A toshmatov, sh sh. Magzumova

Uzoqlashgan asoratlar davrida
bemorlarda nevrozsimon simptomatika 
kuzatiladi. U lar yuqori q o ‘zg‘aluvchanlikni namoyon qiladilar, tez 
charchaydilar, turli hidlar, tovushlami коЧага olmaydilar. Ish qobiliyatlari, 
diqqatni jamlash qobiliyati, xotira pasayadi. Ko'pincha uyqu buzilishlari, 
doimiy bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, quloqlarda shovqin, tilda va oyoq- 
qollarda tremor kuzatiladi. Keyinchalik ba’zi bemodarda bu belgilar fonida 
tutqanoq xurujlari, gallutsinatsiyalar, vasvasa, yaqqol affektiv buzilishlar 
bilan kechuvchi psixotik holatlar yuzaga keladi. Bosh miya to ‘qimasining 
sezilarli zararlanishi bilan sodir bo‘lgan lat yeyishlarda, uzoqlashgan 
asoratlar davrida bem om ing intellektual qobiliyatlari, xotirasi keskin 
pasayishi mumkin. Bu holat travmatik aqli zaiflik deb nomlanadi.
Ochiq bosh miya travmalarida um um an patologik buzilishlaming 
analogik dinamikasi kuzatiladi. Agar ochiq travma bosh miya moddasining 
kesib o4uvchi zararlanishi bilan (bosh miya qattiq pardasining butunligi 
buzilishi bilan) kuzatilsa, kasallikning kechishi miya ichi infeksiyasi 
bilan asoratlanishi mumkin. Meningitlar, menigoensefalitlar, bosh miya 
abssesslari shaklidagi asoratlar, odatda, shu zahoti yuzaga kelmaydi, 
balki o4kir, yoki hatto kechki davrda rivojlanadi. Bunda deliriy yoki 
amensiya klinikasi bilan kechuvchi psixozlar kuzatiladi.
Davolarh.
0 4 k ir davrda bemoiga to iiq tinchlik holatini ta ’minlash 
zarur. Albatta, qat’iy yotoq tartibi bo‘lishi lozim. Degidratatsion terapiya 
tavsiya qilinadi. Ochiq travmalarda — antibiotiklar qo'llaniladi. Qo‘zg‘alish 
holatida xloralgidrat klizm alarda, o ‘tk ir travm atik psixozalarda — 
neyroleptiklar (aminazin, galoperidol) tayinlanishi zarur. Bemorlar bosh 
miya travm alarining uzoqlashgan davrida jism oniy va em otsional 
zo'riqishdan o ‘zlarini ehtiyot qilishlari kerak. Alkogol iste’mol qilish 
qat’iy taqiqlanadi. Uning hatto kichik miqdoriari ham patologik reaksiyalar 
chaqirishi mumkin. Vaqti-vaqti bilan degidratatsion terapiya kurslari (vena 
ichiga 25% magniy sulfat eritmasi — 5 ml 40% glukoza eritmasi— 10 ml 
bilan, diakarb 0,25 g.dan kuniga 2-3 mahal). Yuqori qo'zg'aluvchanlik 
kuzatilganda trankvilizatorlar tayinlanadi.
80

---