunlik, xavotir, uringanlik hissi, umumiy holsizlik 
kuzatiladi. Shuningdek, bosh og'rig'i, ko'p terlash, taxikardiya, qo'llarda 
tremor paydo bo'ladi. Tungi vaqtda uyqusizlik, dahshatli tushlar bemorni 
bezovta qiladi. Abstinensiya holatida ko'pincha yurak faoliyatining buzilishi, 
tutqanoq xurujlari kuzatiladi. Yaqqol abstinent sindrom darajasi turlicha 
bo'ladi, ammo har qanday holatda ham navbatdagi alkogol miqdorini 
qabul qilish abstinent holatni sezilarli kamaytiradi yoki butunlay bartaraf 
etadi. Ko'pincha og'ir abstinensiya fonida alkogol psixozlari rivojlanadi. II 
bosqichda alkogolga tolerantlik eng yuqori darajaga yetadi.
Surunkali alkogol intoksikatsiyasi, odatda, bemorlarda sezilarli shaxs 
o'zgarishlariga olib keladi va bu I bosqichdan boshlanib, III bosqichda 
o'zining maksimal rivojlanish cho'qqisiga yetadi. O'ziga xos alkogol 
degradatsiyasi rivojlanib, uning uchun yolg'onchilik, qo'pollik, sinizm,
82

---

iroda, xotira buzilishlari, ish qobiliyatining pasayishi, antisotsial xulq- 
atvor kuzatilishi hos. Alkogolizmda ko'pincha ichki a ’zolarning og 'ir 
zararlanishlari ham kuzatQadi. Jigarda ortga qaytmas o ‘zgarishlar (alkogol 
tsirrozlari), m e’da-ichak traktida (gastritlar, oshqozon va o ‘n ikki barmoq 
ichak yaralari) yuzaga keladi, yurak (miokard distrofiyasi), o ‘pka, jinsiy 
a ’zolar zarar ko'radi — alkogolizmning eng ko ‘p uchraydigan sim ptomi 
impotensiya rivojlanadi. Jigar faoliyatining buzilishlari natijasida I II
bosqichda tolerantlik pasayadi. Bemorlar uncha ko‘p bo‘lmagan alkogol 
miqdoridan ham mast bo‘la boshlaydilar. Bu bosqichda ko‘pincha serebral 
buzilishlar, tutqanoq xurujlari, falajliklar rivojlanadi. Alkogol iste’mol 
qiluvchilar orasida o ‘lim ko‘rsatkichi o'rtach a o ‘lim ko‘rsatkichidan 3 
marta yuqori.
K o‘pincha alkogolizm kechishida mayzadaliklar (yovuz mastliklar) 
kuzatiladi. Bemorlar, og‘iriashib borayotgan abstinensiya bilan boshqa 
usullarda kurasha olmaganliklari sababli, kundan kunga takror va takror 
alkogol qabul qilishga m ajbur bo‘ladilar. U lar ishlarini tashlaydilar, oxirgi 
sarmoyalarini ichib qo ‘yadilar, o'zlarining va birovlarning buyumlarini 
sotadilar, jinoyatlar sodir qilishlari m umkin. «Mayzadaliklar» paydo 
bo‘lishi alkogolizmning II bosqichi uchun xosdir. Ular bir necha sutkadan 
haftalaigacha davom etishi mumkin. «Mayzadalik» holatidan bemorlar, 
odatda, o'zlari mustaqil chiqa olmaydilar. Bu holatlarda ularni psixiatriya 
yoki narkologiya statsionarlariga gospitalizatsiya qilish lozim.
Ba’zida «mayzadalik»Ii mastlik mayl buzilishlarining bir shakli sifatida 
kuzatiladi. Odatda, bem orlar spirtli ichimliklarga moyilligi b o ‘lmagan 
hollarda va hatto aksincha undan jirkanish paydo bo‘lganda ham, bu holat 
alkogolga yengib bo ‘lmas moyillik davrlari bilan navbatm a-navbat 
almashinib turadi va bu to ‘xtatib bo ‘lmas ichkilikbozlikka olib, keladi. 
Bunday nisbatan kam uchraydigan holatlar dipsomaniya deb nomlanadi.