A toshmatov, sh sh. Magzumova

Patologik mastlik 
kichik miqdordagi alkogol qabul qilgandan keyin 
o ‘tkir yuzaga keluvchi ongning nam ozshom sim on qorong‘ilashuvi 
shaklidagi, vasvasa, gallutsinatsiyalar, o g 'ir qo ‘zg‘alish holati bilan 
kechuvchi ruhiy faoliyatning buzilishi bilan belgilanadi. Bem orlar bu
6 - № 95
81

---

holatda juda xavfli bo‘lib, agressiv harakatlar, zulmkor, m a’nosiz jinoyatlar 
sodir qilishlari mumkin. Patologik mastlik bir necha m inutdan bir necha 
soatgacha davom etadi. U, odatda, chuqur uyqu va keyinchalik to'liq 
amneziya bilan tugaydi. Patologik mastlik psixopat shaxslarda, bosh miya 
travmalari o'tkazgan, epilepsiyali bemorlarda uchraydi. Patologik mastlik 
holatida qonunbuzarliklar qilgan shaxs, bu holatda o ‘zi uchun javob bera 
olmaydigan, ya’ni 
shuursiz 
hisoblanadi va jinoiy javobgarlikka tortilmaydi.
Alkogolizm alkogolni k o ‘p iste’mol qilish natijasida unga patologik 
mayl paydo bo'lishi bilan tavsiflanadi. Kasallikning I bosqichida bu qaramlik 
faqat ruhiy bo'ladi. Bemorlar, o'zlariga javob berolmagan holda, har 
qanday imkoniyatdan, patologik maylni qondirish uchun foydalanadilar, 
atrofdagilar ko'z o'ngida o'zlarining mastliklarini turli vaziyatlar bilan 
oqlashga harakat qilsalar-da, ichish uchun bahona qidiradilar. Bu bosqichda 
tanqidning pasayishi kuzatiladi — inson, alkogolizm bilan kasallanib 
ulgurganidan so'ng, o'z xatti-harakatlarini awalgidek nazorat qila olishiga, 
har qachon ham ichishni to'xtata olishiga hali ham qattiq ishonadi va 
nima bo'lganda ham o'zini bemor deb hisoblamaydi. Bu — xavfli kasallik, 
chunki alkogolizmni davolash I bosqichda eng samaralidir. Kasallik 
rivojlanib borishi bilan alkogolga talab ortib boradi. Asta-sekin tolerantlik 
o'sib boradi (alkogolni ko'tara olish). Bir o'tirish miqdori ko'payib boradi. 
II bosqichda doim iy alkogol iste’mol qilish natijasida m oddalar 
almashinuvi qayta o'zgaradi. Bemor organizmida m a’lum miqdordagi 
spirtning mavjud bo'lishi modda almashinuvi jarayonlari uchun zarur 
holatga aylanadi. Bu bosqichda alkogolga qaramlik endi jismoniy tavsifga 
o'tadi. Agar bem or organizmiga doimiy tarzda alkogolning navbatdagi 
miqdori kelib tushmasa,